Son günlerde yatırım piyasasının ve gündelik yaşantımızın en popüler konularından biri KRİPTO VARLIK. Blockchain teknolojisi ile sadece dijital ortamda yaratıldı ve herhangi bir devlet veya kuruma bağlı olmayarak kendine özgü bir varlık türü oluştu. Kripto Varlık Ekonomistler arasında Uluslararası Para Birimi olarak değerlendirilmekte iken mevcut hukuk sistemlerinde hangi hukuki müessesenin kapsamında olması gerektiği tartışma konusu oldu.
Konu ile ilgili tartışmalar sürerken ülkemizde Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair yönetmelik 16 Nisan 2021 tarihinde yayımlandı. İlgili yönetmelikte hukukumuzda kripto varlıklar ilk kez tanımlanmış oldu. Yine kripto paralarla ilgili geçtiğimiz günlerde İstanbul İcra Mahkemelerinin verdiği bir kararda kripto varlıkların hacze kabil olduğu belirtildi. Mahkeme Kararda, İcra İflas Kanununun (İİK) 89/1. maddesi kapsamında, alacaklı avukatının talebiyle şikayete konu haciz ihbarnamesinin düzenlendiğini; “Her ne kadar davacı, kripto paraların haczedilmeyeceğini iddia ederek şikayetçi olmuş ise de bu tür paraların da emtia ve menkul kıymetler kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, bir çeşit dijital döviz veya sanal para olarak kabul edildiği, dolayısıyla haczedilebileceği anlaşıldığından şikayetin reddine dair karar verilmiştir.” Hükmünü kurarak kripto paraların emtia ve menkul kıymetler kapsamında değerlendirildiğini ve dijital para olarak kabul edildiğini belirtmiş oldu.
16/04/2021 tarihli 31456 Sayılı Resmi Gazete' de “Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmamasına Dair Yönetmelik” yayınlanması ile birlikte; kripto varlık tanımlaması da ilk defa hukuki düzeyde yapılmıştır. Yönetmeliğin 3. maddesinde yapılan tanımlamaya göre kripto varlık, dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak sanal olarak oluşturulup dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan, ancak itibari para, kaydi para, elektronik para, ödeme aracı, menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracı olarak nitelendirilmeyen gayri maddi varlıkları ifade etmektedir.
30/04/2021 tarihi itibarıyla kripto varlıklar ödemelerde doğrudan veya dolaylı şekilde kullanılamayacak olup, ödemelerde kullanılmasına yönelik hizmet sağlanamayacaktır.
Ödemelerde Kripto Varlıkların Kullanılmaması
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmeliğin uygulanmasında kripto varlık, dağıtık defter teknolojisi veya benzer bir teknoloji kullanılarak sanal olarak oluşturulup dijital ağlar üzerinden dağıtımı yapılan, ancak itibari para, kaydi para, elektronik para, ödeme aracı, menkul kıymet veya diğer sermaye piyasası aracı olarak nitelendirilmeyen gayri maddi varlıkları ifade eder.
(2) Kripto varlıklar, ödemelerde doğrudan veya dolaylı şekilde kullanılamaz.
(3) Kripto varlıkların ödemelerde doğrudan veya dolaylı şekilde kullanılmasına yönelik hizmet sunulamaz.
Yönetmelik yukarıda belirtilen Hükümler ile beraber kripto varlıkların ödemeler alanındaki kullanımına geniş, muğlak ve katı bir yasak getiriyor. Kripto varlıkların mal veya hizmet satın alımında kullanılması yasaklanıyor.
Ödeme hizmetlerinin sunulmasında ve elektronik para ihracında kripto varlıkların kullanılmaması
MADDE 4 – (1) Ödeme hizmeti sağlayıcıları, ödeme hizmetlerinin sunulmasında ve elektronik para ihracında kripto varlıkların doğrudan veya dolaylı olarak kullanılacağı bir şekilde iş modelleri geliştiremez, bu tür iş modellerine ilişkin herhangi bir hizmet sunamaz.
(2) Ödeme ve elektronik para kuruluşları, kripto varlıklara ilişkin alım satım, saklama, transfer veya ihraç hizmeti sunan platformlara veya bu platformlardan yapılacak fon aktarımlarına aracılık edemez.
16/04/2021 tarihli yönetmelik ile Elektronik para kuruluşları yönetmelik kapsamında yer almakta olup kripto para borsaları kapsam dışında bırakılmıştır.
16 Nisan' da yayımlanan yönetmeliğin ardından 01/05/2021 tarihli Resmi Gazete' de yayımlanan “3941 Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” ile birlikte kripto varlık hizmet sağlayıcıları Mali Suçları Araştırma Kurulu (MASAK) düzenlemeleri kapsamında yükümlü olarak kabul edilerek MASAK denetimine tabii hale getirilmiştir. Yönetmelik ile Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıları ve bunların şube, acente, temsilci ve ticari vekilleri ile benzeri bağlı birimleri MASAK denetimine tabii hale getirilmiş olup, gerektiği durumlarda MASAK tarafından kripto varlık borsalarında bulunan hesaplara bloke konulması ve hesap kayıtlarına ilişkin veri talep edilebilmesi gibi hususlar yasal hale getirilmiştir.
Kripto varlık borsalarında işlem yapmak isteyen kullanıcılar bu borsalara para gönderme çekme işlemlerini sadece bankalar aracılığıyla gerçekleştirebilecektir. Küreselleşen dünya ve ticaret hızına ülke olarak uymamız gerekmektedir. Elbetteki kripto varlıklar ile ilgili yasa dışı faaliyetleri önlemek gerekir. Ama dünya geneline baktığımızda uluslararası hukuku da göz önünde bulundurarak düzenleme yapmak gerekir. ABD'de bazı siyasi partiler kripto varlık ile bağış kabul eder durumdadır.
Yönetmelik çıkmadan önce Royal Motors Türkiye kripto varlık ile ödeme kabul edeceğini duyurmuştu. Tüm bu gelişmeler göz önünde bulundurularak yönetmelik ile sınırlandırılan ödeme işlemlerinde kullanılamayan yatırım aracı olarak nitelendirilen Kripto Varlık ile ilgili daha ayrıntılı bir düzenleme yapılması gerekmektedir.
