İskender Bayhan, “MESEM, gençlere meslek değil patronlara ucuz işgücü sağlıyor”

Emek Partisi İstanbul Milletvekili İskender Bayhan, Emek Gençliği’nin Türkiye genelinde 200’ü aşkın MESEM öğrencisiyle yaptığı anket sonuçlarını Meclis gündemine taşıdı. Bayhan, programın “çocuk emeğini yasal kılıfa bürüyerek sömürüyü meşrulaştırdığını” belirtti.

“İş garantili eğitim değil, yasal sömürü düzeni”

Emek Partisi (EMEP) İstanbul Milletvekili İskender Bayhan, Emek Gençliği tarafından gerçekleştirilen ve ağırlıklı olarak İstanbul’dan olmak üzere Türkiye genelinde 200’ü aşkın Mesleki Eğitim Merkezi (MESEM) öğrencisinin katıldığı anket ve görüşmelerin sonuçlarını Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’in yanıtlaması istemiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne taşıdı.

Bayhan, MESEM programının “gençlerin istihdam fırsatı”, “iş garantili eğitim” ve “okurken para kazanma” vaatleriyle öne çıkarıldığını, ancak gerçekte çocuk emeğini yasal bir kılıfa bürüyen bir sömürü düzenine dönüştüğünü söyledi.

“Kâğıt üzerinde her şey güzel görünüyor; ama gerçekte bu program, gençlere meslek kazandırmak yerine patronlara ucuz ve güvencesiz işgücü sağlamanın en elverişli yolu haline gelmiştir,”
dedi.

Anket sonuçları: Uzun mesai, düşük ücret, sıfır denetim

Bayhan’ın önergesinde yer alan Emek Gençliği anketi, MESEM öğrencilerinin yaşadığı sorunları çarpıcı verilerle ortaya koydu:

• %56’sı aylık 10 bin TL’nin altında ücret alıyor.

• %66’sı günde 10–12 saat, %19’u ise 12 saatin üzerinde çalışıyor.

• %64’ü yıllık izin hakkını hiç kullanmadı.

• %84’ü, koordinatör öğretmenlerin işletmelere “ya hiç gitmediğini ya da ayda en fazla iki kez uğradığını” belirtti.

• %75’i, işe başlamadan önceki ruh hâlini “yorgun, halsiz, çok kötü” olarak tanımladı.

• %83’ü son bir ayda hiçbir kültürel etkinliğe katılamadı.

• %61’i, iş kazası geçirdiğinde nereye başvuracağını bilmediğini söyledi.

Bayhan, bu tabloyu “erken yaşta tükenme programı” olarak nitelendirdi:

“Ne meslek öğrenmek mümkün ne de kendine zaman ayırmak. Gençler daha yolun başında yorgunluk, tükenmişlik ve değersizlik duygusuyla tanışıyor.”

“Devlet fonu patronlara teşvik, çocuklara güvencesiz iş”

Bayhan, öğrencilerin ücretlerinin “devlet katkısı” adı altında İşsizlik Sigortası Fonu’ndan patronlara ödendiğini hatırlatarak, bu uygulamanın çocuk emeğini teşvik haline getirdiğini belirtti:

“Devlet, ‘öğrenci’ statüsünü asgari ücretin altında çalıştırılmanın gerekçesi olarak kullanıyor. Bu yolla patronlara doğrudan teşvik sağlanıyor.”

“MESEM, çocuk işçiliğini meşrulaştırıyor”

Anket sonuçlarına göre öğrencilerin büyük bölümü haftada beş gün, günde 10 saatten fazla çalışıyor. Bayhan, bu durumun “Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Ulusal Programı”na açıkça aykırı olduğunu belirtti:

“Millî Eğitim Bakanlığı, bu öğrencileri çocuk işçi statüsünden nasıl ayırıyor? Çalışma süreleri çocuk emeğinin yasallaştırılması değil mi?”

“Meslek değil angarya yaptırılıyor”

Ankete göre öğrencilerin %60’ı çoğu zaman angarya iş yaptığını, %94’ü ise başka bir mesleki eğitim sistemi bilmediğini söyledi. Bayhan, MESEM’in “mesleki beceri kazandırmak yerine işletmelerin rutin işlerine yedek işgücü sağladığını” belirtti.

“MESEM, gençlerin üretim sürecine katıldığı bir eğitim modeli değil; patronların işgücü açığını ucuz şekilde kapattığı bir sistemdir.”

Bayhan’dan Bakan Tekin’e 13 soruluk önerge

Bayhan, önergesinde Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin’e şu soruları yöneltti:

1. Günde 10 saatin üzerinde çalışan öğrenciler için işletmelere herhangi bir yaptırım uygulanmış mıdır?

2. “Öğrenci” statüsü, asgari ücretin altında çalışma gerekçesi olarak nasıl kullanılmaktadır?

3. Koordinatör öğretmenlerin denetimleri hangi periyotla yapılmaktadır?

4. Öğretmenlerin işletmelere girmesine izin verilmemesi durumunda Bakanlık ne tür yaptırımlar uygulamaktadır?

5. MESEM öğrencilerine iş sağlığı ve güvenliği eğitimleri etkin biçimde verilmekte midir?

6. İş kazası geçiren öğrencilerin kayıtları SGK sistemine işlenmekte midir?

7. MESEM öğrencilerinin sendikal haklarına yönelik engellemeler hakkında Bakanlığın tutumu nedir?

8. Çocuk işçiliğiyle mücadele kapsamında MESEM uygulaması yeniden değerlendirilecek midir?

9. Öğrencilerin fiziksel ve ruhsal sağlıklarının izlenmesi için bir mekanizma var mıdır?

10. Ücretsiz veya eksik ücretle çalıştırılan öğrencilerin sayısı kaçtır?

11. Devlet desteği neden bazı bölümlerde kesilmiştir?

12. MESEM öğrencilerinin angarya işlerde çalıştırılmasına ilişkin denetim yapılmakta mıdır?

13. MESEM’in yerine, burs temelli, bilimsel ve nitelikli bir mesleki eğitim sistemi kurulması düşünülmekte midir?

Bayhan, açıklamasını şu sözlerle sonlandırdı:

“Eğer gerçekten mesleki eğitimi önemsiyorsanız, MESEM’i derhal sonlandırın. Gençlere sömürü değil, nitelikli ve kamusal bir eğitim sağlayın.”