Küresel sistem her taraftan yükselen bir enflasyon baskısı altında bulunuyor. On üç yıldan beri enflasyona neden olmaksızın yönetilen parasal genişleme, sonunda uzun zamandır unutulmuş olan enflasyon olgusunun yeniden ortaya çıkmasına yol açtı. Bu gelişmeyle birlikte enflasyonu düşürmek için faiz artırımları da devreye girdi. Görülen o ki önümüzdeki dönem enflasyonu düşürebilmek için faizlerin artmaya devam edeceği, talebin ve yatırımların kısılacağı ve doğal olarak büyüme hızlarının düşeceği bir dönem olacak. Bütün bu sıkılaştırıcı politikaların dünyada talebi düşürürken arzın aynı düzeyde kalması mümkün olmayacağına göre üretimde de düşüş yaşanması kaçınılmaz olacak.
Dünyada üretimin gerilemesi, büyümenin düşmesi kuşkusuz uluslararası ticaret hacminin de düşmesiyle sonuçlanacak. Kapitalizmin temel kabullerinden birisi olan ‘uluslararası ticaretin toplam refahı yükselteceği’ tezine göre bu düşüş uluslararası refahta bir gerilemeye yol açacak.
IMF’nin Dünyanın Ekonomik Görünümü Raporuna göre 2004 – 2013 yılları arasında ortalama yüzde 5,4 oranında büyüyen uluslararası ticaret hacmi, 2014 – 2021 yılları arasında yüzde 2,8’e gerilemişti. Covid 19 salgınını izleyen 2021 yılında yeniden yüzde 10’4e yükselen ticaret hacmi 2022’de yüzde 4,3’e gerilemişti. 2023 yılında gerilemenin devam ederek yüzde 2,5’e düşmesi bekleniyor.
Uluslararası ticaretteki gerilemeyi izleyebileceğimiz en kestirme gösterge Baltık Kuru Yük Endeksi.
Kargo gemiciliğinde 4 kategori gemi bulunuyor. Gemiler boyutları ve yük taşıma hacimlerine göre büyükten küçüğe doğru şu adlarla anılıyor: Capesize, Panamax (Panama kanalı otoritelerinin kanaldan geçmesine izin verdiği boyuttaki gemiler), Supramax ve Handymax. 1985 yılından beri açıklanan Baltık Kuru Yük Endeksi, bu 4 farklı kargo gemisini temel alarak bunları işleten 600’ü aşkın şirketin 26 rota üzerinden aldığı taşıma işlemlerinin ücretlerini ağırlıklandırmak suretiyle oluşturulmuş bir endeks. Adında Baltık geçmesine karşılık aslında bütün dünyaya yönelik deniz taşımacılığını kapsıyor.
Baltık Kuru Yük Endeksi, bize kabaca küresel deniz ticaretinin yoğunluğunu ve hangi düzeyde seyrettiğini gösteriyor. Dolayısıyla küresel ticaretin daralıp daralmadığı ya da artıp artmadığından giderek emtia talebinin canlılığını ortaya koyuyor. Eğer endeks düşüyorsa o zaman emtia talebinde, ticaretinde ve dolayısıyla üretiminde düşüş söz konusu demektir.
Aşağıdaki grafik Baltık Kuru Yük Endeksinin son 4 yıldaki gelişimini gösteriyor (kaynak: https://tradingeconomics.com/commodity/baltic)
Endeksin 2021 yılındaki yükselişi dikkat çekici. Bu, Covid 19 salgınının yarattığı çöküş sonrası toparlanmayı gösteriyor (bir çeşit baz etkisi.) Endeks bugünlerde 1800’ler düzeyinde bulunuyor. Bu düzey endeksin uzun yıllar ortalamasına uygun bir düzey. Buna karşılık endeksin önümüzdeki dönemde 1500 düzeyinin altına inmesi halinde uluslararası ekonomik sıkıntıların artmasını beklememiz söz konusu olacak.
Kaynak:
https://www.mahfiegilmez.com/2022/10/kuresel-ticaret-daralyor.html
