Protestocular, Tayland'ın başkenti Bangkok'ta, organizatörlerin şimdiye kadarki en büyük hükümet karşıtı gösteri olmasını umduğu bir toplantıda toplanmaya başladılar. Şehir, başbakanın istifasını isteyen haftalarca neredeyse günlük mitingler gördü. Bazıları, ülkenin katı kraliyet karalama yasalarından kaynaklanan riske rağmen, monarşide reformlar yapılmasını da istiyor. Cumartesi günkü öğrenci protestolarına on binlerce kişinin katılması bekleniyor. Göstericiler, kraliyet törenleri için kullanılan büyük bir sarayın yanındaki bir parkta sembolik bir işgal planlıyor. Ancak Reuters haber ajansına göre, organizatörler bu hafta sonu daha fazla katılım bekliyorlar ve polis 5 bin kişinin şimdiden toplandığını söylüyor. Hareket, 2014 darbesinde iktidara gelen ve geçen yıl tartışmalı seçimleri kazanan Başbakan Prayuth Chan-ocha'nın çekilmesini talep ediyor. Kraliyet reformu çağrıları özellikle hassastır ve Tayland monarşisine yönelik eleştiriler uzun hapis cezalarıyla cezalandırılabilir. BBC'nin Bangkok muhabiri Jonathan Head, bir dizi siyasi skandalın ve koronavirüs salgınının etkisinin ülkede artan hoşnutsuzluğa yol açtığını söylüyor. Neden protestolar var? Tayland'ın uzun bir siyasi kargaşa ve protesto geçmişi var, ancak Şubat ayında bir mahkemenin yeni bir demokrasi yanlısı muhalefet partisinin feshedilmesine karar vermesinin ardından yeni bir dalga başladı. Geleceğin İleri Partisi (FFP) özellikle genç, ilk kez seçmenler arasında popüler oldu ve görevdeki askeri liderlik tarafından kazanılan Mart 2019 seçimlerinde parlamento sandalyelerinin üçüncü en büyük payını elde etti. Haziran ayında, önde gelen demokrasi yanlısı aktivist Wanchalearm Satsaksit, 2014 askeri darbesinden bu yana sürgünde olduğu Kamboçya'da kaybolunca protestolar yeniden canlandı. Nerede olduğu bilinmemektedir ve protestocular Tayland eyaletini kaçırma olayını düzenlemekle suçluyor - polis ve hükümet ise inkar ediyor. Temmuz ayından bu yana öğrencilerin liderliğinde düzenli sokak protestoları yapılıyor. Göstericiler, darbede iktidarı ele geçiren eski bir genelkurmay başkanı olan Başbakan Prayuth Chan-ocha başkanlığındaki hükümetin feshedilmesini talep ettiler; anayasanın yeniden yazılması; yetkililerin eleştirmenleri taciz etmeyi bırakması. Bu sefer farklı olan ne? Protestocuların talepleri, geçen ay bir mitingde monarşiye yapılan 10 maddelik reform çağrısı okunduğunda eşi görülmemiş bir hal aldı. Hareket, monarşiye saygı duymak ve onu sevmek ve onun hakkında konuşmanın sonuçlarından korkmak için doğuştan öğretilen bir ülkede şok dalgaları gönderdi. Manifestoyu yayınlayan genç kadın Panusaya Sithijirawattanakul, niyetlerinin "monarşiyi yok etmek değil, onu modernize etmek, toplumumuza uyarlamak olduğunu" söyledi. Ancak o ve diğer aktivistleri, "ulusa karşı nefret" anlamına gelen Tayca bir terim olan "chung çizelgesi" ile suçlandı ve konuşarak "doğru şeyi" yapmanın sonuçlarından derinden korktuklarını söylüyorlar. Monarşiyi koruyan yasalar nelerdir? Tayland'ın modern zamanların 19 anayasasının her biri, en üstte, "Kral saygıdeğer bir ibadet pozisyonunda tahta çıkarılacaktır" ve "hiç kimse Kralı herhangi bir suçlama veya eyleme maruz bırakmayacaktır" şeklinde belirtmiştir. Bu hükümler, kraliyet ailesini eleştiren herkesi gizli yargılamalara ve uzun hapis cezalarına tabi tutan ve lese-majeste yasası olarak bilinen ceza kanunun 112. maddesi ile desteklenmektedir. Monarşiye neyin hakaret teşkil ettiğinin tanımı net değil ve insan hakları grupları, yasanın genellikle ifade özgürlüğünü ve muhalefetin reform ve değişim çağrılarını engellemek için siyasi bir araç olarak kullanıldığını söylüyor. 2015 yılında bir adam, hükümdarla alay ediyormuş gibi görünen o zamanki kralın en sevdiği köpeğin resimlerini sosyal medyada yayınladığı için 15 yıl hapis cezasına çarptırıldı. Kanuna aykırı düşmenin diğer yolları arasında, sosyal medyada herhangi bir eleştirel referansı "beğenmek", Tayland tarihinden hükümdar için olumsuz olarak yorumlanabilecek herhangi bir şeyi sorgulamak veya kraliyet ailesinin üyelerine benzeyen karakterlerle bir kitap veya oyun üretmek yer alıyor. Yasa, 2014 darbesinden sonraki yıllarda giderek daha fazla uygulanıyordu, ancak Kral Vajiralongkorn'un artık bu kadar yaygın bir şekilde kullanılmasını istemediğinin bilinmesinden bu yana yavaşladı. Ancak gözlemciler, hükümetin muhalefeti hedef almak için fitne yasası da dahil olmak üzere başka yasal yollar kullandığını söylüyorlar.