İrrasyonel....!!! Arşimed Sicilya'da (M.O. 287-212) yılları arasında yaşamış fizikçi, matematik, geometri, astronomi ve birçok buluşu olan bilgindir... Yarı çıplak hamamdan çıkıp koşarak Evreka (buldum)... Evreka (buldum) diye bağırmış olduğu rivayet edilir. Bulduğu bilgi "Suyun Kaldırma Kuvveti" dir. Ayrıca irrasyonel sayılardan ilk bahseden, ilk gerçek değerini matematikçi Arşimed kullanmıştır. İrrasyonel sayılara en önemli örnek (pi) sayısıdır. Dik üçgenin dik uzaklıkları aynı uzunluktaysa ve rasyonel sayılar ile ifade edilebiliyorsa hipotenus her zaman irrasyoneldir. Kök 2 ,kök 3, küp kök 7, irrasyonel sayılardır. Kök 4 rasyonel sayıdır ( kök den tam sayı olarak çıkabilmektedir) İrrasyonel sayıların ondalık açılımı, kendini tekrar etmeden sonsuza kadar sürer. İrrasyonel sayılardan bahsettik . O halde irrasyonel nedir. İrrasyonel mevcut zaman diliminde kanıtlar ışığında ulaşılabilecek en iyi karardan, sonuçtan sapan tüm düşünce süreçleridir. İrrasyonel düşünce birey kendine ait düşüncelerini, görüşlerini zamanla çarpıtmakta ve çevreye uyum sağladığını düşünmektedir. Kısaca; Us dışı, akıl almaz, mantık dışı, matematikte kök içinde olan yada rasyonel sayı şeklinde yeni bir kesir olarak ifade edilemeyen (sayı). Rasyonel sayılar bir tam sayı olmak kaydıyla "b" nin, "a"dan farklı bir tam sayı olmasından dolayı a/b yazılabilen tüm sayılar. Akılcılık rasyonel olmanın niteliğidir. Akla dayalı, akla uygunluk, akılcılık, ölçülü kişinin inançlarını inanmak nedeniyle ve harekete geçmek için yaptığı eylemlere uyumlu olduğunu ima eder . Akılcılık felsefesi farklı uzmanlıklara sahiptir. Ekonomi, sosyoloji, psikoloji, evrimsel biyoloji, siyaset bilimi, teknoloji ve yaşamımızdaki diğer tüm uygun alanlardır. Çağımızda teknolojilerin bilişim teknolojilerinin, mobil iletişimin, dijitalleşmenin , yapay zeka uygulamalarının, sosyal medya, Metaverse, artırılmış gerçekliğin, sanal gerçekliğin, gerçeklerin içiçe geçtiği dönemlerin içindeyiz . Dijital çağa en hızlı uyum sağlayan bankacılık ve finans sektörleridir. Bankacılık günümüzde finansal varlıklarımız (altın, Dolar, Euro, hisse senetleri, fonlar, para, dijital coin) saklandığı, değerlendirildiği, güvenilirlikleri olmak zorunda olan çalıştığı ülkeler yasaları ile sıkı izlenen kuruluşlardır. ABD Merkez Bankası (FED) ilk kez 1990 yılında elektronik para transferi yapmış, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası elektronik para transferi (EFT) işlemlerine 1992 yılında başlamıştır. Son dönemlerde Ülkemizde ve diğer gelişmiş ülkelerde "internet bankacılığı", "dijital bankacılık", "mobil bankacılık", "sınırsız mobil bankacılık", "Yapay Zekâ bankacılığı " ve başka isimlerle dijitalleştiklerini sürekli geliştirdiklerini açıklamakta ve tanıtımlar yapmaktadırlar. Günümüzde bankacılık ve finans sektörleri ekonomik sistemlerin sürdürülebilmesinin merkezi konumundadır. ABD ekonomisi, bankacılık sistemi ve dolar güçlü yapıya sahip olduğu için dünyadaki tüm ülkelerin bankacılık finans ve ekonomik sistemlerini kontrol etmekte yönetmektedirler. ABD Merkez Bankaları Sistemi (FED), in 8155 ton altın rezervi bulunmaktadır. Bu altının günümüzdeki değeri takriben 650 milyar dolar etmektedir. Dünyada piyasada dolaşan ABD doları 2.1 trilyon dolar civarında olduğu FED tarafından açıklanmaktadır. Ülkemiz Merkez Bankası altın rezervi ise 1055 ton 80 milyar dolar civarında olduğu ilgililer tarafından belirtilmektedir. Piyasada dolaşan Türk lirası miktarı ise Aralık 2021 itibariyle 220 milyar civarındadır. Dünyada yaklaşık yıllık 97 trilyon dolarlık nakit, fonlar, havaleler, ticari işlemler, ülkelerin ihracat, ithalat ve tüm işlemler ABD Merkez Bankası (FED)' in kasalarındaki toplam 8155 ton (650 milyar dolarlık) altınla yapılmaktadır. Bunun nedeni dünya ekonomistlerinin ortak görüşleri olan ABD ekonomik sistemlerine ve Merkez Bankası (FED) 'e olan güven olarak belirtmeleridir. Dünyada ve Ülkemizde son bir yılda yaşanan ekonomik krizler Ülkemizde%73 gelişmiş ülkelerde%9 seviyesinde enflasyon olarak etkisini