STAJ, ÇIRAKLIK VE BURSİYERLİK EMEKLİLİK BAŞLANGICI SAYILSIN CHP İstanbul Milletvekili Mahmut Tanal, staj, çıraklık ve bursiyerlik süreleri, emeklilik hesabına dahil edilmeyerek mağdur edilen öğrenciler için harekete geçti. Tanal, çırak, bursiyer ve stajyer öğrencilerin çalışma sürelerinin, emeklilik süresinden sayılması amacıyla Meclis’e kanun teklifi sundu. CHP İstanbul Milletvekili Av. Mahmut Tanal, staj, çıraklık ve bursiyer sigortalarının emeklilik için başlangıç kabul edilmesi amacıyla TBMM Başkanlığı’na kanun teklifi sundu. Tanal’ın imzasını taşıyan Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi’nin gerekçesinde Türkiye’de meslekî ve teknik ortaöğretim ile yükseköğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler, mesleki ve teknik ortaöğretim sırasında tamamlayıcı eğitim ya da alan eğitimi gören öğrenciler, kamu kurum ve kuruluşları tarafından desteklenen projelerde görevli bursiyerler ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 46’ncı maddesine tabi olarak kısmi zamanlı çalıştırılan öğrencilerden aylık prime esas kazanç tutarı asgari ücretten fazla olmayanlar hakkında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası uygulandığı hatırlatıldı. Bakmakla yükümlü olunan kişi kapsamında anne, baba, eş üzerinden sağlık yardımlarından yararlanma hakkı olmayanlar hakkında ayrıca genel sağlık sigortası uygulandığı aktarıldı. Aylık prime esas kazanç olarak brüt asgari ücret esas alındığı ve prime esas kazancın yüzde 6'sı oranında prim ödendiği, bu oranın yüzde 1'inin kısa vadeli sigorta kolları, 5'inin genel sağlık sigortası primi olduğu belirtildi. EMEKLİLİĞE ESAS UZUN VADELİ PRİMLER ÖDENMİYOR 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'nun "Sigortalılığın Başlangıcı” başlıklı 7’inci maddesine göre ise söz konusu Kanunun kısa ve uzun vadeli sigorta kollarının uygulanması bakımından hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların sigorta hak ve yükümlülükleri çalışmaya, mesleki ve teknik eğitime, mesleki ve teknik ortaöğretim sırasında tamamlayıcı eğitim ya da alan eğitimine, staja veya bursiyer olarak göreve başladıkları tarihten itibaren başlayacağının hüküm altına alındığının kaydedildiği gerekçede, “Ancak 5510 sayılı Kanunun 38’inci maddesine göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarının uygulanmasında esasa alınacak sigortalılık süresi, ilgili kanuna göre malullük, yaşlılık ve ölüm sigortalarına tabi olarak ilk defa kapsama girdiği tarih olarak kabul edilmektedir. Ortaöğretim ve yükseköğretim dönemlerinde yapılan stajlarda emekliliğe esas olan uzun vadeli primler ödenmemekte, sadece kısa vadeli sigorta primi ödenmektedir. Staj sürecindeki öğrencilerden sadece iş kazası, meslek hastalığı, hastalık primi alınmaktadır ve emeklilik primi alınmamaktadır. Bundan dolayıdır ki staj başlangıç tarihi sigorta başlangıcı olarak kabul edilmemektedir, stajda geçen süreler hem sigortalı prim gün sayısında hem de sigortalılık süresinin başlangıcında geçerli olmamaktadır” denildi. BİRKAÇ GÜNLÜK FARKIN BİLE ÖNEMİ BÜYÜK Türkiye’de çırak, kursiyer ve stajyer olarak çalışan milyonlarca kişinin bulunduğunun dile getirildiği gerekçede, “Birçok kişinin stajyerlik süresi boyunca çalışması, ilk çalışmasını teşkil etmektedir. Emeklilikte de bu çalışmanın değerlendirilmesinin büyük bir önemi vardır. Zira ilk sigorta giriş tarihine göre emeklilikte tabi olunan yaş, prim günü ve sigortalılık yılı belirlenmektedir. Sigortalılık giriş tarihinin ise önemi büyüktür. Sigortalılık giriş tarihindeki bir günlük fark bazen birkaç yıl daha önce emekliliğe hak kazanmayı sağlamaktadır. Bundan dolayıdır ki çırak, bursiyer ve staj döneminde geçen sürelerin emeklilik prim gün sayılarının hesabına dahil edilmeli, sigortalılık süresinin başlangıcı olarak kabul edilmesi gerekmektedir” ifadelerine yer verildi. ANAYASAYA AYKIRI CHP’li vekil Mahmut Tanal’ın hazırladığı kanun teklifinin gerekçesinin devamında şunları vurgulandı: “Ayrıca 5510 sayılı Kanuna göre er veya erbaş olarak silah altında veya yedek subay okulunda geçen süreleri, sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde veya yurt dışında geçirdikleri normal doktora veya uzmanlık öğrenim süreleri, sigortalı olmaksızın avukatlık stajını yapanların normal staj sürelerde daha önceden sigortalılık süresi aranmadan borçlanma yapılabilmekte, sigortalılık başlangıç tarihi de borçlanılan gün kadar geriye götürülebilmektedir. Çırak, bursiyer ve stajyerlerin bu durumdan yararlanamaması, Anayasamızın 10. maddesinde düzenlenen eşitlik ilkesine aykırılık teşkil etmektedir. Yine Anayasamızın ‘Sosyal Güvenlik Hakkı’ başlıklı 60. maddesi: ‘Herkes, sosyal güvenlik hakkına sahiptir. Devlet, bu güvenliği sağlayacak gerekli tedbirleri alır ve teşkilatı kurar’ hükmüne havidir. Belirtilen kişilere 5510 sayılı Kanun kapsamında borçlanma hakkı tanınıyorken fiili bir çalışma yapan staj ve çıraklık sürelerinin borçlanma kapsamına dahil edilmemesi, açıkça Anayasamıza aykırılık teşkil etmektedir. ÇIRAK, BURSİYER VE STAJYER ÖĞRENCİLERİN ÇALIŞMA SÜRELERİ, EMEKLİLİK SÜRESİNDEN SAYILMALI Bahsedilen hususlar doğrultusunda işbu kanun teklifi ile çırak, bursiyer ve stajyer öğrencilerin çalışma sürelerinin emeklilik süresinden sayılması, aynı zamanda geçmişe yönelik olarak çıraklar ve stajyerlerin çalıştıkları süreler zarfında sınırlı olmak kaydıyla borçlanma hakkı sağlanarak kişilerin Anayasadan doğan haklarının ihlal edilmesinin önüne geçilmesi amaçlanmaktadır.”