New York – Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nın (SKA) kabul edilmesinin üzerinden on yıl geçmesine rağmen, kalkınma ciddi zorluklarla karşı karşıya. Birleşmiş Milletler yetkilileri, düşük gelirli ülkelerde hızla artan borç servisi ödemelerini “sessiz bir kriz” olarak tanımlıyor.
Birleşmiş Milletler Genel Sekreter Yardımcısı Amina Mohammed, Cuma günü “Borç Kriziyle Mücadele: Sürdürülebilir Finansmanı Harekete Geçirmek İçin 11 Eylem” başlıklı yeni raporu kamuoyuna sundu. Sunuma, BM Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) Genel Sekreteri Rebeca Grynspan’ın yanı sıra uzmanlar Mahmoud Mohieldin ve Paolo Gentiloni de katıldı.
Büyüyen Bir Kriz
“Borçlanma, kalkınma için kritik öneme sahip,” diyen Amina Mohammed, “ancak bugün, borçlanma birçok gelişmekte olan ülke için çalışmıyor. Düşük gelirli ülkelerin üçte ikisinden fazlası ya borç sıkıntısı içinde ya da bu riske oldukça yakın” uyarısında bulundu.
UNCTAD Genel Sekreteri Grynspan ise krizin giderek hızlandığını vurguladı. Bugün, 3.4 milyar insan, sağlık veya eğitime ayrılan bütçeden daha fazlasının faiz ödemelerine gittiği ülkelerde yaşıyor – bu rakam geçen yıla göre 100 milyon artmış durumda.
Gelişmekte olan ülkelerin borç servisi ödemeleri yalnızca bir yıl içinde 847 milyar dolardan 921 milyar dolara yükseldi.
AB Ekonomi Komiseri Paolo Gentiloni, “Krizin doğası esas olarak borç servis maliyetlerindeki artışla bağlantılı,” diyerek son on yılda bu maliyetlerin neredeyse ikiye katlandığına dikkat çekti.
Rapor, gelecek hafta düzenlenecek 4. Uluslararası Kalkınma Finansmanı Konferansı’nın sonuç belgesi olan Compromiso de Sevilla’daki taahhütleri destekliyor.
Çözüm Yolu: 11 Eylem, 3 Düzey
BM Genel Sekreteri’nin Borç Uzman Grubu tarafından hazırlanan rapor, teknik olarak uygulanabilir ve siyasi olarak mümkün 11 eylem öneriyor. Uzman Mahmoud Mohieldin, önerilerin iki ana hedef etrafında şekillendiğini belirtti: etkili borç hafifletmesi sağlamak ve gelecekteki krizleri önlemek.
Rapor, üç düzeyde eylem öneriyor:
-
Çok taraflı düzeyde: Likiditeyi artırmak için mevcut fonların yeniden yapılandırılması ve düşük gelirli ülkelere hedefli destek sağlanması.
-
Uluslararası düzeyde: Borç verenler ve borç alanlar arasında doğrudan diyalog için bir platform kurulması.
-
Ulusal düzeyde: Kurumsal kapasitenin güçlendirilmesi, politika koordinasyonunun iyileştirilmesi, faiz oranlarının etkin yönetimi ve risk yönetiminin geliştirilmesi.
“Bunlar uygulanabilir ve gerçekleştirilmesi yalnızca siyasi irade gerektiren 11 öneridir,” diyen Grynspan, hükümetleri ve uluslararası aktörleri harekete geçmeye çağırdı.