28 Ağustos'ta DİSK-AR, yayınladığı raporla yüzde 13,2 oranında (3,6 milyon kişi) pandemi döneminde Türkiye'de yaşanan istihdam kaybını açıklamıştır.
HDP Adana Milletvekili Tülay Hatimoğulları; 18 aylık dönemde yaşanan bu ciddi orandaki istihdam kaybının nedenleri ve gerçek oranları ortaya çıkarmak, işgücü piyasalarında zaten var olan ve salgının etkisiyle derinleşen toplumsal cinsiyet eşitsizliğini, dünya ortalamalarının çok üstünde olan istihdam kaybını açığa çıkartarak buna bağlı politikalar geliştirerek istihdam kaybının önüne geçilmesi amacıyla Meclis araştırması talebinde bulundu.
HDP Adana Milletvekili Tülay Hatimoğulları; Meclise verdiği araştırma talebinde;
2020 yılı başında tüm dünyaya yayılan ve halen devam eden Covid-19 salgını başta işçiler olmak üzere yurttaşların büyük istihdam ve gelir kayıpları yaşamalarına yol açmıştır. Türkiye’de de salgının olumsuz sosyo-ekonomik etkileri yaşanmıştır ve halen sürmektedir. Covid-19 salgını ile tüm dünyada çalışma saatleri düşmüş ve işbaşında olanların sayısında büyük oranda azalma meydana gelmiştir. Bu durum çok ciddi bir istihdam ve buna bağlı olarak gelir kaybına yol açmıştır.
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), Covid-19’un yarattığı istihdam kaybını ölçmek için eşdeğer tam zamanlı istihdam kaybı yöntemini geliştirmiştir. Bu yöntemle salgın döneminde çalışma sürelerinde yaşanan azalmaların ne kadar tam zamanlı işe karşılık geldiği hesaplanmış ve böylece pandemi dönemindeki işsizlik ve iş sürelerindeki azalma birlikte hesaplanmıştır.
Eşdeğer tam zamanlı istihdam kaybının sebepleri; çalışma sürelerinin kısalması ile Covid-19 pandemisi sebebiyle işsiz kalanlar, daha az süreli çalışanlar ve işgücünden çekilenlerdeki artıştır. Salgın nedeniyle alınan önlemler çalışma biçimini de ciddi biçimde etkilemiştir; iş saatleri kısalmış, kısa çalışma ve izin uygulamaları ile uzaktan çalışma ve işten çıkarmalar yaygınlaşmıştır. ILO raporlarına göre pandeminin yarattığı eşdeğer tam zamanlı istihdam kayıpları ülke gruplarına göre büyük farklılıklar göstermektedir. Bu farklar ülkelerde Covid-19’un yaygınlığına ve alınan önlemlere göre değişiklik göstermektedir. 2020’de, 2019 4. çeyreğine göre eşdeğer tam zamanlı istihdam kaybı oranı düşük gelirli ülkelerde yüzde 6,7, orta-yüksek gelirli ülkelerde yüzde 7,3, yüksek gelirli ülkelerde yüzde 8,3 ve düşük-orta gelirli ülkelerde yüzde 11,3 olarak gerçekleşmiştir. ILO metodolojisi kullanılarak gerçekleştirilen DİSK-AR hesaplamalarına göre ise Türkiye’de bu oran 2020 yılı için oldukça yüksek bir düzeyde yüzde 15,8 olarak gerçekleşmiştir.
ILO raporları 2021 yılını kapsamadığı için; Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR), ILO metodunu kullanarak ve Türkiye’de TÜİK Hanehalkı İşgücü Araştırmalarının verilerinden yararlanarak tüm salgın dönemi için (2020 başından 2021 Haziran ayına kadar 18 aylık dönem) bir tahmin oluşturmuştur. 28 Ağustos 2021 tarihinde DİSK-AR’ın yayınladığı araştırma bültenine göre; TÜİK’in istihdam arttı iddiasının aksine 2020-2021’de yaklaşık 18 aylık salgın döneminde yaşanan eşdeğer tam zamanlı istihdam kaybı oranı yüzde 13,2 ile 3 milyon 613 bin işçidir.
Gerçek istihdam bilançosu, günlük yaşamda hissedilen ve çalışanlar tarafından hissedilen istihdam kaybı DİSK-AR’ın raporunda ortaya koyduğu şekildedir: Salgın dönemdeki her bir dönemde 2019 yılının son çeyreğine göre ortalama 3,6 milyon kayıp yaşanmış, yani 3,6 milyon kişilik daha az çalışma söz konusu olmuştur.
TÜİK’in salgının etkilerini dikkate almayan hesaplama yöntemine göre salgın döneminde işsizlik düşerken istihdamda da büyük artışlar yaşanmıştır. TÜİK’in işsizlik ve istihdam hesaplamasındaki soru işaretlerini gidermek, gerçek istihdam verilerini ortaya çıkarmak ve buna uygun politikalar belirleyerek oluşan ciddi istihdam kaybını engellemek amacıyla Araştırma Komisyonu kurulması gerekmektedir.
