Merkezi Londra’da bulunan Uluslararası Af Örgütü, Van’ın Çatak İlçesi’nde askeri helikopterden atıldıkları öne sürülen iki kişiden Servet Turgut’un bugün hayatını kaybetmesi üzerine İçişleri Bakanlığı ve Türkiye İnsan Hakları Eşitlik Kurumu’na (TİHEK) mektup yazarak işkence ve şiddet iddialarının bağımsız bir şekilde soruşturulmasını istedi.
55 yaşındaki Servet Turgut bugün Van Bölge Araştırma Hastanesi’nin yoğun bakım ünitesinde hayatını kaybetti.11 Eylül günü yapılan operasyonda gözaltına alınan ve yine helikopterden atıldığı iddia edilen 50 yaşındaki Osman Şiban’ın ise 20 Eylül’de hastaneden taburcu edildiği ancak hafıza sorunları yaşadığı belirtiliyor.
‘Kaygı verici’
Uluslararası Af Örgütü, İçişleri Bakanlığı ve Türkiye İnsan Hakları Eşitlik Kurumu’na (TİHEK) yazdığı mektupta işkence ve şiddet iddialarının bağımsız bir şekilde soruşturulmasını isterken valilik açıklamasını ‘kaygı verici’ bulduğunun altını çizdi.
Mektupta, ‘‘İki kişinin helikopterden atıldığı iddiası dahil olmak üzere bu ciddi iddialar derhal, bağımsız ve tarafsız bir şekilde soruşturulmalıdır. Uluslararası Af Örgütü’nün incelediği hastane raporları, bu kişilerin yüksekten düştüklerine işaret eden yaralanmaları olduğunu gösteriyor. Uluslararası Af Örgütü, işkence ve diğer kötü muamele iddialarıyla ilgili ve bu kişilerin helikopterden atıldığına ilişkin şok edici iddialardan dolayı ciddi kaygı duymaktadır.
Van Valiliği’nin soruşturmanın bu ilk aşamasında yaptığı resmi açıklama bilhassa kaygı vericidir.
Yetkililerin, soruşturmanın belirli yönlerinin birtakım yayın kısıtlamaları gerektirdiğini iddia etmeleri meşru olabilir; ancak dosya üzerindeki genel bir gizlilik kararı, işkence ve diğer kötü muameleye maruz kaldığı öne sürülen mağdurların adalete erişim hakkını engelleme tehlikesi taşımaktadır. Van Valiliği’nin soruşturmanın bu ilk aşamasında yaptığı resmi açıklama bilhassa kaygı vericidir’’ denildi.
Olayla ilgili soruşturmanın sürdüğünü bildiren Van Valiliği iki kişinin güvenlik güçlerine karşılık verdikten sonra gözaltına alındıklarını açıklamıştı.
Van Valiliği: ‘‘Gözaltılar usulüne uygun’’
Osman Şiban’ın yüzü morluk içinde hastanede yatarken gösteren fotoğrafın Mezopotamya Ajansı tarafından yayınlanmasının ardından Van Valiliği, yaptığı açıklamada Turgut ve Şiban’ın ‘usülüne uygun’ gözaltına alındığı savundu.
Valilik açıklamasında ‘‘Gözetleme yapan ve şüpheli hareketler sergileyen S.T. isimli şahsın, ‘Dur’ ihtarına uymayarak kaçmaya çalıştığı esnada kayalık alanda düştüğü ve yaralandığı gözlemlenmiş, şahıs, mukavemet göstermesine rağmen yakalanıp usulüne uygun olarak muhafaza altına alınmıştır. Bölgede bölücü terör örgütü mensuplarına yardım, yataklık ettiği değerlendirilen O.Ş. isimli şahıs da aynı bölgede mukavemet göstermesine rağmen usulüne uygun olarak muhafaza altına alınmıştır.
Gözaltı işlemlerinin yapılması maksadıyla iki şüpheli şahıs ve etkisiz hale getirilen 1 BTÖ (bölücü terör örgütü) mensubu operasyon bölgesinden helikopterle alınarak, 11 Eylül 2020 günü saat 19.00 sularında Van İl Jandarma Komutanlığına getirilmiştir. Şüpheli şahıslar hazırda bekleyen ambulanslar ile öncelikle en yakın özel hastaneye, müteakiben Van Bölge Araştırma Hastanesine sevk edilmiştir’’ denildi.
