Anayasa Mahkemesi, kamuoyunda uzun süredir tartışma konusu olan 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 56. maddesindeki “hal ve hareketleriyle memuriyetle bağdaşmama” gerekçesini Anayasa’ya aykırı bularak iptal etti. Mahkeme, düzenlemenin belirsiz ve keyfiliğe açık olduğunu, bu nedenle hukuk devleti ilkesiyle bağdaşmadığını bildirdi.
Hangi Hüküm İptal Edildi?
Dava konusu olan hüküm, aday memurların, hal ve hareketleriyle memurlukla bağdaşmayacak durumda olduklarının idarece tespit edilmesi hâlinde, memuriyetle ilişiklerinin kesilebilmesini öngörüyordu.
Ancak bu hükümde:
-
“Hal ve hareket” ifadesinin hangi davranışları kapsadığı açıkça tanımlanmamıştı.
-
Bu durum, idareye geniş ve sübjektif takdir yetkisi tanıyordu.
AYM: “Belirsiz, Nesnellikten Yoksun ve Denetimsiz”
Yüksek Mahkeme, gerekçeli kararında şunlara dikkat çekti:
“İlgili kuralda kullanılan ‘hal ve hareketleriyle memuriyetle bağdaşmayacak durumda olmak’ ibaresi belirsiz olup, aday memurluğa son verilmesine yol açabilecek idari işlemlerin nesnel kriterlerden yoksun biçimde tesis edilmesine neden olabilecek niteliktedir.”
Temel Haklar ve Hukuk Devleti Vurgusu
Anayasa Mahkemesi, kamu hizmetlerinde kalma hakkının, Anayasa’nın 70. maddesiyle koruma altında olduğunu hatırlatarak, bu hakkın yalnızca belirli ve öngörülebilir yasal düzenlemelerle sınırlandırılabileceğini belirtti:
“Temel hak ve özgürlüklerin sınırlandırılması ancak kanunla mümkündür. Belirli olmayan ve idarenin takdirine sınırsız alan tanıyan kurallar, hukuk devleti ilkesini zedeler.”
Geçiş Süreci İçin 9 Aylık Erteleme
Mahkeme, kamu hizmetlerinde aksamaya yol açmamak adına, iptal kararının yürürlüğe girişini 9 ay süreyle erteledi. Bu süre zarfında, idari ve yasal düzenlemelerin güncellenmesi bekleniyor.
Ne Anlama Geliyor?
Bu kararla birlikte:
-
İdare, artık “hal ve hareket” gibi muğlak gerekçelerle aday memurun görevine son veremeyecek.
-
Kamu görevlileri açısından daha güvenceye dayalı bir statü ortaya çıkarken,
-
Memurluktan çıkarma gibi ciddi yaptırımların daha açık, somut ve denetlenebilir gerekçelere dayanması gerekecek.
