Siyasi ve Barış İnşası Genel Sekreteri Rosemary DiCarlo, Güvenlik Konseyi’ne, Konseyin 2231 sayılı kararla onayladığı 2015 anlaşmasının küresel nükleer silahların yayılmasını önleme mimarisi ve bölgesel ve uluslararası güvenlik için çok önemli olduğunu söyledi.

Donald Trump'ın 2018'deki nükleer anlaşmadan çekilmesini, İran’a yönelik ABD yaptırımlarının yeniden uygulanmasını ve Washington'un petrol ticareti ile ilgili feragatleri uzatmama kararını işaret ederek, “Bu nedenle bu anlaşmanın geleceğinden şüphe duymak üzücü” dedi.

Sınırlar aşıldı

İran'a JCPOA'nın tam uygulanmasına devam etmesi ve diğer ülkelerin 2231 sayılı Ek B'de belirtilen kısıtlamalara aykırı davranışlarıyla ilgili endişelerini ele almaya çağırdı.

Bayan DiCarlo, 15 üyesi  BM'nin 18 Ekim'de İran'a yönelik ambargonun planlanan süresinin dolmasından önce 2231 (2015) kararının uygulanmasına ilişkin dokuzuncu raporunu ele alırken Konseyin video konferans toplantısına hitap etti.

İran Suudi saldırılarına karıştı

Diğer şeylerin yanı sıra, teknik bulgulara dayanarak ve İran tarafından sağlanan bilgileri dikkate alarak, Sekreterya'nın 2019 yılında Suudi Arabistan'a yapılan saldırılarda kullanılan seyir füzeleri ve delta kanat dronlarının veya parçalarının İran kökenli olduğunu değerlendirdiğini söyledi.

Ayrıca, Sekreterliğin Avustralya'dan, İsrail'den ve Suudi Arabistan'dan İran'dan silah ve ilgili materyallerin aktarıldığı iddiasıyla ilgili bilgi aldığını ve uygun olduğu takdirde zamanında Konsey'e rapor vereceğini söyledi.

Genel Sekreter, “JCPOA'nın şu anki zorluklarına rağmen, İran'ın nükleer programının münhasıran huzurlu doğasını sağlamanın en iyi yolu olmaya devam ediyor” dedi. Yetkili, “Tam uygulanması ve 2231 sayılı karara sadık kalması, bölgesel istikrar için de esastır” dedi.

ABD silah ambargosu uzatması için çağrıda bulundu

Bunu izleyen tartışmada, ABD Dışişleri Bakanı Michael R. Pompeo - İran'ı “dünyanın en iğrenç terörist rejimi” olarak nitelendirdi - Washington'un “ezici tercihi” nin Konseyin uygulamaya koyduğu ambargoyu genişletmek için Konsey ile birlikte çalışmak olduğunu söyledi   2017 yılında 1747 (2007) sayılı kararla.

“Sadece benden ya da Amerika Birleşik Devletleri'nden almayın… İsrail'den Körfez'e, İran'ın yırtıcılarına en fazla maruz kalan Orta Doğu ülkeleri tek bir sesle konuşuyor: Silah ambargosunu genişlet” dedi.

“Bu Konseyin onları dinleme sorumluluğu var.”

Ambargonun tükenmesine izin verilirse İran'ın Rus savaş uçağı edinme, denizaltı filosunu güçlendirme, Orta Doğu vekilleri ile yeni askeri teknoloji paylaşma ve bölgenin ekonomik istikrarı üzerinde Damocles kılıcı elinde bulundurma konusunda serbest olacağı konusunda uyardı.

Dışişleri Bakanı, “Tahran'a 13 yıldır çeşitli biçimlerde, iyi bir sebeple ve önemli bir etkiye sahip silah kısıtlamaları uyguladık” dedi.

ABD'nin 'gözdağı' İran'a çağrıda bulunmayın

İran Dışişleri Bakanı Mohammad Javad Zarif, Konsey'i yitirirse, ABD'nin uluslararası kurumlara karşı sindirme kampanyası karşısında çok taraflılık ve hukukun üstünlüğü için “küçük bir aksilik” olacağını söyledi.

İran'ı Eylem Planına uygun bulan ardışık IAEA izleme raporlarına işaret ederek, Tahran'ın tüm taahhütlerini iyi niyetle yerine getirdiği ifade edildi.

Genel olarak uluslararası toplum ve özellikle Konsey, hukukun üstünlüğüne saygıyı korumak veya bir kanun kaçağı zorbalık kaprisine teslim olarak orman kuralına geri dönmek için bir seçim ile karşı karşıya.

Bakan, uluslararası toplumun ve Konseyin ABD'yi Orta Doğu'da on yıllardır süren iç savaş ve İran ulusuna karşı ekonomik terörizm de dahil olmak üzere yanlış eylemlerinden ABD'yi sorumlu tutmasının uzun süredir geciktiğini de sözlerine ekledi.

İran yapıcı katılımı tercih ediyor, ancak güvenliği, istikrarı ve refahı için başkalarına bağlı değil, diyen ABD'nin kırk yılı aşkın baskısının İranlıları dizlerinin üstüne getiremediğini de sözlerine ekledi.

İran Nükleer Anlaşması: Özet

İran'ın nükleer anlaşması nedir? 2015 “ Ortak Kapsamlı Eylem Planı ” (JCPOA),  İran'ın nükleer programını izlemek için kurallar koyuyor ve BM yaptırımlarının kaldırılmasına zemin hazırlıyor.

Hangi ülkeler söz konusu? Güvenlik Konseyi'nin beş üyesi olan İran (Çin, Fransa, Rusya, İngiltere, ABD) ve Almanya, Avrupa Birliği ile birlikte.

BM'nin katılımı nedir?  JCPOA'nın uygulanmasını sağlamak ve BM'nin atom enerjisi ajansı IAEA'nın İran'ın nükleer programına düzenli olarak erişmeye ve daha fazla bilgi edinmeye devam etmesini garanti etmek için BM Güvenlik Konseyi kararı 2015 yılında kabul edildi.

Anlaşma neden risk altında? Mevcut ABD İdaresi, 2018 yılında anlaşmadan çekildi ve yaptırımları yeniden uygulamaya koydu. Temmuz 2019'da İran'ın uranyum stok sınırını ihlal ettiği ve uranyum zenginleştirmeye devam etme niyetinin daha ciddi bir çoğalma riski oluşturduğunu bildirdi.

Editör: TE Bilisim