Birleşmiş Milletler Dünya Sağlık Örgütü (WHO) Cuma günü yaptığı açıklamada, kızamık kaynaklı ölümlerin 2000 yılından bu yana yüzde 88 oranında azaldığını, ancak geçen yıl çoğunluğu çocuk olmak üzere tahmini 95 bin kişinin virüs nedeniyle hayatını kaybettiğini bildirdi.
Yetkililer, COVID-19 pandemisiyle ilgili yıllardır süren aksaklıkların ardından milyonlarca çocuğun aşılarının yetersiz kalması nedeniyle küresel salgınların hızlandığını söyledi.
DSÖ Aşılama, Bağışıklama ve Biyolojik Ürünler Direktörü Dr. Kate O'Brien, "Kızamık, solunum yolu virüsleri arasında en bulaşıcı olanlardan biri olmaya devam ediyor" dedi.
"Bir kişi 18 kişiye kadar bulaştırabilir. Birçok kişi kızamığın ciddi olmadığını düşünür, ancak ciddidir ve ölümcül olabilir. Enfekte olan her beş çocuktan biri hastaneye kaldırılır."
Geçtiğimiz yıl dünya çapında yaklaşık 11 milyon kişi enfekte oldu; bu sayı, pandemi öncesi döneme göre yaklaşık 800.000 kişi daha fazla. Ölümlerin çoğu beş yaş altı çocuklarda meydana geldi ve bunların yaklaşık yüzde 80'i Afrika ve Doğu Akdeniz'de yaşandı.
"Ancak hiçbir çocuğun kızamığın sonuçlarına katlanmak zorunda kalması gerekmiyor," diye vurguladı Dr. O'Brien. "İki doz aşı yüzde 95 koruma sağlar. Trajedi şu ki, sistem onlara ulaşamadığı için çocuklar korumasız."
Salgınlar 2021'den bu yana üç katına çıktı
Kızamık salgınları hızla artmaya devam ediyor. 2024 yılında 59 ülke, 2021'deki sayının neredeyse üç katı kadar büyük veya yıkıcı salgınlar yaşadı ve bunların dörtte biri daha önce kızamığı ortadan kaldırmıştı.
Geçen yıl dünya genelinde çocukların yalnızca %84'ü kızamık aşısının ilk dozunu alırken, yalnızca %76'sı kritik öneme sahip ikinci dozu aldı; bu da 30 milyona kadar çocuğun korunmasız kalmasına neden oldu. Bunların dörtte üçü Afrika ve Doğu Akdeniz'de, çoğu çatışmalardan etkilenen veya hareketli topluluklarda yaşıyordu.
DSÖ Temel Aşılama Programı Başkanı Diana Chang-Blanc, "Kızamık sınır tanımaz," dedi. "Bir ülke ancak her yerdeki her çocuk tam olarak aşılandığında korunabilir."
Vakalar neden artıyor?
DSÖ'ye göre bu artışın arkasında üç etken var:
- Pandemi döneminde gerileme yaşandı, sağlık çalışanları COVID-19 müdahalesine yönlendirildi
- Çok sayıda sıfır doz çocuk artık kırılgan ve çatışma ortamlarında yoğunlaşıyor
- Zayıf rutin aşılama sistemleri, aksi takdirde güçlü sağlık sistemlerinde bile
Aşı yanlış bilgisi ve sınırlı erişim
Dr. O'Brien ayrıca aşı konusundaki yanlış bilgilere de değinerek, özellikle internetteki yanlış iddiaların güveni zedelediğini, ancak kızamığın durdurulmasındaki en büyük engelin tereddüt değil, erişim boşlukları olduğunu belirtti.
"En büyük engel tereddüt değil, erişimdir," dedi. " Her yerdeki ebeveynler çocukları için en iyisini ister. İhtiyaç duydukları şey, güvenilir bilgi ve onlara ulaşabilecek bir sağlık sistemidir. "
Yine de siyasi, toplumsal ve dini liderlerin "doğru, kanıta dayalı bilgileri paylaşmaları" çağrısında bulunan Trump, güvenin "başarılı aşılama programlarının başlangıcı, ortası ve sonu" olduğunu belirtti.
Rotayı düzeltme şansı
2025 yılına kadar devam edecek olan küresel “Büyük Yakalama” kampanyası kapsamında bugüne kadar 11 milyondan fazla çocuk aşılandı.
Ancak DSÖ, ülkelerin Aşılama Gündemi 2030 hedeflerine ulaşmak için daha güçlü gözetime, salgınlara daha hızlı yanıt vermeye ve yenilenen siyasi taahhütlere ihtiyaç duyduğunu söyledi.