Kariyeri boyunca 120'den fazla yapımda rol alan Yeşilçam'ın unutulmaz ismi Tarık Akan, vefatının 5. yılında anılıyor.
Asıl adı Tahsin Tarık Üregül olan sanatçı, 13 Aralık 1949'da İstanbul'da dünyaya geldi. Subay olan babası Yaşar Üregül'in görevi dolayısıyla Erzurum Dumlupınar İlkokulu'nda başladığı eğitimini Kayseri'de tamamladı.
Babası emekli olduktan sonra ailesiyle Bakırköy'de yaşamaya başlayan ve Yıldız Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü'nde okuyan Akan, eğitimi süresince cankurtaranlık ve işportacılık yaptı.
Tarık Akan, 1970'te "Ses" dergisinin açtığı "Sinema Artist Yarışması"nda birinci olunca, Makine Mühendisliği bölümünden ayrıldı ve Gazetecilik Yüksek Okulu'na girdi ve bu okuldan mezun oldu.
Akan, "Solan Bir Yaprak Gibi" adlı film ile 1971'de sinemaya adım atıp Tarık Akan adını kullanmaya başladı.
Tarık Akan 1970 yılında Ses dergisinin düzenlediği Sinema Artist Yarışması'na katılarak birinci olmuş, daha sonra oyunculuk kariyeri başlamıştır. Tarık Akan, 1971 yılında Mehmet Dinler'in yönettiği Fatma Girik ve Münir Özkul'un başrolleri paylaştığı Solan Bir Yaprak Gibi adlı filmde Murat karakterini canlandırarak Yeşilçam'a adımını atmıştır.
1972 yılında vizyona giren diğer filmi, Beyoğlu Güzeli adlı filmde Hülya Koçyiğit ile başrolde oynamıştır. Ertem Eğilmez ile ilk kez çalışırken, aynı zamanda 1970'li yıllarda kendisiyle eşleşmiş olan "Ferit" adlı karakteri oynadığı ilk filmidir.
1976 yılından sonra ciddi bir karar alarak değişme kararı almıştır. Oynadığı romantik-komedi filmleri ile büyük ün kazanmıştır. Romantik-komedi filmlerinin çizgisinden çıkıp daha ciddi filmlerde oynama kararı aldığında henüz 28 yaşındadır. 1977 yılından sonra bıyık bırakarak daha ağır rollerde oynamıştır. 1977 yılında az da olsa yine romantik-komedi ve komedi filmlerinde oynamıştır. Bunlardan ilki 1970'li yıllarda Gülşen Bubikoğlu ile birlikte oynadığı son romantik-komedi filmi Bizim Kız adlı film olmuştur.
Yılda 12 filmde rol aldı, sinemanın unutulmaz isimlerden oldu
Türkiye'nin Altın Portakal'da 7 ödüle sahip tek erkek oyuncusu olan Akan, ilk ödülünü "Suçlu" adlı filmdeki rolüyle 1973'de aldı.
Yönetmenliğini Ertem Eğilmez'in yaptığı 1973 yapımı "Canım Kardeşim" ile 1974 yapımı "Hababam Sınıfı"nda başrol oynayan sanatçı, 1970-1975 arasında, yılda 12 filmde rol alarak Türk sinemasının unutulmaz isimlerinden biri haline geldi.
Filmlerinde sıklıkla "Ferit" adını kullanan başarılı sanatçı, bu dönemde Türk sinemasının ünlü kadın sanatçıları Gülşen Bubikoğlu ile "Ah Nerede", Emel Sayın ile "Mavi Boncuk", Hülya Koçyiğit ile "Sev Kardeşim", Hale Soygazi ile "Gece Kuşu Zehra" filminde rol aldı.
