Trafik kazası nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası, en az bir motorlu aracın katıldığı bir kazada ölüm, yaralanma gibi bedensel zararlar ile üçüncü kişilere ait ev, araba, arazi gibi malvarlıklarında meydana gelen zararlarının giderilmesi amacıyla zarara uğrayan kişiler tarafından trafik kazasında sorumluluğu bulunanlara karşı açılan bir tazminat davası türüdür. Trafik kazası tazminatı, uygulamada hem bedensel hem de malvarlığı zararlarını ifade etmek üzere kullanılmaktadır. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2019 yılında ülkemizde 1.168.144 trafik kazası meydana gelmiştir. Bu kazalar neticesinde 5473 kişi hayatını kaybetmiş, 283.234 kişi de yaralanmıştır. Bu kazalar bazen idarenin tedbirsizliğinden kaynaklanırken bazen de sürücülerin hatalı davranışlarından dolayı meydana gelmektedir. Meydana gelen kazaların bazılarında kişilerde cismani zarar oluşmaktadır. Bazı kazalarda ise sadece maddi hasar söz konusu olmaktadır. Bazı kazalar ise hem yaralamalı hem maddi hasarlı olmaktadır. Kazalar özellikle nüfusun fazla olduğu şehirde olmaktadır. Kalabalık olan şehirlerde araç sayısı haliyle fazla olduğundan bu durum kaza oranını da artırmaktadır. Ankara, İstanbul, İzmir, Bursa, Adana, Gaziantep, Kayseri vb gibi şehirlerde trafik kazası diğer illere oranla daha fazladır. TRAFİK KAZASI Uygulamada trafik kazalarından kaynaklı birçok dava türü ile karşı karşıya kalmaktayız. Çünkü trafik kazalarından kaynaklanan tek sorumluluk mali sorumluluk değildir. Bazı durumlarda ceza sorumluluğu da gündeme gelmektedir. Maddi hasarlı trafik kazalarında hem sigorta şirketi hem de araç sahibi kusurlu sürücüye rücu davası yoluyla husumet yöneltebilir. Uygulamada birçok kişinin bu noktada haklarını yeteri kadar iyi bilmediğini görmekteyiz. Meydana gelen kaza neticesinde kusursuz ya da daha az kusurlu olan tarafın tazminat davası açma hakkı bulunmaktadır. Trafik kazası nedir? Karayolu üzerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla aracın karıştığı ölüm, yaralanma ve maddi veya manevi zararla sonuçlanmış olan olay trafik kazası olarak adlandırılır. Trafik kazaları kendi içerisinde kaça ayrılır? *Ölümlü trafik kazası *Yaralanmalı trafik kazası *Maddi hasarlı trafik kazası Trafik kazası davalarında mahkemeye hangi delillerin sunulması gerekmektedir? *Trafik kazası tespit tutanağı *Sürücü ve olayın tanıklarının ifadesi *Savcılık iddianamesi *Araçların sigorta poliçeleri *Araç işleteninin adı, TC kimlik numarası ve adresi *Kazaya karışan araçların plakaları *Sürücü ehliyet fotokopisi *Sürücü nüfus cüzdanı fotokopisi *Eğer var ise alkol raporu *Karakol tutanağı Ancak trafik kazası ÖLÜMLÜ olarak meydana gelmiş ise; otopsi raporu, ölen kişinin işi ve geliri, destekten yoksun kalan aile bireyleri hakkında bilgiler, ölenin tedavi giderlerini gösteren belgeler, cenaze ve defin giderlerine ilişkin bilgiler de yer almalıdır. Trafik kazası tazminatı nasıl alınır? Trafik kazası sonucu iki tür tazminat alınabilmektedir. Maddi tazminat ve manevi tazminat söz konusu olmaktadır. Kusurlu olan tarafın sigortasından maddi tazminat alınabilir. Sürücü ve araç sahibinden ise manevi tazminat alınabilir. Trafik kazası davası nasıl açılır? Öncelikle sigorta şirketine ilgili evraklar ile başvuru yapılır. Sigorta şirketine ödeme yapması için 15 günlük süre tanınır. 