25 Temmuz 2025
DİSK-AR, “Türkiye’de Emeklilerin Durumu: Emekli Aylıkları, Emekli Sayıları ve Ayrılan Kaynaklar” başlıklı yeni araştırmasını kamuoyuyla paylaştı. 13 Temmuz 2025’te yayımlanan çalışma, Türkiye’de emeklilerin sosyoekonomik durumunu ve emeklilere ayrılan kaynakları kapsamlı bir şekilde inceliyor.
Araştırmada Avrupa İstatistik Ofisi’nin (Eurostat) sosyal koruma harcamaları verileri de kullanılarak Türkiye ile Avrupa ülkeleri arasında emekli sayıları, emeklilere ayrılan kaynaklar, aktif/pasif sigortalı oranları ve Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYH) içinde emekli aylıklarının payı karşılaştırmalı olarak değerlendirildi.
Araştırmadan Öne Çıkan Bulgular
-
Emeklilerin nüfustaki payı artıyor ancak gelirden aldıkları pay azalıyor.
-
Emekli aylıkları hızla eriyor: 2003’te asgari ücretin %36 üzerinde olan ortalama emekli aylığı, bugün asgari ücretin %22 altına düştü.
-
GSYH’ye oran düştü: 2002’de ortalama emekli aylığının kişi başına GSYH’ye oranı %46,4 iken 2025’te %29’a geriledi.
-
Avrupa ile büyük fark: AB-27 ülkelerinde emekli aylıkları ve hak sahiplerine yapılan ödemeler GSYH’nin ortalama %9,8’ini oluştururken, Türkiye’de bu oran sadece %3,7.
-
Bütçe desteği azaldı: 2009-2024 arasında Sosyal Güvenlik Kurumu’na yapılan bütçe transferlerinin Bütçe ve GSYH’ye oranı ciddi şekilde düştü.
-
Aylıklar yetersiz: 2025’in ilk yarısında ortalama emekli aylığı 17.252 TL, ortalama işçi emekli aylığı 17.089 TL olurken; en düşük emekli aylığı 14.469 TL seviyesinde kaldı.
-
Emekliler büyük bir toplumsal grup: 2024 itibarıyla emekliler ve hak sahipleri Türkiye nüfusunun %18,5’ini oluşturuyor. 15,9 milyon kişi ile Türkiye, Avrupa’da en fazla emekli ve hak sahibine sahip üçüncü ülke konumunda.
-
Aktif/pasif oranı iddiası yanlış: SGDP kapsamında çalışanlar dahil edildiğinde 2024 sonunda aktif/pasif oranı 1,75’e yükseliyor. Avrupa ortalaması ise 1,5.
-
Milyonlarca emekli çalışıyor: 2002’de %36,6 olan çalışan veya iş arayan emeklilerin oranı, Aralık 2024’te %65,7’ye çıktı.
DİSK-AR, araştırmanın Türkiye’de emeklilerin gelir adaletsizliği, sosyal güvenlik politikaları ve yaşam koşulları açısından ciddi sorunlara işaret ettiğini vurguladı.
Araştırmaya ulaşmak için görsele tıklayınız