Büyüm: ‘‘İddialar ciddi, olayı aydınlatmak devletin sorumluluğunda’’
VOA Türkçe’nin ulaştığı Uluslararası Af Örgütü Türkiye Kampanyalar Sorumlusu Milena Büyüm, mektuba henüz bir yanıt alamadıklarını söyledi.
Büyüm, ‘‘İddialar çok ciddi. Bugün de Servet Turgut’un ölümünü üzülerek öğrendik. Uluslararası hukuka uygun bağımsız soruşturma yapılmasını istiyoruz. Sorumluların yargılama hakları korunarak acil olarak yargılanmasını bekliyoruz. Bu tür yaralanmalara yol açanlar bir an evvel adalet önüne getirilmeli. Avukatlarla görüşüyoruz. Ancak dosyada kısıtlama olduğu için daha fazla bilgi ve detaya erişmek şimdilik mümkün değil. Bazı failler bulunursa onların yargılanma sürecinde kısıtlılık kalkabilecek. Bu olayı aydınlatmak devletin sorumluluğundadır’’ dedi.
HDP: ‘‘Bu suçları işleyenler hükümet ve devlet bürokrasisi tarafından her zaman korunuyor’’
Geçen hafta TBMM Grup Başkan Vekili Saruhan Oluç başkanlığındaki bir heyeti Çatak ilçesine göndererek araştırmalarda bulunan HDP de bugün bir açıklama yayınlayarak uluslararası toplumdan bu olayın aydınlatılması için destek vermesini talep etti.
‘Devlet bürokrasisi ve ordu içindeki bazı asi unsurlar’
HDP Dış Politika Sözcüleri Feleknas Uca ve Hişyar Özsoy imzalı açıklamada ‘‘Köylülere helikopterlerle işkence yapılması ve diğer sınır saldırıları ve cinayetleri istisnai durumlar değildir. ‘Devlet bürokrasisi ve ordu içindeki bazı asi unsurlar’ tarafından işlenmemektedir. Bu ‘güvenlik güçleri’, bu türden suçların faillerine karşı yasal veya idari işlemleri engelleyen hükümet ve devlet bürokrasisi tarafından her zaman tam olarak korunmuştur.
Türkiye'de Kürtler’in hayatlarının insan hayatı sayılmadığını bir kez daha üzülerek görüyoruz. Uluslararası toplum artık var olmayan Servet Turgut ile işkence travması yaşayan Osman Şiban'ın sesi olmalı’’ denildi.
Ali Babacan: ‘‘Devletin görevi işkence iddialarının üstünü örtmek değil, Turgut‘un gözaltındayken başına gelenleri aydınlatmaktır’’
DEVA Partisi Genel Başkanı Ali Babacan sosyal medya hesabından yayınladığı mesajda "Köyünden helikopterle gözaltına alınan 55 yaşındaki Vanlı çiftçi Servet Turgut hayatını kaybetti. Devletin görevi işkence iddialarının üstünü örtmek değil, Turgut‘un gözaltındayken başına gelenleri aydınlatmaktır. Turgut’a Allah’tan rahmet, yakınlarına başsağlığı diliyorum" ifadelerini yer verdi.
Ne olmuştu?
İçişleri Bakanlığı 8 Eylül’de Van’ın Çatak’ta ilçesinde başlatılan Yıldırım-10 Norduz operasyonunun üçüncü gününde biri yüzbaşı üç askerin hayatını kaybettiğini duyurduğu gün, aynı ilçede 55 yaşındaki yedi çocuk babası Servet Turgut ve 50 yaşındaki sekiz çocuk babası Osman Şiban gözaltına alındı.
“Hasta yüksekten düşme sebebiyle getirildi.
Yakınları ve görgü tanıkları bu iki kişinin tarlada çalışırken gözaltına alındığını söylese de Van Valiliği iki kişinin de güvenlik güçlerine karşılık verdikten sonra gözaltına alındıklarını açıkladı.
Ancak Mezopotamya Ajansı’nın yayınladığı haberde yer alan epikriz raporunda “Hasta olay günü acil uzmanınca helikopterden düşme sonrası yaralanma sonrası acile getirildiği belirtilerek yerinde ekonsultasyon (tanı konulmak) istenmiştir. Hasta acilde görülmüştür” ifadeleri yer alıyor. Bugün hayatını kaybeden Servet Turgut hakkındaki raporda ise “Hasta yüksekten düşme sebebiyle getirildi. Entübe hasta” notu yer alıyordu.
