1-TRAFİK KAZALARINDA MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT NEDİR? Ölen kişinin yakınları DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI, cenaze ve defin giderleri adı altında MADDİ TAZMİNAT talep edebilirler. Ölen kişinin yakınları duydukları acı, elem ve üzüntüden dolayı manevi tazminat alabilirler. Yaralanmalı trafik kazalarında ise kişinin yaşamı devam ettiği için DESTEKTEN YOKSUN KALMA tazminatı yoktur. Yaralanmalı trafik kazalarında talep edilebilecekler; *Tedavi gördüğü süre boyunca çalışamadığı için mahrum kaldığı gelirlerin tazmini *Kaza dolayısıyla yapılan tedavi giderleri Yaralanmalı trafik kazalarında da manevi tazminat alınabilir. Zira kişi elem, üzüntü duymuştur. Trafik kazasında tazminat davası, en az bir motorlu aracın bir kazaya katılması ile gerçekleşir. Bu kaza sırasında bedensel zararlar olmalıdır. Bu bedensel zararlar; ölüm, yaralanma gibi unsurlar içermelidir. 2-TRAFİK KAZASI UYGULAMADA NELER İÇİN KULLANILMAKTADIR? Uygulamada hem bedensel hem de malvarlığı zararlarını karşılamak için kullanılır. 3-TRAFİK KAZASI NEDENİYLE TAZMİNAT DAVASININ HUKUKİ NİTELİĞİ NEDİR? Trafik kazasının bir HAKSIZ FİİL SORUMLULUĞU doğurmasıdır. MADDE 49- Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür. Zarar verici fiili yasaklayan bir hukuk kuralı bulunmasa bile, ahlaka aykırı bir fiille başkasına kasten zarar veren de, bu zararı gidermekle yükümlüdür. 4-TRAFİK KAZASINDA MADDİ-MANEVİ TAZMİNATI KİMLER ALABİLİR? Kişi hayatta ise kendisi alır ancak hayatta değil ise yakınları alır. 5-TRAFİK KAZASI MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT DAVASINDA ZAMANAŞIMI SÜRESİ NEDİR? Trafik kazası nedeniyle zarar görenin, zararı ve faili öğrendiği tarihten itibaren başlayacak 2 yıllık zamanaşımı süresi vardır. Zarara uğrayan, faili ve zararı daha geç öğrense bile her halukarda fiilin işlenmesinden itibaren 10 yıllık zamanaşımı süresi söz konusudur. Trafik kazası sonucu ortaya çıkan mağduriyetler için ceza kanunlarında çok daha uzun bir zaman aşımı süresi öngörülmüş ise tazminat isteme süresi Ceza Kanunlarında düzenlenmiş olan zamanaşımı süresine göre uzar. Yaralanmalı trafik kazalarında süre kaza tarihinden itibaren 8 yıldır. Ölümlü trafik kazalarında ise süre kaza tarihinden itibaren 15 yıl olup eğer aynı olayda hem ölü, hem yaralı varsa tümü için tazminat isteme süresi 15 yıl olacaktır. Buna göre zamanaşımı süresi; Ölümlü trafik kazalarında 15 yıl, Yaralamalı trafik kazasında 8 yıl, Hem ölü hem yaralı varsa 15 yıl olarak uygulanacaktır. Eğer sadece yaralanmalı bir trafik kazasında uzamış ceza zamanaşımı süresi (8 yıl) içerisinde zarar ya da tazminattan sorumlu olan öğrenilememişse öğrenme tarihinden itibaren 2 yıl içinde de dava açılabilir ancak sadece yaralanmalı trafik kazalarında hiçbir şekilde kaza tarihinden itibaren 10 yıl geçtikten sonra dava açılamaz. Yaralanmalı trafik kazasında süre 8 yıl olup bu süre geçirildikten sonra sorumlu öğrenildiğinde 2 yıllık süre başlar ancak süre kazadan itibaren 10 yılı geçemez. 6-TRAFİK KAZALARINDA TAZMİNAT HESAPLAMASI NASIL YAPILIR? Tazminat uzman kişiler tarafından hesaplanır. Tazminatın hesaplanmasında ölen kişinin ve kazazedenin ekonomik durumu ve uğramış olduğu zararların tam olarak tespiti çok önemlidir. 