15 içerisinde sigorta şirketi ödeme yapmaz ise yasal prosedür başlatılır. Sigorta şirketine başvuru yapıldıktan sonra iki yöntem bulunmaktadır. Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru yapılabilir ya da adli yargı mahkemelerine başvuru yapılabilir. Trafik kazası sonucu eşim vefat etti, tazminat alabilir miyim? Trafik kazası sonucu ölen kişinin desteğinden yoksun kalan kişilerin de tazminat alma hakkı bulunmaktadır. Bu durumda eşi vefat eden kişiler de tazminat alabilirler. Trafik kazalarında tazminat hesaplanırken hangi kriterler göz önüne alınır? *Ölen kişinin maaşı *Ölen kişinin yaşı *Ölen kişinin işi *Ölen kişinin geliri *Ölen kişinin desteğinden yoksun kalan kişiler *Meydana gelen kazadaki kusur oranları *Ölen kişinin desteğinden yoksun kalan kişilerin gelir durumu Trafik kazaları hangi mevzuatları ilgilendirmektedir? Karayolları Trafik Kanununu, Borçlar Kanununu, Medeni Kanunu ve Ticaret Kanununu ilgilendirmektedir. ARAÇ DEĞER KAYBI- ARAÇ DEĞER KAYBI TAZMİNATI 1-Araç değer kaybı nedir? Hepimizin bildiği üzere trafik kazası neticesinde kazaya karışmış olan araçlar eski değerinde olmazlar. Bakım, onarım, tadilat vb işlemlerden sonra araç ikinci el piyasasında eski değerinde olmaz. Kaza yapan ve onarılan aracın değeri düşer. Araçta oluşan hasar çok iyi bir şekilde onarılsa dahi değeri yine de düşer. TRAMER KAYITLARI nedeniyle araçta değer kaybının olması kaçınılmazdır. Sonuç olarak araç ne kadar iyi onarılmış olursa olsun aracın ekonomik değerinde düşüş meydana gelir. Aracın kazaya karışmadan önceki değeriyle kaza karıştıktan sonraki değeri arasında fark meydana gelmiş olur. Kazaya karışan her araç tahribatın izlerini taşır. Aracınızda motor kaputu, bagaj kapağı gibi parçalar orijinali ile değiştirilse dahi aracın değerinde azalma yine de meydana gelir. Buraya önemle dikkat çekmek istiyorum; orijinali ile değiştirilse dahi değer kaybı yine de meydana gelir. İnsanlar, araç satın almak istediklerinde satın almak istedikleri aracın daha önce kazaya karışmış olup olmadığını TRAMER KAYITLARINDAN öğrenmektedir. Tramer kaydında olumsuz bir şey çıkarsa zaten araç kazalı diye daha ucuza mal olmaktadır. Ufak bir boyama işlemi dahi aracın değerini azaltır. Ancak bu demek değildir ki; tramer kaydı bulunan her araç kötüdür. Günümüzde araç sayısının artmış olması trafiği oldukça yoğunlaştırmıştır. Bu durum da haliyle kazaların artmasına sebebiyet vermiştir. 2-Araç değer kaybı tazminatı nasıl hesaplanır? Aracın MODELİ, aracın MARKASI, aracın KAZA TARİHİNDEKİ YAŞI, aracın KİLOMETRESİ, araçtaki DEĞER KAYBININ MİKTARI önem arz eder. Aracın üretim tarihi, trafiğe çıkış tarihi dahi önem arz eder. Serbest piyasadaki aracın bedeline bakılır. Yani bu araç kazaya karışmadan önce ne kadar ediyordu, kazaya karıştıktan sonra ne kadar ediyor? Aradaki bu fark esas alınır. Arada oluşan bu fark araç değer kaybıdır. 