göstermiştir. Ekonomik kriz sürecinde Merkez Bankası altın rezervi ne kadar olduğu bilinmemektedir. Böylesi bir dönemde ABD Merkez Bankası FED dünyaya ihraç ettiği her bir dolar için faiz elde etmektedir. ABD 'nin 1971 yılına kadar doları altına bağlı olarak sürdüğünü finans analistleri tarafından belirtilmektedir. Altına bağlı 1835 dolar/TL bir ons 31 gram olarak fiyatlandırma yapılır. Günümüzde dolar dünyada geçerli tek para birimi olarak kabul edildi ABD ekonomisinin dünya ticaret boyutunda, küresel finans sisteminde güçlü olması doların altınla olan ilişkisi kadar etkili olmuştur. Dünyada birçok ülke Merkez Bankaları rezerv olarak altının yanında dolar tutmaya başladı. Böylece dolar tüm dünyada geçerli hatta birçok ülkenin kendi parasından daha çok tercih edilmiştir. Tüm dünyada petrol ve altın gibi iki önemli ürünün fiyatları dolarla belirlenmiştir. 1971 yılı sonrası ABD doları altın karşılığı basılmasının terk edildiği yetkilileri tarafından belirtilmiştir. Böylece dolar pariteli dünyadaki tüm paralar karşılıksız olmuşlardır. Altın karşılığı olmayan kâğıt para gerçekte üstünde yazılı değere karşılık sadece kağıt, mürekkep ve basım maliyeti olmuştur. Tüm ülkelerin paraları hükümetlerin yasalarıyla değerleri belirlenmiştir. Dünyada bankacılık sistemleri dolarizasyon nedeniyle merkez bankalarında dolar rezervi işlevi olarak %65 e kadar dolar sakladılar. Tüm dünyanın en çok tercih ettiği para olarak dolar ülkelerdeki değerinin taleplerin artması nedeniyle artmaya devam etmiştir. Günümüzde eğitimden sağlığa, üretim ilişkilerine, enerji, iletişim, tarım, bankacılık ve finans, sağlık turizm tüm alanlarda dijital ve bilişim teknolojileri Yapay Zeka gelişmeleri değişim aracı paranın gücü ve miktarı kişilerin, kurumların, ülkelerin varlıklarını dolar ve ülke paraları gibi merkezsiz finans sistemleri ile birlikte bitcoin, ethereum, Terra solana,xrp ,doge coin ve diğer tüm dijital coinlerin yeni değişim araçlarının da adım adım dünyada tüm ticaret ekonomi üretim sanayi teknoloji ve diğer tüm sistemlerde etkili olma sürecine girmiştir. ABD doları artık sadece kağıt mürekkep ve basım maliyeti, dijital coinlerin de sadece üretilmesi için şifrelenmesi ve şifrelerinin sadece sahibi olan kişi ve kurumların bilmesinden başka maliyeti olmadığı için dünyada talep gördükleri kadar fiyatlanmalar oluşmaktadır. Dijital coinlerin lokomotifi Bitcoin 2009 yılında ilk üretildiğinde 1 Bitcoin 13 dolar 2021 yılında 65.000 dolar,2022 Haziran'da 18.000 dolar seviyesine gerilemiştir. Tüm diğer dijital coinler aynı oranda talep gördükleri kadar fiyatlanmalar oluşmaktadır. Artık dünyada klasik değişim aracı dolar ile bilişim teknolojileri dijital çağ finans araçları dijital coinlerin etkinlik yarışları başlamıştır. Yakın gelecekte doların dünya egemenliği yerini dijital coinlerin birimleri egemenliğine doğru gidebilecektir. Altın karşılığı değeri olmayan sadece güven nedeniyle fiyatı artan dolar ile dijital coinler irrasyonel olarak varlıklarını sürdürebileceklerdir. Sınırsız, akıl almaz, mantık dışı değer değişimlerini sürdürebileceklerdir. Kişiler, şirketler, kurumlar, devletler var olduğu kabul edilen güçleri karşılığı kredi verileri ile kabul göreceklerdir. Dünyada gelecekte mal hakimiyetleri, güç değişimleri, çok fazla yaşanmayacaktır. Egemen olanların kredi verileri çok büyük boyutlu bloklaşacağından teknik, ekonomik, tüm sosyal boyutlarda çok farklı değişimler yaşanmayacak gibi görünmektedir. Neyin veya kimin irrasyonel mi rasyonel mi olduğu tanımlanması zor bir süreçteyiz. Klasik çağ ile dijital çağ teknolojileri yaşadığımız dönemde egemenlik kurma yarısında hızlı bir değişime yol mu alacağız. Günümüz bankacılık ürün cihaz ve teknolojileri mi yoksa gelecek teknolojilerdeki dijital coinler ile Kredi kartları, çek, senet, nakit paraların tamamen kalktığı döneme mi geçeceğiz. Merkezsiz finans teknolojik sistemler ile yepyeni sınır tanımayan ödeme araçları tek ve hâkim ürün mü olacak. Dijital coinler mi irrasyonel, Dolar mı irrasyonel, Yaşayıp göreceğiz.