7-TARAFİK KAZASI NEDENİYLE MADDİ-MANEVİ TAZMİNAT KİMLERE KARŞI AÇILIR? Trafik kazası hukuki niteliği itibariyle haksız fiil olarak kabul edildiğinden, maddi ve manevi tazminat davası haksız fiil sorumlularına karşı açılır. Yani aracı kullanan ya da araç sahibine veya duruma göre ikisine birden açılır. Ölen kişi tamamen kusurlu olsa bile, Sigorta Şirketi tazminat ödemek zorundadır. Trafik kazasında kusurlu olan aracın sürücüsü aleyhine tazminat davası açılabilir (TBK md.49).Trafik kazasına karışan aracın işleteni de oluşan her türlü zarardan sorumlu olduğundan işletene de maddi ve manevi tazminat davası açılabilir 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu md.85/1: “Bir motorlu aracın işletilmesi bir kimsenin ölümüne veya yaralanmasına yahut bir şeyin zarara uğramasına sebep olursa, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında veya bu teşebbüs tarafından kesilen biletle işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olurlar.” Aracın sahibi KTK md.3 gereğince kural olarak aracın işleteni sayılır. Bu nedenle trafik kazası nedeniyle kusursuz sorumludur ve tazminat sorumluluğu vardır (2918 sayılı KTK md.85/1).Trafik kazasına karışan aracın zorunlu trafik sigortası veya poliçe kapsamına göre kasko sigortası hangi sigorta şirketi tarafından yapılmışsa sorumluluk ona aittir. Söz konusu sigorta şirketi ölüm, yaralama veya diğer zararlardan sorumlu olacaktır. (KTK md.91). 8-TRAFİK KAZALARINDA MANEVİ TAZMİNAT NASIL BELİRLENİR? Tarafların sosyal-ekonomik durumu ve kusur durumuna bakılır. Hak ve nesafet kuralları gereğince tazminat belirlenir. Unutmayalım ki manevi tazminat hiçbir zaman ZENGİNLEŞME ARACI olmamalıdır. 9-KAZA YAPAN ARACIN TRAFİK SİGORTASI BULUNMUYORSA NE YAPILABİLİR? Araç sahiplerinin Zorunlu Trafik Sigortası yaptırması zorunludur. Ancak trafik sigortası bulunmasa dahi güvence hesabından zarar karşılanır. 10-TRAFİK KAZALARINDA MADDİ TAZMİNAT NASIL HESAPLANIR? Maddi tazminatın miktarını doğrudan uğranılan zarar ve KUSUR oranı belirlemektedir. Maluliyet durumuna, yaşına, kusuruna, gelirine bakılır. 11-TAM KUSURLU BİR ŞEKİLDE KAZA YAPARAK ÖLEN KİŞİNİN YAKINLARI TAZMİNAT ALABİLİR Mİ? Yargıtay bu konudaki görüşünü değiştirdi. Önceleri tam kusurlu olan tarafın yakınları tazminat alamıyorken, artık yakınları DESTEKTEN YOKSUN KALMA TAZMİNATI alabiliyor. 12-YABANCI PLAKALI ARAÇLARIN KARIŞTIĞI TRAFİK KAZALARINDA TAZMİNAT NASIL ALINIR? Yabancı plakalı araç kazaları sonucunda mağdur olan kişilerin maddi ve manevi tüm zararları, gerçek kişilerin muhatap alınmasına gerek kalmaksızın, yurt dışı sigorta şirketlerinden talep edilebilmektedir.Yabancı plakalı aracın kusurlu olarak karıştığı bir kazada, yabancı plakalı aracın Yeşil Kart (Green Card) sigortası var ise, Türkiye’de geçerli Zorunlu Trafik Sigortası düzenlenmiş gibi değerlendirilmektedir. Yeşil Kart sigortası, uluslararası geçerliliği olan Zorunlu Trafik Sigortasıdır. Mağdurlar, kaza sonrası Türkiye Motorlu Taşıtlar Bürosunu muhatap alarak tazminat taleplerinde bulunabilirler. 13-MADDİ ZARAR TAZMİNATI İÇİN GEREKLİ BELGELER NELERDİR? Poliçe örneğiTrafik kazası tespit tutanağıHasara ait fotoğraflarİfade ya da görgü tanığı tutanaklarıSürücülerin ehliyet ve ruhsat fotokopileriKazayla ilgili diğer belgelerGerek görülmesi durumunda eksper ve alkol raporu 14-BEDENİ HASARLARDA GEREKLİ EVRAKLAR NELERDİR? Yaralanma Durumunda Tazminat Almak İçin Gerekli Belgeler Trafik kazası tespit tutanağıYaralının taburcu edildiğini gösteren hastane raporuReçeteFatura, makbuz vb tedavi gider belgeleri Sakatlanma Durumunda Tazminat Almak İçin Gerekli Belgeler Trafik kazası tespit tutanağıTam donanımlı bir hastaneden alınan ve sakatlığın durumunu gösteren raporSakat kalan kişinin gelir durumunu gösteren belgeOlay mahkemeye intikal ettiyse mahkeme kararıKazayla ilgili diğer belgeler 15-VEFAT HALİNDE TAZMİNAT İÇİN GEREKLİ BELGELER NELERDİR? Trafik kazası tespit tutanağıÖlüm muayene raporuAile nüfus kayıt örneğiVeraset ilamıVefat eden kişinin gelir durumunu gösteren belgeSGK geliri bağlanmış ise gelirin peşin değerini gösteren belgeKazayla ilgili diğer belgeler 16-TRAFİK KAZASI TAZMİNAT DAVASINDA YETKİLİ MAHKEME HANGİSİDİR? Trafik kazası nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası birden fazla mahkemede açılabilir. Yetkili mahkemeler şunlardır: Davalılardan