3-Araç değer kaybı tazminatı isteyebilmek için kilometre sınırı var mıdır? Trafik Sigortası Genel Şartları Kapsamında 2021 yılında yapılan değişiklikle araç değer kaybı tazminatı isteyebilmek için aracın 165.000 km’den düşük olma sınırı KALDIRILMIŞTIR. ARTIK HASAR GÖREN HER KİLOMETREDEKİ ARAÇ İÇİN ARAÇ DEĞER KAYBI TALEP EDİLEBİLECEKTİR. HER YAŞ VE HER KİLOMETREDEKİ ARAÇ İÇİN ARAÇ DEĞER KAYBI İSTENEBİLİR. 4-Araç değer kaybı tazminatı alabilmenin şartları nelerdir? Araç değer kaybı tazminatı talep edecek olan kişi karışmış olduğu kazada yüzde yüz kusurlu olmayacak. Yani karışmış olduğu kazada tazminat talep eden kişi kusursuz ya da daha az kusurlu olan taraf olacak. PERT OLAN ARAÇLAR için araç değer kaybı tazminatı başvurusu yapılamaz. Araç değer kaybı tazminatı talep edecek olan kişinin aracının perte çıkmamış olması gerekir. Kaza tarihinden itibaren 2 yıl geçmemiş olmalıdır. DİKKAT EDELİM! KAZAYA KARIŞTIYSANIZ VE KUSURSUZ YA DA DAHA AZ KUSURLU TARAF İSENİZ ARAÇ DEĞER KAYBI TAZMİNATINI ARACINIZ PERTE ÇIKMAMIŞ İSE ALABİLİRSİNİZ ANCAK 2 YIL İÇERİSİNDE !!! 2 YILLIK SÜREYİ KAÇIRMAYIN! 2 YILLIK SÜREYİ BİR GÜN DAHİ KAÇIRMIŞ OLSANIZ FAYDA ETMEZ.. 5-Değiştirildiğinde araçta herhangi bir değer kaybına yol açmayacak parçaların zarar görmesi değer kaybı hesabında dikkate alınır mı? Kazadan sonra silecek, lastik, far vb. şeyler değişmişse bunlar araç değer kaybı tazminatında dikkate alınmaz. Bunların aracın ESAS nitelikteki parçaları değildir. 6-Araç değer kaybı durumunda ilk olarak ne yapılmalıdır? Kazaya karıştığınız araç sürücüsü ile birlikte KAZA TESPİT TUTANAĞI tutun. Kazaya karıştığınız araç sürücüsü tespit tutanağı tutmak istemezse, polis çağırın ve kaza tespit tutanağı tutturun. Kaza tespit tutanağı araç değer kaybı tazminatı başvurusunda bulunması gereken zorunlu evraklar arasında yer almaktadır. Kaza tespit tutanağı dört sayfa olmalıdır. Buna dikkat ediniz! Kaza tespit tutanağını kazanın gerçekleştiği yer karakolundan temin edebilirsiniz. Eğer kazanın gerçekleştiği yer karakolunda bulamazsanız savcılık dosyasına bakabilirsiniz. Trafik Şube Denetleme Müdürlüğüne de sorabilirsiniz. Yani kaza tespit tutanağı başvuruda mutlaka bulunması gereken zorunlu evraklar arasındadır. Aracınızı tamir ettirdiyseniz ödediğiniz bedelin FATURASINI mutlaka alın. Eğer o an almadıysanız ve daha sonrasında alacaksanız eksperden de talep edebilirsiniz. Kaza yaptıysanız MUTLAKA KAZA FOTOĞLARINI ÇEKİN! Kazaya dair fotoğraflar da başvuruda bulunması gereken zorunlu evraklar arasındadır. Kaza fotoğraflarını çekerken araçların plakasının da çıkmasına muhakkak dikkat edin. Sonrasında ispat konusunda kolaylık yakalamış olursunuz. Servise gittiyseniz SERVİS FATURASI almayı unutmayın. Ancak servis aracınızın PERTE çıktığını söylediyse zaten araç değer kaybı tazminatına başvuramazsınız. Başvursanız da olumsuz sonuçlanır. Ruhsat fotokopisi de başvuruda bulunması gereken zorunlu evraklar arasındadır. Kaza anına ilişkin fotoğraflarda sadece kendi aracınızın fotoğrafını çekmeyin. Kendi aracınızı, karşı tarafın aracını, olay yerini, her iki aracın da plakalarını vs. detaylı bir şekilde çekin! 