CHP Genel Başkan Yardımcısı Zeliha Aksaz Şahbaz, Türkiye’de giderek artan diyabet ve obezite sorununa dikkat çekerek Sağlık Bakanlığı’nın politikalarını eleştirdi. Yazılı bir açıklama yapan Şahbaz, diyabet ve obezitenin “yalnızca tıbbi değil, yanlış siyasal tercihlerin büyüttüğü derin bir halk sağlığı krizi” haline geldiğini vurguladı.
“24 yılda diyabet 5 kat arttı”
Uluslararası Diyabet Federasyonu verilerinin Türkiye’de diyabetin 2011’de yüzde 7,9 iken 2024’te yüzde 16,5’e yükseldiğini gösterdiğini belirten Şahbaz, bugün ülkedeki her altı yetişkinden birinin diyabetli ya da diyabet riski altında olduğunu kaydetti. Türkiye’nin Avrupa’da en fazla diyabetli yetişkine sahip ülke olduğunu hatırlatan Şahbaz şunları söyledi:
“195 bin Tip 1 diyabetli yurttaşın 46 bini çocuktur. 2050’de diyabetli sayısının 14,1 milyona ulaşacağı öngörülüyor. Buna rağmen Bakanlığın sunduğu çözüm, meydanlara tartı koymak olmuştur. Bu yaklaşım bilimsel değildir, halk sağlığını korumaya da yönelik değildir.”
“Sorun insanların kilosu değil; bu düzenin omuzlarına yüklediği ağırlıktır”
Türkiye Sağlık Araştırması 2022’ye göre obezite oranının yüzde 20,2, obezite öncesi oranın ise yüzde 40’a yaklaştığını anlatan Şahbaz, 2024 yılında 42 bin 558 kişinin diyabete bağlı nedenlerle hayatını kaybettiğini belirtti. Diyabetli bireylerin yaklaşık yarısının hastalığının farkında bile olmadığını söyleyen Şahbaz, şöyle devam etti:
“Bu tablo ‘kişisel tercihler’ masallarıyla açıklanamaz. Diyabetin nedenleri kamusal ve yapısal sorunlardır. Sorun insanların kilosu değildir; bu düzenin halkın omzuna yüklediği ağırlıktır.”
“Diyabet bir yoksulluk hastalığıdır”
Diyabetin üç temel nedenle hızla arttığını ifade eden Şahbaz, bunları şöyle sıraladı:
-
Yoksulluk ve sağlıksız beslenme:
“Sağlıklı gıdaya erişim lüks haline geldi. Bir anne çocuğuna süt, peynir, yoğurt alırken bile hesap yapmak zorunda.” -
Zayıflatılmış birinci basamak sağlık sistemi:
“Tarama yok, erken tanı yok. Aile Sağlığı Merkezleri yük altında ezildi.” -
Şirket çıkarlarını önceleyen politikalar:
“Devlet geri çekildi, halk sağlığı piyasaya teslim edildi.”
“Tartıyla değil, kamucu politikalarla çözülür”
CHP’li Şahbaz, diyabetle mücadele için dört başlık altında çözüm önerileri sundu:
1. Önleme ve erken tanı
-
Okullarda, üniversitelerde ve işyerlerinde tarama programları başlatılması
-
Birinci basamak sağlık hizmetlerinin güçlendirilmesi
-
Prediyabet için ulusal tarama programı kurulması
2. Sağlıklı yaşamı destekleyen devlet politikaları
-
Çocuklara ücretsiz ve sağlıklı bir öğün
-
Şekerli içecekler ve ultra işlenmiş gıdalar için düzenlemeler
-
Yürüyüş yolları ve spor alanlarının yaygınlaştırılması
3. Kamusal ve ekip temelli diyabet yönetimi
-
Hekim, diyetisyen, uzman hemşire, psikolog ve fizyoterapistin birlikte çalıştığı multidisipliner model
-
Bilimsel ve kamucu sağlık politikalarına dönüş
4. Tedaviye ücretsiz erişim
-
Diyabetli yurttaşların en güncel tedavi yöntemlerine ücretsiz ulaşabilmesi
“Diyabetle mücadele bireyin değil, devletin görevidir”
Açıklamasını “Sağlıklı yaşam en temel insan hakkıdır” sözleriyle sonlandıran Şahbaz, şu değerlendirmede bulundu:
“Türkiye’nin geleceği diyabete ve şirket kârlarına teslim edilemez. Sağlık Bakanlığı meydanlara tartı koymayı bırakmalı, bilimsel ve kamusal sağlık politikalarına dönmelidir. Diyabetle mücadele bireyin değil, devletin görevidir.”