herhangi birisinin ikametgah adresinde mahkemesi,Zarar görenin, yani davacının ikametgah adresi mahkemesinde,Trafik sigortası şirketinin merkezinin bulunduğu yer mahkemesindeTrafik kazasının meydana geldiği yer mahkemesinde, 17-TRAFİK KAZASI TAZMİNAT DAVALARINDA GÖREVLİ MAHKEME HANGİSİDİR? Ölümlü veya yaralamalı trafik kazaları nedeniyle açılacak maddi ve manevi tazminat davaları kural olarak Asliye Hukuk Mahkemesi’nde açılacaktır. Davalara bu mahkeme bakacaktır.Trafik sigortasını yapan şirkete karşı açılacak olan tazminat davaları ise görevli mahkeme olan Asliye Ticaret Mahkemesi’nde açılacaktır. 18-ÖLÜM HALİNDE UĞRANILAN ZARARLAR NELERDİR? 1. Cenaze giderleri. 2. Ölüm hemen gerçekleşmemişse tedavi giderleri ile çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar. 3. Ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin bu sebeple uğradıkları kayıplar. 19-BEDENSEL ZARARLAR NELERDİR? 1. Tedavi giderleri. 2. Kazanç kaybı. 3. Çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar. 4. Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan kayıplar. 20-GEÇİRDİĞİ TRAİK KAZASI SONUCU YÜZÜNDE İZ KALAN KİŞİNİN HAKLARI NELERDİR? Bir trafik kazası mağdurunun yaralanması veya yüzünde kalıcı iz kalması halinde, mağdur kanununun 41, 45 ve 47. maddeleri uyarınca maddi ve manevi tazminat talep edebilir. 21-SİGORTA ŞİRKETİ KAÇ GÜN İÇİNDE SİGORTA BEDELİ ÖDEMEK ZORUNDADIRLAR? Sigorta Şirketleri, sekiz gün içinde sigorta bedelini ödemek zorundadırlar. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu, trafik kazaları yönünden “özel yasa”dır ve özel yasa hükümleri öncelikli olarak uygulanmak zorundadır. Bu nedenle, sigorta şirketleri başka yasalardaki hükümlere bakmadan 2918 sayılı Yasa’nın 98 ve 99.maddelerinin emredici hükümleri gereği, gerekli belgelerle ve yöntemince başvurularda yasal (8) günlük sürede sigorta tazminatını ödemek zorundadır. 22-TRAFİK KAZASI TAZMİNATIN AVUKATIN ÖNEMİ NEDİR? Trafik kazalarından zarar görenler, tazminat haklarını çok iyi bilmedikleriden mesleği avukat olmayan sigorta simsarları ile anlaşarak sigorta şirketlerinin sadece cüzi miktarda tazminat tekliflerini kabul ederek telafisi mümkün olmayan zararlara sebebiyet vermektedirler. Trafik kazasında zarara uğrayan taraf avukat ile temsil edilirse mümkün olan en yüksek maddi ve manevi tazminatı alabilecektir. Sigorta simsarları, kaza ve kusur tutanak ve raporlarının doğruyu yansıtıp yansıtmadığına bakmadan sigorta şirketleri lehine hesaplama yaparak kaza mağdurlarını mağdur etmektedir. Avukat, trafik kaza tutanağının gerçeğe uygun olup olmadığına bakar. Kazaya karışanların kusur oranını inceler. Tazminat miktarını uzman bilirkişilere hesaplattırır. Sigorta şirketlerinin ödeme teklifleri ile mahkemece verilen tazminat arasında neredeyse üç ila dört kat fark bulunmaktadır. Tüm bunların yanı sıra Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası yapan sigorta şirketi manevi tazminat ödemesini hesaba katmaz. Oysaki kaza mağduru sadece maddi zarara uğramamıştır. Aynı zamanda elem, üzüntü duyduğundan dolayı manevi tazminat da talep edebilir. 23-TRAFİK KAZASI NEDENİYLE AÇILAN DAVALARDA YEREL MAHKEMENİN KARARINA KARŞI İSTİNAF YA DA TEMYİZ YOLUNA GİDİLEBİLİR Mİ? Trafik kazası nedeniyle açılan davalar, haksız fiil nedeniyle açılan davalar olduğu için Yerel Mahkemenin kararına karşı İstinaf ya da Temyiz yoluna gidilebilse dahi Yerel Mahkemenin kararından sonra tazminat borçlularına karşı icraya konulabilecektir. Bu nedenle tazminatın alınması uzun sürmez. 24-YARALANMALI TRAFİK KAZALARINDA TALEP EDİLEBİLECEKLER NELERDİR? *Yapılan tedavi giderleri *Uğranılan kazanç kaybının tazmini *Çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan zararların tazmini *Ekonomik geleceğin sarsılmasından doğan zararların tazmini *Manevi tazminat