7-Araç değer kaybı tazminatı nasıl alınır? Öncelikle meydana gelen kazada kusurlu olan araç sürücüsünün zorunlu trafik sigortasına başvuru yapılmalıdır. Sigorta şirketine başvuru yapmak zorunludur! Sigorta şirketine başvuru yapmadan diğer aşamalara geçilemez. Üç seçenek oluşur. Sigorta şirketi ödeme yapmayabilir. Bu durumda Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru yapılır. Sigorta şirketi ödeme yapmış fakat ödemeyi az yapmış ise sigorta şirketine eksik ödeme yaptığı hususunda yeniden başvuru yapabilir. Ancak sigorta şirketi eksik ödeme yaptığını kabul etmez ise Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru yapılır. Zayıf bir ihtimal de olsa sigorta şirketi eksik ödeme yapmayabilir. Araçta oluşan değer kaybını eksiksiz şekilde ödeyebilir. İlgili sigorta şirketine yapılan başvuruya 15 gün içerisinde cevap verilmesi gerekir. Şayet 15 içerisinde cevap verilmezse Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru yapılabilir. 15 günlük süre dolmadan Sigorta Tahkim Komisyonuna başvuru yapılmaz. 8-Araç değer kaybı tazminatlarında avukatlık ücreti ne kadardır? Uygulamada avukatlar bu tarz dosyalarda genellikle peşin ücret talep etmemekte, çıkan tazminattan %20 ya da %25 almayı müvekkiliyle aralarında anlaşarak kararlaştırmaktadır. Ancak bu konuda mutlaka uzman bir avukata başvuru yapılması gerekmektedir. Süreler çok önemlidir. Ayrıca başvuru şekli ve başvuru evrakları da önem arz eder. 9-Sigorta Tahkim Komisyonuna itirazlar nasıl olur? Uyuşmazlık tutarı 5.000,00 TL’ye kadar olan kararlar KESİNDİR. Uyuşmazlık tutarı 5.000,00 TL ve üzerinde olan başvurularda hakem kararının ilgiliye bildirimden itibaren en geç 10 gün içinde Komisyona yapılması gerekmektedir. Komisyon kararlarına yapılan itirazlar iki ay içerinde karara bağlanmaktadır. Uyuşmazlık tutarı 40.000,00 TL’ye kadar olan başvurulara ilişkin yapılan itiraz üzerine verilen kararlar kesindir. Süresi içinde ve usulüne uygun şekilde yapılan itiraz 5684 sayılı Kanun’un 30 uncu maddesinin on ikinci fıkrası uyarınca hakem kararının kesinleşmesini önler ve kararın icrasını durdurur. 40.000 TL’nin üzerindeki uyuşmazlıklar hakkında itiraz üzerine verilen kararlar için tarafların temyize gitme hakları vardır. Bunun dışındaki uyuşmazlıklar bakımından itiraz üzerine verilen karar kesindir. 10- Araç değer kaybı dava yolu ile talep edilebilir mi? Evet! Araç değer kaybı dava yolu ile de talep edilebilir. Ancak yine ve yine önce SİGORTA ŞİRKETİNE başvuru yapılması zorunludur. DAVA yolu ile talep edilebilir çünkü araç değer kaybı davaları TÜRK BORÇLAR KANUNUNDAKİ haksız fiil sorumluluğuna dayanır. Dava araç sürücüsüne veya aracın sahibine açılacaksa ve bu kişiler TACİR değilse görevli mahkeme ASLİYE HUKUK MAHKEMESİDİR. ANCAK DAVA SİGORTA ŞİRKETİNE AÇILACAKSA GÖREVLİ MAHKEME ASLİYE TİCARET MAHKEMESİDİR. Bu ayrıma dikkat etmek gerekir.