120'den fazla filmde rol aldı
Sanat hayatı boyunca 120'den fazla filmde rol alan Tarık Akan'ın yer aldığı yapımlardan bazıları şöyle:
"Solan Bir Yaprak Gibi", "Beyoğlu Güzeli ", "Sev Kardeşim", "Mavi Boncuk", "Delisin", "Hababam Sınıfı", "Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı", "Leyla ile Mecnun", "Deli Deli Olma", "Ahh İstanbul", "Vizontele Tuuba", Koçum Benim", "Abdülhamit Düşerken", "Aşk Üzerine Söylenmemiş Herşey", "Çözülmeler", "Yolcu", "Bir Kadın Düşmanı", "Devlerin Ölümü", "Bir Küçük Bulut", "İkili Oyunlar", "Kimlik", "Çark", "Skandal", "Halkalı Köle", "Beyoğlu'nun Arka Yakası", "Adem ile Havva", "Paramparça", "Kan", "Bir Avuç Cennet", "Pehlivan", "Kayıp Kızlar", "Damga", "Kuduz / Çocuklar Çiçektir", "Beyaz Ölüm", "Arkadaşım", "Yol", "Herhangi Bir Kadın", "Adak", "Sürü", "Maden", "Şeref Sözü", "Nehir", "Babanın Evlatları", "Kader Bağlayınca", "Aşk Dediğin Laf Değildir", "Çapkın Hırsız", "Evcilik Oyunu", "Ateş Böceği", "Ah Nerede", "Memleketim", "Esir Hayat", "Yalancı Yarim", "Oh Olsun", "Canım Kardeşim, "Bebek Yüzlü", "Tatlı Dillim", "Aşkların En Güzeli"
Özel yaşamı
1986 yılında Yasemin Erkut ile evlenen oyuncunun aynı yıl Barış Zeki Üregül adlı oğlu dünyaya gelmiştir. İki yıl sonra, 1988 yılında Yaşar Özgür Üregül ve Özlem Üregül adındaki ikiz çocukları dünyaya gelmiştir. Oyuncu, evlendikten üç yıl sonra 1989 yılında boşanmıştır. 1990 yılında, Acun Günay ile birlikte yaşamaya başlamıştır ve birliktelikleri ölümüne kadar devam etmiştir. Akan'ın, ilk çocuğu olan Barış Zeki Üregül 2009 yılında Tarık Akan'ın da oynadığı "Deli Deli Olma" adlı filmde babasının gençliğini oynayarak oyunculuk hayatına atılmıştır. Ekim 2009'da trafikte bir sürücünün saldırısına uğramıştır.
Ölümü
Akciğer kanseri olan Akan, tedavisini İstanbul'da sürdürmekteyken 16 Eylül 2016 tarihinde hayatını kaybetti. Cenazesi için 18 Eylül 2016 tarihinde Muhsin Ertuğrul Tiyatrosu'nda düzenlenen anma etkinliği sonrasında, Teşvikiye Camii'nde kılınan cenaze namazının ardından Bakırköy Mezarlığı'na defnedildi.
Siyasi görüşü ve 1980 darbesi
Tarık Akan, siyasi görüşünü şu ifadeler ile açıklamaktadır. "Sanatçı dediğin andan itibaren; dünyaya bakışı, yaşamı, görüşleri, her şeyi politiktir. Bu politik düşünce hiçbir zaman gerici, muhafazakâr, tutucu bir politika değildir." 1978 yılından itibaren Maden filmi ile sosyal mesaj içerikli filmlerde ağırlıklı rol almaya başladı. Özellikle, Yılmaz Güney'in projeleri olan Sürü ve Yol filmleri ile politik filmlerde oynayabileceğini göstermiştir.
Türkiye Cumhuriyeti tarihinde yaşanan darbelere ilişkin "27 Mayıs ve 28 Şubat darbe değildir. Birincisi önümüzü açtı, yeni düşüncelerle tanışmamızı sağladı. Çünkü laik Cumhuriyet'ten uzaklaşmamızın önünü kapattı. 1971 darbe teşebbüsü ve 1980 Darbesi faşist darbelerdir. Türkiye'yi bugünkü noktaya taşıyan hareketler. 1980 son vuruştur emperyalizm için. TSK bu ülkenin her şeye rağmen en önemli kurumu." ifadelerinde bulunmuştur.
