Teknolojinin hayatımızda büyük yer kaplamasıyla birlikte olumlu özelliklerinin yanı sıra olumsuz birçok sorunda oluşmaya başlamıştır. Bu sorunlardan en sık rastlananı internet yoluyla işlenen hakaret suçudur.
Hakaret suçu, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda “Şerefe Karşı Suçlar” başlığı altında 125.-131. maddeler arasında düzenlenmiştir.
Hakaret suçu; instagram, facebook, twitter, whatsapp vb. uygulamalar ve sosyal medya hesapları aracılığıyla işlendiği gibi e-mail (e-posta) göndermek gibi başka yöntemlerle de internet üzerinden işlenebilmektedir. İnternet üzerinden hakaret suçu işleyen kişi TCK madde 125 hükümleri gereği cezalandırılacaktır.
Türk Ceza Kanunun 125. Maddesine göre:
1) Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir.
(2) Fiilin, mağduru muhatap alan sesli, yazılı veya görüntülü bir iletiyle işlenmesi halinde, yukarıdaki fıkrada belirtilen cezaya hükmolunur.
(3) Hakaret suçunun;
a) Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı,
b) Dini, siyasi, sosyal, felsefi inanç, düşünce ve kanaatlerini açıklamasından, değiştirmesinden, yaymaya çalışmasından, mensup olduğu dinin emir ve yasaklarına uygun davranmasından dolayı,
c) Kişinin mensup bulunduğu dine göre kutsal sayılan değerlerden bahisle, İşlenmesi halinde, cezanın alt sınırı bir yıldan az olamaz.
(4) Hakaretin alenen işlenmesi halinde ceza altıda biri oranında artırılır.
(5) Kurul hâlinde çalışan kamu görevlilerine görevlerinden dolayı hakaret edilmesi hâlinde suç, kurulu oluşturan üyelere karşı işlenmiş sayılır. Ancak, bu durumda zincirleme suça ilişkin madde hükümleri uygulanır.
Hakaret suçu, mağdurun açık kimlik bilgileri işaret edilerek işlenebileceği gibi, mağdurun kimliği açıkça ifşa edilmeksizin de işlenebilmektedir. Bu duruma kanunun 126. maddesi açıklık getirmiştir.
TCK Madde 126 Mağdurun Belirlenmesi:
Hakaret suçunun işlenmesinde mağdurun ismi açıkça belirtilmemiş veya isnat üstü kapalı geçiştirilmiş olsa bile, eğer niteliğinde ve mağdurun şahsına yönelik bulunduğunda duraksanmayacak bir durum varsa, hem ismi belirtilmiş ve hem de hakaret açıklanmış sayılır.
Hakaret suçunu oluşturan sözlerin tek tek sayılması imkânsızdır. Suçun vücut bulması için temel kural; internetten sergilenen söz ve davranışlarla kişinin onur, şeref veya saygınlığını rencide edecek somut bir fiil veya olgu isnat edilmesi veya sövme yoluyla kişinin onur, şeref veya saygınlığına saldırılmasıdır.
Hakaret suçunun “huzurda” oluşabilmesi için iletiyi gönderenin fiili icra ederken mağduru hedeflemesi veya mağdurun fiilini öğrenebileceğini istemesi şarttır.
“Gıyapta hakaret” suçunun oluşması için de bu mesajın en az 3 kişiye gönderilmesi veya 3 kişinin bulunduğu ortak bir mesajlaşma grubuna gönderilmesi gerekir.
Bir kimseye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnat eden veya sövmek suretiyle bir kimsenin onur, şeref ve saygınlığına saldıran kişi, üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır. Mağdurun gıyabında hakaretin cezalandırılabilmesi için fiilin en az üç kişiyle ihtilat ederek işlenmesi gerekir (TCK madde 125/1).
İnternet veya sosyal medya üzerinde suçun basit şeklinin işlenmesi halinde, hakaret suçunun cezası 3 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasıdır. İnternet veya sosyal medya üzerinden işlenen hakaret suçları aleni işlendiğinden, aleniyet nedeniyle hakaret suçu cezası 1/6 oranında arttırılacaktır.
Kamu veya özel sağlık kurum ve kuruluşlarında görev yapan sağlık personeli ile yardımcı sağlık personeline karşı görevleri sebebiyle internetten işlenen hakaret suçunda, ceza yarı oranında arttırılır. Ayrıca hükmedilen hapis cezası ertelenemez. (7243 sayılı Kanun m.28)
Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenen hariç; hakaret suçunun soruşturulması ve kovuşturulması, mağdurun şikâyetine bağlıdır. Hakaret suçu açısından şikâyet bir soruşturma ve kovuşturma koşuludur. Dolayısıyla, hakaret suçunda ceza yargılaması mağdurun suç duyurusu ile başlayacaktır. (Kamu görevlisine karşı görevinden dolayı işlenen hakaret suçu ve Cumhurbaşkanı' na hakaret suçu hariç)
Kamu görevlisine görevinden dolayı işlenen hakaret suçu hariç, tüm hakaret suçları taraflar arasında uzlaştırma prosedürü uygulanmasını gerektiren suçlardandır.
Kamu görevlisine ve Cumhurbaşkanı' na hakaret suçu, şikâyete tabi suçlardan olmadığından uzlaştırma kapsamında değildir.
