Şiddet toplumumuzun ve dünyanın en vahim sorunlarından biridir. Dünya Sağlık Örgütü’nün (WHO) tanımına göre ŞİDDET; “Fiziksel güç veya iktidarın kasıtlı bir tehdit veya gerçeklik biçiminde bir başkasına uygulanması sonucunda maruz kalan kişide yaralanma, ölüm ve psikolojik zarara yol açması ya da açma olasılığı bulunması” durumu olarak belirtilmiştir.

Türkiye de çalışma hayatındaki şiddetin %25’i sağlık alanındadır.

Verileri göre Şiddete Maruziyet Sıklığı

–    Araştırma Görevlisi > Uzman > Öğretim Görevlisi

–    49 yaş altı > 50 yaş üstü

–    Aynı yerde 60 ay ve altı çalışmak > 15yıldan fazla çalışmak Şeklinde belirtilmiştir.

Sağlık ortamındaki şiddetin sıklığına verilerle baktığımızda;

•      Sağlık çalışanlarının %45’i

•     Hekimlerin %64’ü

•     Çalışma hayatı boyunca şiddete tanıklık %96

•     Sözlü saldırı %100

•     Fiziksel saldırı %87

•     En fazla pratisyen-kadın %81 şiddete maruz kalmıştır.

Mutsuz ve endişeli sağlık çalışanlarının, kaliteli bir sağlık hizmeti sunmasının mümkün değildir. Şiddetin önlenebilmesi için hastanelerde güvenlik önlemlerinin arttırılması gereklidir.

Hekim kendisine uygulanan şiddet, hakaret ve tehditlere karşı hukuki hak arama yoluna gidebilir.

Öncelikle belirtmek gerekir ki hekime yönelik şiddet, şikâyete tabi olmayan suçlardandır. Cumhuriyet Savcılığı suçu öğrenmesi ile beraber re’ sen kovuşturma yapar, yeterli delil elde etmesi durumunda da dava açması gerekir.

Özel sektörde çalışan sağlık çalışanları da Türk Ceza Kanunu’ nun uygulandığı suçlar bakımından kamu görevlisi sayılır. Yasal dayanağı 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu’ nun ek 12. Maddesidir.

Ek Madde 12 – (Ek: 2/1/2014-6514/47 md.)

Sağlık kurum ve kuruluşlarında görev yapan personele karşı görevleri sırasında veya görevleri dolayısıyla işlenen kasten yaralama suçu, 4/12/2004 tarihli ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 100 üncü maddesinin üçüncü fıkrası kapsamında tutuklama nedeni varsayılan suçlardandır.

(Ek fıkra:15/4/2020-7243/28 md.) Kamu veya özel sağlık kurum ve kuruluşlarında görev yapan sağlık personeli ile yardımcı sağlık personeline karşı görevleri sebebiyle işlenen 5237 sayılı Türk Ceza Kanununda yer alan

kasten yaralama (madde 86),

tehdit (madde 106),

hakaret (madde 125)

ve görevi yaptırmamak için direnme (madde 265)suçlarında;

a) İlgili maddelere göre tayin edilecek cezalar yarı oranında artırılır.

b) Türk Ceza Kanununun 51 inci maddesinde düzenlenen hapis cezasının ertelenmesi hükümleri uygulanmaz.

Özel sağlık kurum ve kuruluşlarında görev yapan personel, bu görevleriyle bağlantılı olarak kendilerine karşı işlenen suçlar bakımından5237 sayılı Türk Ceza Kanununun uygulanmasında kamu görevlisi sayılır.

Ceza Hukuku bakımından hekime yönelik eylemler; yaralama, tehdit ve hakaret suçlarıdır.

Sağlıkta şiddeti önleme amacıyla 8/04/2020 tarihinde Türkiye Büyük Millet Meclisi’ ne sunulan “Sağlık Hizmetleri Temel Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” 15/04/2020 tarihinde TBMM’de kabul edildi.

Sağlıkta şiddetin önlenmesine yönelik düzenleme ile:

Kamu ve özel sağlık kurum ve kuruluşlarında görev yapan sağlık personeli ile yardımcı sağlık personeline karşı, görevleri sebebiyle işlenen, Türk Ceza Kanunu'nda yer alan kasten yaralama, tehdit, hakaret ve görevi yaptırmamak için direnme suçlarında, ilgili kanunlara göre tayin edilecek cezalar yarı oranında artırılacak.

-Söz konusu suçlarda, Türk Ceza Kanunu'ndayer alan hapis cezasının ertelenmesi hükümleri uygulanmayacak.

-Şiddetin vuku bulduğu sağlık kuruluşunda, faile veya yakınına mağdurun verdiği hizmeti verebilecek başka sağlık personeli ve yardımcı sağlık personeli bulunması halinde, hizmet ilgili diğer personel tarafından verilecek.

Kabul edilen maddeler sonucu, Türk Ceza Kanununun 61.Maddesi uyarınca, önce hakim tarafından temel ceza belirlenecek, sonra artırım maddeleri ayrı ayrı uygulanacak, sonra da varsa indirim uygulanacaktır.

Şiddet sonucu yaralama suçunda temel ceza bir yıl olarak belirlenecek,

Sağlık personeli ve yardımcı sağlık personeline karşı görevi nedeniyle işlenmiş olduğundan yarı oranında arttırılarak temel cezaya 6ay eklenecektir.

Suçun Kamu görevi nedeniyle işlendiği göz önüne alınarak ikinci kez yarı oranında arttırılarak 6 ay daha eklenecek ve ceza  24 ay hapis cezası olarak belirlenecektir.

Sağlık çalışanlarına yönelik şiddetin cezası yüzde 50 oranında arttırılmıştır.

15/04/2020 tarihinde yapılan düzenleme ile Kasten Yaralama suçu sağlık çalışanlarına yönelik işlenirse cezası 2 yıl 3 aydan 6 yıl 9 aya kadar kişi hürriyetinden yoksun kılınacak.

Hekime karşı HAKARET suçu işlendiğinde, kamu görevlisine görevinden dolayı hakaret suçunun işlenmesi durumunda cezanın alt sınırı 1 yıldan az olamaz.

6 aydan 2 yıla kadar hapis cezası gerektiren “tehdit” suçunun ise sağlık çalışanlarına yönelik işlenmesi halinde, sanık 9 aydan 3yıla kadar hapse mahkûm edilecek. Kanunda yer alan tehdit suçu için Türk Ceza Kanunu’nda kamu görevlisi belirtilmediğinden yeni düzenleme ile kapsama alınmıştır. Tehdidin silahla yapılması halinde ise yeni ceza 3 yıldan 7,5 yıla kadar kişiyi hürriyetinden yoksun kılma cezası verilebilecek.

Hekime görevini yaptırmamak için direnen kişiye 9 aydan 4,5 yıla kadar hapis cezası verilebilecek.

Saygın ve itibarlı olması gereken, kutsallığı tarihin ilkçağlarından beri vurgulanan hekimlik mesleğine yönelik şiddetin azalması ve tüm toplumumuzda her türlü şiddetin azalması ve bitmesi dileğiyle…

Editör: TE Bilisim