1979 yılında İzmir'de Nâzım Hikmet'in doğum yıl dönümüne katılmak ve Barış Derneği’ne üye olmak suçlarından yine yargılanır. Spor salonunda yapılan o doğum yıl dönümüne binlerce insan katılmışken bir tek Tarık Akan'a dava açılmıştır. 1987 yılında davadan beraat etmiştir.[6] Tarık Akan, 1980 darbesinden sonra, Almanya'da yaptığı bir konuşma sonrası yurda dönüşünde tutuklandı ve 2,5 ay ceza evinde kaldıktan sonra 31 Mart 1982’de beraat etmiştir. 2013 yılında yapılan Gezi Parkı protestoları destek vermek için protestolara iştirak etmiştir.
Kitap
Tarık Akan 12 Eylül Darbesi'nin ardından Almanya'daki konuşmasından ötürü tutuklanarak cezaevinde kaldığı süreyi ve yargılama sürecini kaleme aldı. Dönemin önemli olaylarına da değindiği anı kitabı ilk kez 2002'de yayımlanmış ve daha sonra da onlarca yeni baskıları yapılmıştı. Kitabın bir bölümünde de Yol filminin yapım öyküsüne yer verilmiştir.
- "Anne Kafamda Bit Var" (12 Eylül Anıları), Tarık Akan, Can Yayınları, İstanbul, 2002.
Aldığı Ödüller
| Yıl | Ödül | Kategori | Film | Sonuç |
| 1973 | 1973 Antalya Altın Portakal Film Festivali | En İyi Erkek Oyuncu | Suçlu | Kazandı |
| 1978 | 1978 Antalya Altın Portakal Film Festivali | En İyi Erkek Oyuncu | Maden | Kazandı |
| 1980 | 1980 Antalya Altın Portakal Film Festivali | En İyi Erkek Oyuncu | Adak ve Sürü | Kazandı |
| 1982 | Cannes Film Festivali | En İyi Erkek Oyuncu | Yol | Aday |
| 1984 | 1984 Antalya Altın Portakal Film Festivali | En İyi Erkek Oyuncu | Pehlivan | Kazandı |
| 1985 | Berlin Uluslararası Film Festivali | Gümüş Ayı | Pehlivan | Mansiyon |
| 1989 | 1989 Antalya Altın Portakal Film Festivali | En İyi Erkek Oyuncu | Üçüncü Göz | Kazandı |
| 1990 | 1990 Antalya Altın Portakal Film Festivali | En İyi Erkek Oyuncu | Karartma Geceleri | Kazandı |
| 1992 | 1992 Adana Altın Koza Film Festivali | En İyi Erkek Oyuncu | Karartma Geceleri | Kazandı |
| 1996 | 1996 Antalya Altın Portakal Film Festivali | Yaşam Boyu Onur Ödülü | ||
| 2003 | 2003 Antalya Altın Portakal Film Festivali | En İyi Erkek Oyuncu | Gülüm | Kazandı |
| 2006 | Sinema Yazarları Derneği Ödülleri | Onur Ödülü | ||
| 2007 | Çağdaş Sinema Oyuncuları Derneği Ödülleri | Sinema Emek Ödülü |
| Yapım Yılı | Film |
| 1971 | Solan Bir Yaprak Gibi |
| 1971 | Melek mi, Şeytan mı? |
| 1972 | Sisli Hatıralar |
| 1972 | Beyoğlu Güzeli |
| 1972 | Emine |
| 1972 | Vefasız |
| 1972 | Azat Kuşu |
| 1972 | Sev Kardeşim |
| 1972 | Kaderimin Oyunu |
| 1972 | Suçlu |
