Anayasa Mahkemesi’nden Kanuni Faiz Kararı: “Sözleşmeden Kaynaklanmayan Borçlarda Faiz Oranı Hükmü Anayasa’ya Aykırı”
Anayasa Mahkemesi (AYM), 22 Temmuz 2025 tarihinde aldığı karar ile 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun’un 5335 sayılı Kanun’un 14. maddesiyle değiştirilen 1. maddesini “sözleşmeden kaynaklanmayan borç ilişkileri” açısından Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti. Kararın Resmî Gazete’de yayımlanmasından itibaren dokuz ay sonra yürürlüğe gireceği belirtildi.
İtirazın Konusu
Karara konu düzenlemede, Türk Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu’na göre faiz ödenmesi gereken hâllerde, faiz miktarının sözleşmeyle belirlenmemesi durumunda yıllık yüzde 12 oranında faiz uygulanacağı öngörülüyordu. İkinci fıkra ise Cumhurbaşkanı’na bu oranı aylık belirleme, yüzde 10’a kadar indirme veya bir katına kadar artırma yetkisi tanıyordu.
Başvuruda, özellikle yüksek enflasyon dönemlerinde kanuni faiz oranının yeterli olmadığı, paranın değer kaybının önlenmesi için etkin bir mekanizma öngörülmediği ve Cumhurbaşkanı yetkisinin de bu eksikliği gidermeye yetmediği belirtilmişti. Ayrıca bankalarca uygulanan mevduat, kredi ve kredi kartı faizleri ile kanuni faiz arasındaki farkın eşitsizlik yarattığı vurgulanmıştı.
Mahkemenin Gerekçesi
AYM kararında, devletin mülkiyet hakkını koruma ve telafi yükümlülüğüne dikkat çekti. Mahkeme, hak sahiplerinin alacaklarının ödenmesinde enflasyon kaynaklı değer kaybının önlenmesini sağlayacak etkili mekanizmaların bulunmadığını belirtti. Kanuni faiz oranının yıllık yüzde 12 ile sınırlandırılmış olması ve Cumhurbaşkanı yetkisinin en fazla yüzde 24’e çıkarma imkânı sunması, borcun geç ödenmesi durumunda alacaklının ekonomik kaybını önlemeye yeterli bulunmadı.
Mahkeme, bu durumun Anayasa’nın 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkı ile 40. maddede düzenlenen etkili başvuru hakkına aykırı olduğunu vurguladı.
Sonuç
Anayasa Mahkemesi, söz konusu hükmün “sözleşmeden kaynaklanmayan borç ilişkileri” yönünden iptaline karar verdi. Kararın yürürlüğe girmesi, Resmî Gazete’de yayımlanmasının ardından dokuz ay sonra başlayacak.