Analistler, Türkiye'nin muhalefet partisi yetkilileri ve üyelerinin karşı karşıya olduğu artan yasal engellerin, hükümetin Haziran 2023'te yapılması planlanan seçimler öncesinde ülkenin ana muhalefet liderliğindeki koalisyon bloğu arasında anlaşmazlık yaratma çabalarını yansıttığını savunuyor.
"Erdoğan'ın bir sonraki seçimi kazanmasının tek yolu, muhalefet bloğu ile Kürt seçmenleri arasına bir kama sokabilmesidir. Bunu yapmanın bir yolu da CHP'nin ilerici kanadını susturmaktır."
14 Haziran'da Türkiye'nin en yüksek temyiz mahkemeleri, CHP parti lideri Canan Kaftancıoğlu'nun siyasi parti üyeliğine son verildiğini duyurdu. Ana muhalefetteki Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) İstanbul il başkanı Kaftancıoğlu , örgütlenme ve partinin tabanını genişletme becerisiyle tanınıyor. 2018 yerel seçimlerinde CHP'nin dönüm noktası zaferinin arkasındaki lider oyuncu olarak görülüyor. Kaftancıoğlu, yaklaşık sekiz yıl önce attığı tweetler nedeniyle cumhurbaşkanını ve devleti gücendirme suçlamasıyla yargılandı. Bir Türk mahkemesi, Mayıs ayında onu siyasi yasakla birlikte dört yıl 11 ay hapis cezasına çarptırdı. Cezası beş yıldan az olduğu için hapis cezasından kurtuldu.
CHP liderliği ve destekçileri onun etrafında toplandı. Parti lideri Kemal Kılıçdaroğlu, partinin Kaftancıoğlu'nun herhangi bir siyasi faaliyette bulunmasını yasaklayan yasağı tanımadığını söyleyerek kararı kınadı.
14 Haziran'da yüksek temyiz mahkemesi Kaftancıoğlu'nun üyeliğini iptal ederek Kaftancıoğlu'nun İstanbul il başkanlığı görevini belirsiz hale getirdi. Yine de Kılıçdaroğlu ve Kaftancıoğlu meydan okumaya devam etti ve pozisyonlarını korudu.
Türk demokrasisi uzun süredir partilerin kapatılmasından, parti liderlerinin hapsedilmesinden ve hatta politikacıların idam edilmesinden zarar gördü. Erdoğan'ın kendisi 1997'de dört ay hapis yatmak zorunda kaldı.
Şimdi Türkiye, özellikle cumhurbaşkanı ve hükümete karşı suçları suç sayan karmaşık mevzuatıyla muhalif politikacıları seçilmiş görevlerinden uzaklaştırmakla ünlendi . Yine de birçok hukuk uzmanı, kararları yasal olarak tartışmalı buluyor.
Al-Monitor'a konuşan emekli kamu hukuku profesörü Levent Köker, "Bu kararlara nasıl ulaşıldığını hukuk açısından açıklamak ya da haklı çıkarmak mümkün değil" dedi.
“Mahkemelerin böyle bir karar verme yetkisi yok. Mahkemenin tüm süreci yasalara aykırıdır. Benim şahsi kanaatim, Kaftancıoğlu'nu siyasetten uzak tutma arzusunun o kadar büyük olduğudur ki, bu nedenle kanunların göz ardı edilmesidir. Ve bir dizi gelişigüzel kararla karşı karşıyayız” dedi.
Köker ayrıca birkaç tweet üzerinden mahkumiyetine meydan okudu. Bu kararlar Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi içtihatlarına göre bir hak ihlalidir” dedi.
AKP hükümeti bir süredir muhalefetini görünmez kılmak için yoğun bir kampanya yürütüyor ve 2023 seçimleri yaklaştıkça bu çabaların yoğunlaşması beklenebilir. Analistler, bunların Erdoğan'ın azalan seçim şansıyla da ilgisi olduğunu savunuyorlar.
Washington'daki Kürt Barış Enstitüsü direktörü Giran Özcan Al-Monitor'a şöyle konuştu: “Kaftancıoğlu, samimi sosyal demokrat kimliği ve Kürt seçmene hitap etme yeteneği ve cesaretiyle Erdoğan'ın 20 yıldaki en büyük seçim yenilgisinin mimarlarından biri” dedi. Erdoğan'ın bir sonraki seçimi kazanmasının tek yolu, muhalefet bloğu ile Kürt seçmenleri arasına bir kama sokabilmesidir. Bunu yapmanın bir yolu da CHP'nin ilerici kanadını susturmaktır."
Türkiye Program Koordinatörü Merve Tahiroğlu, “Bu, Erdoğan'ın kendisine son yıllarda en büyük darbeyi vuran kadından intikam alması ve CHP'nin yaklaşan seçimlerde etkin bir kampanya yürütmesini engellemeye yönelik bir hamle olduğu açık siyasi bir karardır” dedi. Washington DC'deki POMED'de Al-Monitor'a şunları söyledi:
Tahiroğlu, "Fakat bu çabalar boşuna" dedi. "Bu noktada birçok muhalefet figürünü seviyor, Türkiye'nin bir sonraki seçimini cumhuriyetin bekası için bir mücadele olarak görüyor ve bu mücadeledeki rolünü bir vatan görevi olarak görüyor. Bu seçimde bir şekilde muhalefete liderlik edecek."
Siyaset bilimci Burak Bilgehan Özpek'e göre Kaftancıoğlu'na uygulanan siyasi yasağın arkasında başka saikler yatıyor.
“Bu yasağı muhalefet partileri arasındaki dengeyi ve senkronizasyonu bozmaya yönelik bir girişim olarak görüyorum. Kaftancıoğlu Kürt hareketine yakın ve muhafazakar gruplar onu olumlu görmüyor” dedi.
Özpek'e göre karar, CHP liderliğindeki muhalefet bloğuna katılan muhafazakar ve milliyetçilerin tepkisini ölçmeyi amaçlıyor.
Özpek, hükümetin seçimler yaklaştıkça muhalefet ittifakını baltalamak için daha fazla barikat kuracağına inanıyor.
HDP kapatılana kadar bu sürecin devam etmesini bekliyorum” dedi.
Önümüzdeki aylarda tüm muhalefet partileri ve muhalifler hem kolluk hem de mahkemelerden sert ve keyfi hamleler bekleyebilirler.
Al-Monitor'un Turkey Pulse dergisinde köşe yazarı ve Pomona'daki California Eyalet Politeknik Üniversitesi'nde misafir siyaset bilimi uzmanıdır. Türk haber kuruluşu T24'te köşe yazarıdır. Yazıları Time, New America, Hürriyet Daily News, Today's Zaman, Star ve Salom'da yayınlandı. Twitter'da: @pinartremblay
