İHD İstanbul Şubesi, 17 Ekim Göçmenlerin Ulusötesi Mücadele Günü dolayısıyla hazırladığı 9 aylık hak ihlalleri raporunda, Türkiye’de 1 milyonunun üzerinde göçmenin bulunduğunu ifade etti. İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi, 17 Ekim Göçmenlerin Ulusötesi Mücadele Günü dolayısıyla mültecilerin Ocak ve Eylül 2020 tarihleri arasında maruz bırakıldığı hak ihlallerini raporladı. Dernek raporu, Taksim’de bulunan dernek binalarında kamuoyu ile paylaştı. Raporu okuyan İHD İstanbul Şube Başkanı Gülseren Yoleri, 23 Eylül 2020 tarihi itibari ile Türkiye’de geçici koruma altındaki 3 milyon 621 bin 968 kayıtlı Suriyeli dışında 400 bin dolayında diğer ülkelerden kayıtlı mülteci ve tahminlere göre 1 milyonun üzerinde göçmen bulunduğunu ifade etti. Mülteci nüfusunun kayıtlı olduğu il dışında ikamet ediyor olması nedeni ile çocukların okula kayıt yaptırmalarının mümkün olmaması, okullarda Suriyeliler için ayrı sınıflar açılarak çocukların diğerlerinden tecrit edilmesi, mültecilere ama özellikle Suriyeli öğrenci, öğretmen ve velilere yönelik ayrımcı uygulama ve söylemlerin giderek artması, ortaokuldan başlayarak okullaşma oranının hızla düşüş göstermesi, üniversitede okuyan mülteci kadınların neredeyse yok denecek noktada olması sorunun boyutunu gözler önüne sermektedir. Bu durum sağlık hakkına erişimi de imkansız kılmaktadır. Bu nedenle ciddi rahatsızlıkları olan mülteciler hastanelere gitmek istememektedirler. Yoleri, özellikle salgın sürecinde kadınlara ve çocuklara yönelik artan şiddet ve istismara vurgu yaparak, yaşanan hak ihlallerine ilişkin acil önlemlerin alınması gerektiğini belirtti. Salgın sürecinde Geçici Barınma Merkezleri’nde kalan Suriyeli mültecilerin sayısının son 3 yılda 228 binden 60 bine gerilediğini kaydeden Yoleri, mültecilere yönelik koruma mekanizmaların ihtiyacı karşılamadığını dile getirdi. Yoleri, genç nüfusun Türkiye’de kendisine bir gelecek göremediğini ve bu nedenle Avrupa ülkelerinde şansını denemek istediğini söyledi. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın 31 Mart 2019 tarihinde açıkladığı verilere değinerek, 4 milyon Suriyeli mülteci içinde Türkiye’de çalışma izni verilen Suriyeli sayısının 31 bin 185 kişi olduğunu belirtti. Hak ihlallerine karşı öneriler Raporun sonuç kısmında bu sorunların çözümüne ilişkin şu önerilere yer verildi: Nefret dilinin yaygınlaşmasının önüne geçilmeli. Mülteciliği temel bir hak olarak tanımlayan uluslararası sözleşmelere uyulmalı. Kadına yönelik şiddet önlenmeli ve çalışan mültecilerin hakları korunmalı. Nefret saldırılarında cezasızlık uygulamalarına son verilmeli. Göç İdaresi’nin uluslararası koruma ve ikamet başvuruları alınmalı. Suriyelilere uluslararası koruma başvurusunda bulunma yolu açılmalı. Eğitim, sağlık, barınma ve çalışma gibi temel haklar bakımından vatandaşlarla eşit haklar sağlanmalı. Mültecilere kendi dillerinde hizmet sunacak merkezler kurulmalı. Uzun süre Türkiye’de yaşayan ve geri dönmesi savaş etkilerinin neden olduğu koşullar çerçevesinde mümkün görünmeyen mültecilere vatandaşlık sağlanmalıdır.