Halkların Demokratik Partisi Ankara Milletvekili Filiz Kerestecioğlu; “Devlet Memurları Kanunu ile Diğer Kanun ve Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”ni Meclis Başkanlığına iletti. TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ BAŞKANLIĞINA VERİLEN GENELGE ŞU ŞEKİLDE; Kamu hizmeti kamuda görev yapan kamu görevlileri eli ile verilmektedir. Bu genel kural Anayasa’da yazılmasına rağmen, neoliberal politikaların etkisi ile kamu hizmetleri giderek özelleştirilmiş, sağlık ve sosyal hizmet alanı gibi tamamen özelleştirilmeyen hizmetlerde ise kısmi özelleştirmeler yolu ile bu hizmetler piyasaya açılmıştır. Bununla beraber sağlık ve sosyal hizmetleri veren emekçilerin farklı istihdam biçimlerinde ve güvencesiz olarak çalıştırıldıkları bir süreç başlatılmıştır. Türkiye’de sağlık ve sosyal hizmetler hem kamu alanında hem de özel alanda verilen hizmetlerdir. Özel sektör tarafından verilen hizmetler zaten iş ve özel hukuk hükümlerine tabidir. Ancak, kamu tarafından verilen sağlık ve sosyal hizmetlerindeki görev yapan emekçilerin kamu hizmeti veren görevliler olduğu gerçeği ile hareket edilmeli ve bu emekçiler güvenceli kadrolu olarak istihdam edilmelidir. Bu durum hizmetlerin bir bütün olarak ekip anlayışı içinde verilmesinin de bir gereğidir. 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu’nda hizmet sınıfları sayılmış ve sağlık ve yardımcı sağlık hizmetleri sınıfı tek bir sınıf olarak tanımlanmıştır. Bu durumda bu sınıfta yer alan emekçilerin aynı statüde çalıştırılması gerekmektedir. Farklı statüler emekçilerin mali ve sosyal hak kayıplarına neden olmakta ve bu şekilde iş barışını da bozmaktadır. Kaldı ki farklı istihdam biçimlerine tabi olarak çalıştırılan emekçilerin özel hayata saygı hakkı, aile kurma hakkı, seyahat özgürlüğü gibi temel hakları ihlal edilmekte ve sürekli olarak belirli yerlerde çalışmaya zorlanmaktadırlar. Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerden özellikle Avrupa Sosyal Şartı, BM Ekonomik Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi, ILO Şartı ve sözleşmeleri çalışanlar arasındaki eşitsizliğin giderilmesi gerektiğini, eşit işe eşit ücret sağlanmasını, kadına yönelik ayrımcılığa son verilmesini, aile çalışma ve sosyal güvenlik haklarını düzenlemektedir. Bu teklif ile bu ilkelerin hayata geçirilmesi amaçlanmakta ve eşitsizlikler ortadan kaldırılmak istenmektedir. Covid 19 pandemisi başladığından beri sağlık ve sosyal hizmetin ne kadar yaşamsal olduğu bir kez daha ortaya çıkmıştır. Bu süreçte Türkiye’de görev yapan onbinleri aşan sayıda sağlık emekçisi Covid 19 hastalığına yakalanmış ve en az 52 sağlık emekçisi maalesef yaşamını yitirmiştir. Üstelik bütün bu olağanüstü çalışmalar OECD rakamlarına göre çok yetersiz sayıda sağlık emekçisi ile verilmeye çalışılmaktadır. Pandemi dönemi, sağlık emekçisi ihtiyacını daha da artırmış durumdadır. Türkiye’deki sağlık emekçileri insanüstü çaba ile hizmet vermeye çalışmakta ancak pandeminin de getirdiği sorunlarla birlikte yorulmakta, yıpranmakta, tükenmişliğe sürüklenmektedir. Sağlık emekçileri arasında önemli sayıda kendi yaşamına son verenler bulunmaktadır, bu da dikkatlerden kaçırılmaması gereken ve çözüm bulunması gereken bir olgu olarak durmaktadır. Sosyal hizmetler alanı da yıllardır yetersiz sosyal hizmet emekçisi ile hizmet