ANKARA – DEM Parti İstanbul Milletvekili Cengiz Çiçek, Türkiye'de derinleşen barınma krizi, fahiş kira artışları ve dar gelirli yurttaşların yaşadığı konut sorunları nedeniyle Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne araştırma önergesi sundu. Çiçek, barınma hakkının anayasal bir güvence olmasına rağmen milyonlarca yurttaş için fiilen erişilemez hale geldiğini vurguladı.
“Barınma Hakkı Kâğıt Üstünde Kaldı”
Meclis Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmada Cengiz Çiçek, neoliberal kentleşme politikaları, inşaat odaklı büyüme modeli ve kamusal konut üretiminin tasfiyesi nedeniyle barınma hakkının piyasa koşullarına terk edildiğini söyledi.
Barınma hakkının İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi ve Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Sözleşmesi gibi uluslararası metinlerde tanımlandığını, ayrıca Anayasa’nın 57. maddesi ile devlete toplu konut üretme yükümlülüğü verildiğini hatırlattı.
Kira Artışında Türkiye Dünya Birincisi
Çiçek’in verdiği çarpıcı veriler şöyle:
-
Türkiye, 2015-2024 döneminde kira fiyatlarında %996 nominal artışla dünyada ilk sırada.
-
Tüm yıl verilerine göre bu oran %775, yani fiyatlar yaklaşık 9 kat arttı.
-
OECD ortalamasında kira artışı %45,7, Türkiye’de ise bu oran 12 katı aştı.
-
Türkiye’de ev fiyatlarının gelire oranı %81,45, bu oranla dünyada birinci sırada.
-
Ev sahipliği oranı son 10 yılda %61,1’den %56,1’e düştü, kiracı oranı %22,1’den %28’e yükseldi.
-
Türkiye’de 24 milyondan fazla kişi kiracı, bu da 7,7 milyon haneye karşılık geliyor.
Konut Açığı Büyüyor
Cengiz Çiçek, konut üretimine dair verileri de kamuoyuyla paylaştı:
-
2015-2024 arasında 6,94 milyon konut için yapı kullanım izni verildi, ancak 1,63 milyonu elde kaldı.
-
KONUTDER’e göre yıllık konut ihtiyacı 700 binin üzerinde, ancak üretim 500 bin düzeyinde.
-
TOKİ bugüne kadar 1,5 milyon konut üretti, toplamda 4 milyon konut üretildi.
-
Önümüzdeki 10 yılda en az 7 milyon konuta daha ihtiyaç var.
“Ev Sahipliği Hayal Oldu, Kira Desteği Zorunlu”
Çiçek, devletin barınma krizini çözmek için kamusal sorumluluk üstlenmesi gerektiğini belirtti. Önerileri arasında şunlar yer aldı:
-
Sosyal konut üretiminin artırılması,
-
İnşaat maliyetlerinin düşürülmesi,
-
Kamu emekçilerine lojman tahsisi,
-
Dar gelirli ailelere kira desteği verilmesi,
-
Denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi.
“Yoksulluk sınırının altında yaşayan kiracılara, açlık sınırının %25’i kadar kira desteği sağlanmalı. Bu, sosyal devlet ilkesinin gereğidir” diyen Çiçek, araştırma önergesiyle Meclis’in acilen çözüm üretmesini talep etti.
Değerlendirme
DEM Partili Cengiz Çiçek’in sunduğu önerge, Türkiye'de yoksullaşan kesimlerin barınma krizine sürüklendiğini, piyasa merkezli politikaların sosyal adaleti zedelediğini ve acil müdahale gerektiğini ortaya koyuyor. Meclis'in bu önergeyi ele alıp almayacağı ve somut adımların atılıp atılmayacağı ise önümüzdeki günlerde netleşecek.
