İzmir milletvekili İbrahim Akın, Ticaret Bakanlığının İsrail ile ticaret kısıtlamasını duyurmasının ardından, Ticaret Bakanı Ömer Bolat'ın, 27 Mart 2024 tarihinde katıldığı bir televizyon programında sarf ettiği “biz hükümet olarak, kamu kurumları, devlet şirketleri asla ve kat’a İsrail firmalarıyla ticaret yapılmıyor” ifadesini hatırlatarak, kısıtlamanın detaylarını ve kamuoyu ile şeffaf bir şekilde paylaşılmamış olmasının gerekçelerini Ticaret Bakanlığına sordu.
Bilindiği gibi İsrail’in Gazze’ye ve genel olarak da Filistin’e yönelik saldırıları 6 aydan beri sürekli ve sistematik bir şekilde devam etmektedir. Birçok kaynağa göre, İsrail’in son 6 ay içinde gerçekleştirdiği saldırılar sonucunda en az 33 bin Filistinli hayatını kaybetmiştir. İsrail’in katliama dönüşen saldırılarını sürdürebilmesinde, çeşitli ülkelerden İsrail’e yapılan ihracatın önemli bir etkisi olduğu sıklıkla gündeme gelmektedir.
Bu kapsamda Türkiye’nin de İsrail’e yaptığı ihracat sıklıkla gündeme gelmiş, bu konuyla ilgili haberler yerli ve yabancı basın organlarında yer almıştır. Türkiye’den İsrail’e ihracatın devam etmesi özellikle iç kamuoyunda haklı tepkilere yol açmıştır. Konunun haberlerde yer alması ve tepkilerin artması üzerine Ticaret Bakanı Ömer BOLAT, 27 Mart 2024 tarihinde katıldığı bir televizyon programında “biz hükümet olarak, kamu kurumları, devlet şirketleri asla ve kat’a İsrail firmalarıyla ticaret yapılmıyor” şeklinde bir açıklama yapmış, İsrail’e ihracat haberlerinin asılsız olduğunu iddia etmişti.
Ticaret Bakanı Ömer BOLAT’ın bu açıklamasından sonra TÜRKİYE VARLIK FONUNA bağlı ETİ MADEN İŞLETMELERİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ tarafından İsrail’e Borik Asit satıldığı bilgisi belgesiyle birlikte kamuoyuna yansımıştı. Öte yandan Devletin resmi haber ajansı olan Anadolu Ajansı ise, İsrail’e ihraç edilen ürünlerin aslında Filistin’e gittiği yönünde bir haber yapmış, fakat dış ticaret sistemimizde İsrail’in ve Filistin’in faklı birer kodunun bulunduğu ve AA’nın bu haberinin de doğru olmadığı ortaya çıkmıştı.
Tüm bunların ardından Ticaret Bakanlığı, 9 Nisan 2024 tarihinde yaptığı duyuruyla, 54 kalem ürünün İsrail’e ihracatına 9 Nisan 2024 tarihi itibariyle kısıtlama getirildiğini duyurmuştur. Ancak kısıtlamanın niteliği, nasıl ve hangi oranda uygulanacağı, sürecin hangi kurumlar tarafından ne şekilde takip edileceğine dair bir bilgi kamuoyu ile paylaşılmamıştır.
Bu bağlamda;
1. 2023 yılının Ekim ayından bugüne kadar Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü tarafından İsrail’e toplam ne kadar ürün ihraç edilmiştir? Bu kurumun ihracat yaparak İsrail’e ürün teslim ettiği son tarih nedir?
2. Devlet şirketi olan Eti Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü İsrail’e ihracat yaptığı halde Ticaret Bakanı 27 Mart 2024 tarihinde katıldığı televizyon programında neden bunun tam tersi bir açıklama yapmıştır?
3. Ticaret Bakanlığının 9 Nisan 2024’ten itibaren uygulanacağını açıkladığı İsrail’e ihracatın kısıtlanması uygulamasına ilişkin Resmi Gazetede yayınlanmış herhangi bir karar var mıdır?
4. Ticaret Bakanlığının 9 Nisan 2024’ten itibaren uygulanacağını açıkladığı İsrail’e ihracatın kısıtlanması uygulamasında kısıtlamanın oranı, miktarı, şekli ve kontrolü ile ilgili detaylar kamuoyuna neden açıklanmamıştır?
5. TÜİK kayıtlarında İsrail’in ve Filistin’in ayrı birer ihracat kodu var mıdır?
6. Ticaret Bakanlığının İsrail’e ihracatı kısıtlama kararından sonra, kısıtlama kararı listesinde yer alan 54 kalem üründen herhangi birinin İsrail’e ihracı gerçekleşmiş midir?
7. Ticaret Bakanlığının İsrail’e ihracatı kısıtlama uygulaması sadece devlet şirketlerini mi kapsamaktadır? Özel şirketler de bu kısıtlama kararına tabi tutulacak mı?