verilen, Bakanlık yapılanmasına geçiş ile hizmetlerin de arttığı ancak aynı oranda güvenceli istihdamın artırılmadığı, yoğun iş yükü ile hizmet verilen bir alandır. Halihazırda devlet desteğine ihtiyaç duyan kesimlere hizmet veren, toplumun önemli sorunlarının çözümünde önemli görevler yüklenen sosyal hizmet emekçilerinin görevleri ve riskleri pandemi döneminde de giderek artmıştır. Bu teklif ile sağlık ve sosyal hizmet alanında çalışan emekçilerinin tümünün kadrolu çalışması amaçlanmaktadır. Bunun yanı sıra mevcut hizmet açığının kapatılması amacıyla ilgili kurumlara kadro tahsisi yapılmaktadır. Ayrıca OHAL’in etkileri çeşitli yasal düzenlemelerin geri alınarak çalışanların keyfi olarak işine son verilmesinin önüne geçilmek istenmektedir. MADDE GEREKÇELERİ MADDE 1- Teklifin 1.maddesi ile halen 657 sayılı kanunun 4/B maddesine göre sözleşmeli olarak çalıştırılanlar 4/A maddesine atanmakta ve sözleşmeli çalıştıkları süreler kadrolu olarak çalışılmış sayılmaktadır. Teklifle sözleşmeli çalışmaya son verilmektedir. MADDE 2- Teklifin 2.maddesi ile 657 sayılı kanunun 36.maddesinde yardımcı hizmetler sınıfında yapılan işlerin taşeron çalıştırma adı altında çalıştırılması son verilmekte ve bu şekilde çalışanlar kadroya atanmaktadır. Aynı şekilde bu madde de ihale ile gördürülmesi amaçlanan hizmetlerde çalışanlarında çalıştırılma biçimlerine son verilmekte ve bunlarda kadroya atanmaktadır. MADDE 3- Teklifin 3.maddesi ile 657 saylı kanunun 86.maddesine göre sağlık hizmetlerinde vekil olarak çalışma biçimi, sona erdirilmekte ve bu şekilde çalışanlar kadroya atanmaktadır. MADDE 4- Teklifin 4.maddesi ile 663 sayılı Sağlık bakanlığı Teşkilat Kararnamesi’nin 42.maddesinin 1.fıkrasına göre ekli 2 satılı cetvelde bulunan yönetici pozisyonlarının tamamının sözleşme ile çalıştırılmasına son verilmekte ve bu yöneticiler ilgili kadroya atanmaktadır. Teklifin 4.maddesinin 2. fıkrasına göre 663 sayılı KHK’nın 456.maddesine göre sözleşmeli uzman çalıştırılmasın son verilmekte ve bu kişiler kadroya atanmaktadır. Teklifin 4.maddesinin 3.fıkrasına göre 663 sayılı KHK’nın 45/A maddesine göre sözleşmeleri olarak çalıştırılan sağlık emekçileri kadroya atanmaktadır. MADDE 5- Teklifin 5.maddesine göre 2828 sayılı Sosyal Hizmet Kanunu’nun 16.maddesinin 2. Fıkrası uyarınca sözleşmeli çalıştırılmaya son verilmekte bu şekilde çalışanlar kadrolu olarak çalıştırılmaya devam ettirilmektedir. Teklifin 5.maddesinin 2.fıkrasına göre 2828 sayılı kanunun 16.madeinin 3.fıkrasına göre ders ücreti karşılığı çalıştırılan ve özel hukuk hükümlerine tabi çalıştırılmabiçilmene son verilmekte, bu şekilde çalışanlardan durumları uygun kadroya atanmaktadırlar. MADDE 6- Teklifin 6.maddesi ile 5258 sayılı Aile Hekimliği Kanunu’nun 3.madesinn 2.fıkrasının son cümlesine göre çalıştırılma biçimine son verilmekte ve bu şekelde çalışanlar durumlarına uygun kadro ile ilişkilendirilerek sözleme ile çalıştırılmaya devam ettirilmektedir. Teklifin 6.maddesinin 2.fıkrasına göre 5258 sayılı kanunun 3.maddesine 7151 sayılı kanunun 26.maddesi ile eklenen ek fıkra yürürlükten kaldırılarak iş kanuna göre hizmet düzleşmesi ile çakıştırılanlar kadroya alınmakta ve bu şekilde çalıştırılması amaçlanmaktadır. MADDE 7- Teklifin 7.maddesi ile sözleşmeli olarak çalışıp kadroya alınanlarla ilgili atanama şartları, iş sonu