En son yazmış olduğum yazımda da bahsettiğim gibi 2020 yılı biraz hengâmeli geçti. Koronavirüs salgını nedeniyle milyonlarca insan hayatını kaybetti ve sadece bununla da kalmadı ölümlerin sebebi 2020’de. Gerek doğal gerekse savaş, cinayet dolayısıyla vefat eden insanlar oldu her gün – sene – gibi. Fakat 2020 yılında öyle insanlar vefat etti ki geride sadece mirasları kaldı diyebiliriz belki de.
2020 yılında kaybettiğimiz olağanüstü kadınlar vardı. Yaşamlarını bilime, politikaya, sanata, insanlığa (insan olabilmeye) ve daha birçok şeye adamış, alanlarında çığır açmak ses getirmek için yorulmadan çoğu zaman zamanlarının ötesinde mücadeleler verdiler.
Unutulmamalılar.
Unutulmayacaklar.
Bunlardan biri 87 yaşında hayatını kaybetmiş Amerika Yüksek Mahkeme Yargıcı olan Ruth Bader Ginsburg idi. Yüksek Mahkeme Yargıcı kariyerini kadın ve azınlık hakları için çabalayarak uğraşarak geçirmişti. 1956 yılında Harvard Hukuk Fakültesi’ne giden 9 kadından biri olan Ginsburg, tümüyle kadın haklarına adanmış ilk hukuk dergisini çıkararak bir tarih yazmıştı. Avukatlık dönemlerinde kürtaj hakları ve cinsiyet eşitliği için sürekli olarak mücadele vermişti.
Ginsburg, değerleriyle kariyerini yürütmüştür. 1993 yılında Amerika Birleşik Devletleri Yüksek Mahkeme yargıcı olarak atanmış ve görevi boyunca kadın hakları, pozitif ayrımcılık, oy hakları ve daha fazlası lehine güvenilir bir şekilde kararlar vermişti. Hayatını, 2020 yılının Eylül ayında kanser ile verdiği mücadele sonucu kaybetmiştir. [1]
2020 yılında kaybettiğimiz bir diğer değerli kadın ise Katherine Johnson idi, kendisi NASA 101’de matematikçi olarak çalışıyordu. 1950li yıllarda ilk kez bir siyahi kadın NASA’da çalışmıştı o da Johnson idi. Çalışmaları Apollo’nun Ay yüzeyine inmesine katkıda bulunmuş olan Johnson genç kadınların bilim alanında önünü ve gözlerini açmıştır. [1]
1972 yılının listelerinin başında gelen “I Am Woman” –https://www.youtube.com/watch?v=rptW7zOPX2E&ab_channel=NVNCBL – şarkısını hepimiz hatırlarız. Büyük ses getirmiş olan kadınların güçlendirilmesi ile ilgili şarkısıyla Helen Reddy’i de 2020 yılında kaybetmiştik. Reddy aynı şarkı için Grammy Ödülü’nü alırken Tanrı’ya “kadın” olarak hitap edilmesiyle de hatırlanmaktadır.
Yaşanılan olağanüstü 2020 senesinde koronavirüs ile çalışan bir çok sağlık çalışanının her daim takdir edilmesi gerekirken aralarından birini kalp krizi dolayısıyla kaybetmiştik. Dr. Mary Fowkes salgının başlarında cevaplar bulmak için çabalamaktaydı, riskli yaşlar içerisinde olmasına rağmen nöropatolog Dr. Fowkes koronavirüs dolayısıyla hayatını kaybedenler üzerinde otopsi yapmaktaydı. Yaptığı çalışmalar sonucu önemli bulgular bulan Dr. Fowkes kan sulandırıcılarının kullanımının koronavirüs üzerinde iyileştirmelere yarayabileceğini ön ayak olmuştu.
Biraz da 2020’de çığır aşan ve eminim önümüzdeki dönemlerde de mücadelelerini devam ettirecek kadınlardan bahsedelim. 2020 yılının en hatırlanır yanı muhtemelen koronavirüs salgını olacaktır. 2020 yılı aynı zamanda kadınlarıyla da anılacak olan bir yıldır, bu salgınla mücadele eden, atılımlar yapan kadınlarla.
Know Your Value/Değerinizi Tanıyın kurucusu ve “Mornin Joe” ‘ya ev sahipliği yapanlardan biri olan Mika Brzezinski “Başka hiçbir şeye benzemeyen ve gerçekten de eşi benzeri olmayan bir yılda, tavanları paramparça eden, daha fazlasını talep eden ve her şeye rağmen daha parlak bir yılın önünü açan kadınların zaferleri ve zorlukları üzerine düşünmek istiyorum" demiştir.
ABD’nin 2020 siyaset yılında, seçimin her iki kolunda kadınların kongrede 141 sandalyeden az olmamak üzere ülke genelinde rekor kırması gerçekleşmiştir. Kamala Harris ABD’nin en yüksek ikinci ofisine seçilen ilk kadın olmuştur.
Koronavirüsü ile mücadele de kadınların ortaya çıktığı büyük farklar yaratılmıştır. ABD’de aşınan ilk kişi siyahi bir hemşire olan Sandra Lindsay idi. Lindsay, aşı olmaktan çekinenlere ve beyaz olmayan topluma örnek olmak adına kendisini denek olarak ortaya atmıştır. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre koronavirüs salgınıyla mücadelede çalışan sağlık görevlilerinin %70’inden fazlası kadındır.
Yapılan araştırmalara göre, kadın liderleri olan ülkeler koronavirüs salgınını erkekler tarafından yönetilen ülkelerden daha “sistematik ve önemli ölçüde daha iyi” ele almıştır. [2]
Kadın liderleri olan Yeni Zellanda, Finlandiye, Norveç, Danimarka, Tayvan ve Almanya gibi ülkeler istatistikliklere vurulduğunda koronavirüs vaka sayısı ve koronavirüsüne bağlı olarak ölüm oralarının düşük olduğu kaydedilmiştir.
"Tüm küçük kızlar, değerli ve güçlü olduğunuzdan ve kendi hayallerinizi gerçekleştirmek ve başarmak için dünyadaki her fırsat ve fırsatı hak ettiğinizden asla şüphe etmeyin." - Hillary Clinton
Kadınların dünyayı, yaşam standartlarını değiştirdikleri yalanlanamaz bir şekilde kanıtlarıyla var olan bir gerçektir. Burada belirtilmemiş daha birçok önemli kadın vardır, her birinin günümüze katkısı çok değerlidir. Kriz anlarında zamanlarında kadınların emeği asla hiçe sayılmamalıdır. İtip kaktığınız, hakkını yediğiniz, canına kıydığınız, hiçe saydığınız kadınların hepsi sizin yarınınızın umududur unutmayın.
"Bir şeyin söylenmesini istiyorsan, bir erkeğe sor; bir şeyin yapılmasını istiyorsan, bir kadına sor." - Margaret Thatcher
Referanslar:
- https://www.nbcnews.com/know-your-value/feature/gone-not-forgotten-12-trailblazing-women-we-lost-2020-ncna1252151#anchor-1RuthBaderGinsburgSupremeCourtJustice87
- https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3617953
