Boşanma davalarının en önemli sonuçlarından biri de eşler arasındaki mal rejiminin de sona ermesidir. Evliliğin sona ermesinden sonra mal paylaşımının ne şekilde gerçekleşeceği konusu gündeme gelmektedir.
Anlaşmalı boşanma davasında taraflar anlaşmalı boşanma protokolünde mal paylaşımının ne şekilde yapılacağı hususunu kendileri belirler. Çekişmeli boşanma davalarında boşanma kararının kesinleşmesinin ardından mal paylaşımı davası gündeme gelir ve yasal paylaşımın ne şekilde gerçekleşeceği mahkeme tarafından belirlenir.
Uygulanacak mal rejimi konusunda ayrıca bir sözleşme yapılmasına gerek olmaksızın, eşler arasında da aksi kararlaştırılmadıkça uygulanacak mal rejimi yasal mal rejimidir. Türk Medeni Kanunu’nda kabul edilmiş yasal mal rejimi; edinilmiş mallara katılma rejimidir. Edinilmiş mallara katılma rejimine göre eşlerin evlenme tarihinden itibaren sahip olduğu tüm mallar tasfiye sırasında yarı yarıya paylaştırılır.
Eşler yasal mal rejimini yapacakları bir sözleşme ile ortadan kaldırabilir, kanunda belirtilen diğer mal rejimlerinden yeni bir mal rejimi belirleyebilirler. Mal ayrılığı rejiminin benimsendiği evliliklerde eşler evlilik süresi boyunca sahip oldukları mal üzerinde tek başına tasarruf hakkına sahiptir. Bu durumda evliliğin sona ermesi halinde eşler birbirlerinin malları üzerinde hak sahibi olmazlar.
Mal paylaşımında mallar kişisel mallar ve edinilmiş mallar olarak ikiye ayrılmıştır. Kişisel mallar mal paylaşımına konu edilemezken edinilmiş mal niteliğindeki mallar mal paylaşımına konu edilir.
Evlenmeden önce edinilen mallar kişisel mallara girmektedir.Türk Medeni Kanunu 220. Maddesinin 2 numaralı bendinde:
“Mal rejiminin başlangıcında eşlerden birine ait bulunan veya bir eşin sonradan miras yoluyla ya da herhangi bir şekilde karşılıksız kazanma yoluyla elde ettiği malvarlığı değerleri,..” kanun gereğince kişisel mal sayılmıştır.
Evlenmeden önce edinilen mallar kanun maddesinde kişisel mal olarak belirtilmiştir. Kişisel mallar evlilik birliğinin sona ermesinde tasfiyeye tabi tutulmayacaktır.
Fakat evlenmeden önce alınan malların evlilik birliği içerisinde elde edilen bir geliri varsa bu gelirler edinilmiş mal olarak sayılır. 4721 Sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 219. Maddesi edinilmiş malların yani boşanma sonrası mal paylaşımına tabi olacak mal ve gelirlerin neler olduğunu sayarken kişisel malların gelirlerini de saymıştır. Eşlerden birine ait kira geliri evlilik birliği içerisinde edinilmiş mal olarak sayılır.
Evlilikten önce veya sonra eşlerden birine miras yolu ile intikal eden bir malvarlığı olabilir. Miras kalan mal varlığının bir geliri var ise gelir edinilmiş mal olarak sayılır ve malların tasfiyesine konu edilir.
Evlilik birliği öncesinde kredi ile alınmış bir mal varlığı olabilir. (Ev, araba, arsa vb.) Mülkiyet her ne kadar evlilik birliğinden önce geçmişse de malın bedeli ödenmeye devam etmektedir. Bu durumda malvarlığı her ne kadar evlilik birliğinden önce devralınmış olsa bile kredi ödemelerinin evlilik birliği içerisinde gerçekleşen kısımları mal paylaşımına konu edilecektir. Diğer eş maldaki katkı bedelini talep edebilecektir.