tazminatları ve askerlik ve doğum nedeniyle görevde bulunmayanların durumları hakkında düzenleme yapılmaktadır. Ayrıca bu kanunun uygulanmasında kamu personeli danışma kurulunun görüşüne başvurulmaktadır. MADDE 8- Teklifin 8. Maddesi ile sağlık ve sosyal hizmet alanlarında yetersiz olan emekçi sayısının artırılması için her iki alanda da en azından OECD ortalamasına ulaşacak şekilde güvenceli istihdam yapılması amaçlanmaktadır. MADDE 9- Teklifin 9.maddesi ile çalışanların kamu görevinden keyfi olarak çıkarılmasını sağlayacak OHAL dönemi düzenlemelerin geri alınması düzenlenmektedir. DEVLET MEMURLARI KANUNU İLE DİĞER KANUN VE KARARNAMELERDE DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN TEKLİFİ 1- Sağlık Bakanlığı ve bağlı kuruluşlarına ait sağlık hizmeti verilen kurum ve kuruluşları ile kamu üniversitelerinde sağlık hizmeti verilen hastaneler, ağız ve diş sağlığı merkezleri, sağlık merkezleri gibi yerlerde 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanun’un 4 Maddesi B Fıkrasına göre ile çalıştırılanlar bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunun 4. Maddesi A. Fıkrasına göre pozisyonlarına uygun kadrolara atanırlar. Sözleşmeli olarak çalıştıkları süreler kadrolu olarak çalışmış sayılır. MADDE 2- 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı kanunun 36. III- Sağlık ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfı bölümüne 10/7/2003 tarihli ve 4924 sayılı kanunun 11. Maddesi ile eklenen ek paragraf ile X- Yardımcı Hizmetler Sınıfı bölümüne 28/3/1988 tarihli 318 sayılı KHK’nın 1. Maddesi ile eklenen ek paragraf yürürlükten kaldırılmıştır. Bu ek paragraflar uyarınca devam eden ihale ve iş sözleşmeleri 31/12/2020 tarihinde sona erer. Bu fıkralara göre çalışanlar istekleri halinde 657 sayılı kanunu 4/A maddesine atanırlar. Atamadan önce bu fıkralara göre çalıştırıldıkları süreler kadrolu çalışılmış gibi sayılır. MADDE 3- 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunun 86 Maddesinin 3. Paragrafı aşağıdaki geçici madde 2 ile yeniden düzenlenmiştir. Yapılan düzenleme ile tabiplik, diş tabipliği, köy ve beldelerdeki ebelik ve hemşirelik görevindeki çalışanlar bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunun 4. Maddesi A. Fıkrasına göre atanırlar. Vekil olarak çalıştıkları süreler kadrolu çalışmış sayılır. GEÇİCİ MADDE 1- Ancak, ilkokul öğretmenliği (Yaz tatili hariç), eczacılık, mühendis ve mimarlık, veterinerlik, vaizlik, Kur’an kursu öğreticiliği, imam-hatiplik ve müezzin-kayyımlığa ait boş kadrolara Maliye Bakanlığının izni (mahallî idarelerde izin şartı aranmaz) ile açıktan vekil atanabilir. MADDE-4 1- 11/10/2011 tarihli ve 663 sayılı KHK’nın 42. Maddesinin 1. Fıkrasına göre ekli II sayılı cetvelde bulunan pozisyonlarda bulunanlar görevlerine uygun kadrolara atanırlar. Sözleşmeli olarak çalıştıkları süreler kadrolu çalışılmış sayılır. 2- 11/10/2011 tarihli ve 663 sayılı KHK’nın 45. Maddesine göre sözleşmeli pozisyonda bulunanlar durumlarına uygun kadroya atanırlar. Sözleşmeli olarak çalıştıkları süreler kadrolu çalışılmış sayılır. 3- 11/10/2011 tarihli ve 663 sayılı KHK’nın 45/A maddesine göre sözleşmeli pozisyonda bulunanlar durumlarına uygun kadroya atanırlar. Sözleşmeli olarak çalıştıkları süreler kadrolu çalışmış sayılır. 