| 1972 | Tatlı Dillim |
| 1972 | Aşkların En Güzeli |
| 1973 | Bebek Yüzlü |
| 1973 | Feryat |
| 1973 | Üç Sevgili |
| 1973 | Para |
| 1973 | Canım Kardeşim |
| 1973 | Umut Dünyası |
| 1973 | Yalancı Yarim |
| 1973 | Oh Olsun |
| 1973 | Yeryüzünde Bir Melek |
| 1974 | Boşver Arkadaş |
| 1974 | Esir Hayat |
| 1974 | Kanlı Deniz |
| 1974 | Mahçup Delikanlı |
| 1974 | Mavi Boncuk |
| 1974 | Memleketim |
| 1975 | Çapkın Hırsız |
| 1975 | Yaz Bekarı |
| 1975 | Ah Nerede |
| 1975 | Ateş Böceği |
| 1975 | Delisin |
| 1975 | Gece Kuşu Zehra |
| 1975 | Hababam Sınıfı |
| 1975 | Hababam Sınıfı Sınıfta Kaldı |
| 1975 | Evcilik Oyunu |
| 1975 | Bizim Aile |
| 1976 | Öyle Olsun |
| 1976 | Aşk Dediğin Laf Değildir |
| 1976 | Gizli Kuvvet |
| 1976 | Kader Bağlayınca |
| 1977 | Babanın Evlatları |
| 1977 | Bizim Kız |
| 1977 | Sevgili Dayım |
| 1977 | Cani |
| 1977 | Baraj |
| 1977 | Nehir |
| 1977 | Şeref Sözü |
| 1978 | Lekeli Melek |
| 1978 | Seninle Son Defa |
| 1978 | Maden |
| 1978 | Sürü |
| 1978 | Kanal |
| 1979 | Adak |
| 1979 | Demiryol |
| 1981 | Herhangi Bir Kadın |
| 1981 | Deli Kan |
| 1981 | Yol |
| 1982 | Arkadaşım |
| 1982 | Kaçak |
| 1983 | Beyaz Ölüm |
| 1983 | Derman |
| 1983 | Gecenin Sonu |
| 1983 | Çocuklar Çiçektir:Kuduz |
| 1984 | Damga |
| 1984 | Kayıp Kızlar |
| 1984 | O'na Çirkin Kral Derlerdi |
| 1984 | Pehlivan |
| 1984 | Yosma |
| 1984 | Alev Alev |
| 1985 | Bir Avuç Cennet |
| 1985 | Kan |
| 1985 | Paramparça |
| 1985 | Tele Kızlar |
| 1986 | Acı Dünya |
| 1986 | Adem ile Havva |
| 1986 | Son Darbe |
| 1986 | Kıskıvrak |
| 1986 | Halkalı Köle |
| 1986 | Ses |
| 1987 | Kızımın Kanı |
| 1987 | Beyoğlu'nun Arka Yakası |
| 1987 | Skandal |
| 1987 | Su da Yanar |
| 1987 | Yağmur Kaçakları |
| 1987 | Çark |
| 1988 | Dönüş |
| 1988 | El Kapıları |
| 1988 | Kimlik |
| 1988 | Üçüncü Göz |
| 1989 | İkili Oyunlar |
| 1989 | İsa, Musa, Meryem |
| 1989 | Leyla İle Mecnun |
| 1990 | Bir Küçük Bulut |
| 1990 | Karartma Geceleri |
| 1990 | Berdel |
| 1990 | Devlerin Ölümü |
| 1991 | Bir Kadın Düşmanı |
| 1991 | Siyabend ile Heco |
| 1991 | Uzun ince Bir Yol |
| 1994 | Yolcu |
| 1994 | Çözülmeler |
| 1995 | Yılmaz Güney: Adana-Paris |
| 1996 | Aşk Üzerine Söylenmemiş Her Şey |
| 1997 | Antika Talanı:Karun Hazinesi |
| 1997 | Mektup |
| 1999 | Hayal Kurma Oyunları |
| 2000 | Eylül Fırtınası |
| 2003 | Gülüm |
| 2003 | Abdülhamid Düşerken |
| 2004 | Vizontele Tuuba |
| 2009 | Deli Deli Olma |
| 2009 | Karşıyaka Memleket |
