Afetler sonrası bina hasar tespitinde köklü değişiklik! 22 Haziran 2025 tarihli ve 32934 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Afetler Sonrası Bina Hasar Tespiti Yapılmasına İlişkin Genel Kurallar Hakkında Yönetmelik” ile birlikte artık gözleme dayalı hasar tespit yöntemi sona erdi. Yerine, bilimsel ve mühendislik esaslarına dayalı performans analizleri zorunlu hale getirildi.
Yüzeysel Gözlem Dönemi Bitti
Depremler sonrası, özellikle yeni yapılmış binalarda yüzeysel gözlemlerle alınan yıkım kararları uzun süredir kamuoyunda eleştirilere neden oluyordu. Yeni yönetmelikle artık, çatlaklar, sıva dökülmeleri ya da dışarıdan yapılan izlenimler hasar kararı için yeterli olmayacak. Binanın taşıyıcı sisteminin mühendislik analizleriyle değerlendirilmesi zorunlu olacak.
Performans Analizi Zorunlu
Yeni düzenlemeye göre:
-
Tüm binalar, 6 bölüm ve 36 maddeden oluşan teknik kriterler çerçevesinde incelenecek.
-
Gözleme dayalı değerlendirme tek başına yeterli sayılmayacak.
-
Her çatlak bina yıkılmalı anlamına gelmeyecek.
-
Hasar kararları mutlaka bilimsel raporlarla gerekçelendirilecek.
Uzmanlardan Destek: “Milli Ekonomiye Zarar Önlenmeli”
Yönetmelik öncesinde açıklama yapan DAİMFED Malatya Şube Başkanı ve İnşaat Yüksek Mühendisi Kadircan Esen, birçok binanın detaylı analiz yapılmadan yıkıldığını belirterek:
“Güvenli bina dış görünüşle anlaşılamaz. Hasar tespiti mühendislik analizleriyle yapılmalı. Aksi halde hem insan hayatı hem de milli kaynaklar riske atılır.” demişti.
STK’lar Uyardı: “Kamusal Kaynaklar İsraf Ediliyor”
Malatya başta olmak üzere deprem bölgesindeki sivil toplum kuruluşları, ömrü dolmamış binaların gereksiz yere yıkılmasının hem maddi hem çevresel israf yarattığını belirterek bilimsel tespit çağrısında bulunmuştu. Yeni yönetmelik, bu çağrılara doğrudan yanıt niteliği taşıyor.
Yönetmelikle Ne Amaçlanıyor?
-
Yanlış hasar kararlarının önüne geçilmesi
-
Milli kaynakların korunması
-
Gerçekten riskli yapıların teknik olarak saptanması
-
Vatandaşın can ve mal güvenliğinin bilimsel temele dayanması
Kamuoyuna Mesaj: “Hasar Kararı Psikolojiyle Değil, Bilimle Verilecek”
Yönetmelikle birlikte, hasar kararları artık korkuya, izlenime veya baskıya değil, somut mühendislik verilerine dayanarak alınacak. Böylece yapı denetimi bulunan binalar da adil ve objektif şekilde değerlendirilecek.
Yeni düzenlemenin, özellikle depremler sonrası tartışmalı yıkım kararlarının önüne geçmesi ve kamuoyunda güven tesis etmesi bekleniyor.