4- 11/10/2011 tarihli ve 663 sayılı KHK’nın 42, 45 ve 45/A maddeleri bu kanunun yürürlüğe girmesi ile birlikte yürürlükten kaldırılmıştır. MADDE-5 1-24/05/1983 tarihli ve 2828 sayılı kanunun 16. Maddesinin 2. Fıkrası uyarınca sözleşmeli pozisyonda bulunanlar durumlarına uygun kadroya atanırlar. Sözleşmeli çalıştıkları süreler kadrolu çalışmış sayılır. 2- 24/05/1983 tarihli ve 2828 sayılı kanunun 16. Maddesinin 3. Fıkrasına göre çalışanlar istekleri halinde ve atanmaya uygun genel şartları taşımak kaydı ile kadroya atanırlar. 3- 24/05/1983 tarihli ve 2828 sayılı kanunun 16. Maddesinin 2. Ve 3. Fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır. MADDE-6 1-24/11/2004 tarihli ve 5258 sayılı kanunun 3. Maddesinin 2. Fıkrasının son cümlesine göre çalışanlar durumlarına uygun kadro ile ilişkilendirilerek kadroya alınır ve kadro karşılığı sözleşme ile çalıştırılırlar. 2-24/11/2004 tarihli ve 5258 sayılı kanunun 3. Maddesine 15/11/2018 tarihli 7151 sayılı kanunun 26. Maddesi ile eklenen ek fıkra yürürlükten kaldırılmıştır. Bu şekilde çalıştırılanlar istekleri halinde durumlarına uygun kadroya alınarak kadro karşılığı sözleşme ile çalışmaya devam ederler. MADDE 7- Bu kanununla 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunun 4. Maddesi A Fıkrasına atanarak çalışacaklara geçici madde 3’te yer alan hükümler uygulanacaktır. GEÇİCİ MADDE 2- Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihi itibariyle çalıştırılmakta olanlar a) 657 sayılı Kanunun 48 inci maddesinin (A) bendinin (1), (4), (5), (6) ve (7) numaralı alt bentlerinde belirtilen şartları taşımaları, b) Bu Kanun kapsamında sözleşmeli personel pozisyonlarına geçirilenlere iş sonu tazminatı ödenmez. Bu personelin önceden iş sonu tazminatı ödenmiş süreleri hariç, iş sonu tazminatına esas olan toplam hizmet süreleri, yeni pozisyonlarında iş sonu tazminatına esas toplam hizmet süresi ile ücret ve izin sürelerinin hesabında dikkate alınır. c) Askerlik ve doğum nedeniyle görevlerinde bulunmayanlar ile doğum ve askerlik sebebiyle hizmet sözleşmesi feshedilen sözleşmeli personelin pozisyonları hariç olmak üzere, bu kapsamda ihdas edilen pozisyonlar, herhangi bir şekilde boşalmaları halinde hiçbir işleme gerek kalmaksızın iptal edilmiş sayılır. d) Bu kanunun uygulanmasında ortaya çıkabilecek tereddütleri gidermeye 4688 sayılı kanunun 21. Maddesine göre Kamu Personeli Danışma Kurulunun görüşü alınarak Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı yetkilidir. MADDE -8 Bu kanunun yürürlüğe girmesi ile birlikte ekli listede belirtilen kadrolar Sağlık Bakanlığı, Devlet Üniversiteleri, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığına tahsis edilmiş olup, kadroya atamalar ilgili mevzuat çerçevesinde 3 ay içinde gerçekleştirilir. MADDE-9 • 14/07/1965 tarihli ve 657 sayılı kanunun 125. Maddesinin E bendine 03/10/2016 tarihli 676 KHK’nın 75. Maddesi ile(Aynen kabul: 1/2/2018-7070/61 md.) eklenen l alt bendi yürürlükten kaldırılmıştır. • 04/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı kanunun 53. Maddesinin 6. Bendinin 15/04/2020 tarihli 7243 sayılı kanunun 7. Maddesi ile değiştirilen a fıkrası yürürlükten kaldırılmıştır. • 27/06/1989 tarihli ve 375 sayılı KHK’nın geçici 35. Maddesi yürürlükten kaldırılmıştır. MADDE 10- Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer. MADDE 11- Bu Kanun hükümlerini Cumhurbaşkanı yürütür.