İş güvenliğini sağlamanın en önemli araçlarından biri, iş ortamında birçok kazaya karşı koruma sağlayan iş ayakkabıları. İş kazalarında en ciddi risk altındaki organlardan olan ayaklar, üretim tesislerinde ya da sahada, üzerine malzeme düşmesi gibi riskler barındırmaktadır. Zemine doğrudan temas eden ayaklar için, iş ayakkabıların uygun koruyuculuğa sahip olması önemli. İş güvenliği ayakkabısı olarak da geçen iş ayakkabısında gerekli kalite standartları kritik bir konu. Özellikle ağır metal sanayi, döküm ya da elektrik gibi alanlarda ciddi önem taşıyan iş ayakkabılarında olması gereken kalite standartlarına bakalım.
İş ayakkabılarının kalite standardı simgeleri neler?
İş ayakkabılarının içerdiği kalite ve güvenlik standartları, birçok açıdan uygun olmalı. Kalite standardına sahip olmak için birçok testten geçirilen ayakkabılar, farklı sektörlerdeki iş alanlarında, çalışanların güvenliğini ve konforunu sağlamak için özel üretilmektedir. İş ayakkabı kalite standartları içinde kullanılan kodlamalar ve anlamları ise şu şekilde:
- P simgesine sahip olan iş ayakkabıları, ara tabanında çelik yapısına sahiptir. Bu ayakkabılar delinmeye karşı dayanıklıdır.
- C simgesine sahip olan iş ayakkabıları iletken ayakkabılardır.
- P simgesi, iş ayakkabılarının antistatik olduğunu gösterir.
- HI simgesi, sıcağa karşı yalıtım içeren iş ayakkabılarda yer alır.
- CI simgesi soğuğa karşı yalıtım içeren iş ayakkabılarında yer alır.
- E simgesine sahip iş ayakkabıları topuk bölgesinde enerji absorbsiyonuna sahiptir.
- WRU simgesine sahip iş ayakkabıları suya dayanıklı bir saya yapısına sahiptir.
- HRO simgesine sahip iş ayakkabıları, 300 derece sıcaklığa dayanabilen tabana sahiptir.
- ESD simgesine sahip ayakkabılar, elektrostatik akıma karşı dayanıklı modelleri ifade eder.
- FO simgesine sahip iş ayakkabıları ise hidrokarbona karşı dayanıklı modellerdir.
Bir iş ayakkabısı satın alırken, yukarıdaki simgelerin doğrulanmış, onaylı olduğunu kontrol etmek gerekmektedir. İlgili iş standartlarına göre testlerden geçen iş ayakkabısı modelleri, çalışanları iş alanlarında en uç şartlarda dahi koruyacak yapıya sahiptir. Bu standartlara ek olarak, iş ayakkabısında burun koruyucu gibi ekipmanlar da kullanılmaktadır. Ayaklarda en hassas bölgelerden olan burun kısmını koruyan güçlü yapılar, çelik gibi ağır malzemelere karşı dahi ayakları korumaktadır.
İş ayakkabıları hangi özelliklere sahip?
İş güvenliği mevzuatında, tüm iş ayakkabısı modelleri ilgili sektöre göre, endüstriye göre gerekli özellikler içerir. Elektriğe ya da batmaya karşı tasarlanmış iş güvenliği ayakkabıları farklı standartlara sahiptir. İş güvenliği ayakkabıları, başta metal sanayi ve inşaat alanında olmak üzere birçok sektörde kazalara karşı en önemli koruyucular içinde yer alıyor. Yalnızca fiziksel etkiler değil, kimyasal maddelerin ayaklara gelmesi ciddi yaralanmalara neden olabilmektedir. Zemini kaygan olan işletmelerin yanı sıra, sert ve sivri cisimlerin batma riskinin söz konusu olduğu alanlar riskli sınıftadır. İş güvenliği kapsamında, ayakkabıların uygun sınıfta olması önemlidir. Ayakkabılara ek olarak, bot, çizme ve dizlik gibi araçların kullanımı ile, ayak yaralanmalarına karşı önlem alınabilir. İş güvenliği ayakkabıların özelliklerine bakıldığında, tabanı çelikte, iç bilek ve iç taban kısmı da koruyucu maddelerden üretilmiş birçok seçenek yer almaktadır.
İş güvenliği ayakkabısı nasıl seçilmeli?
İş güvenliği ayakkabısı seçiminde, dikkate alınacak birçok önemli kriter var. Her şeyden önce, işletmeler bir risk analizi yapmalı ve işletmede, çalışanlar için hangi risklerin olduğu belirlenmelidir. Potansiyel tehlikelere karşı, en uygun iş ayakkabısı tercih edilmelidir. İş ayakkabısı gibi ürünler, iş sağlığı ve güvenliğinin ayrılmaz bir parçasıdır. Bununla birlikte, bu donanımlara gelmeden önce, işyerindeki riskleri azaltmak için de bir çalışma yapılmalıdır. Riskler optimize edildikten sonra, işletme için en uygun iş ayakkabısı seçerken, sektörel olarak karar verilebilir.
İnşaat ve yapı süreçlerinde genellikle burun koruyucusuna sahip modeller tercih edilmektedir. Demir, beton gibi ciddi risk içeren yapılarla iç içe çalışanlar için, çelik burunlu ayakkabılar oldukça önemlidir. Buna ek olarak çelik burunlu ayakkabıların uygun konfor standartlarına da sahip olması gerekmektedir. Yapı sektörü dışında, yol çalışmalarında yer alan personeller için yüksek sıcaklığa karşı dayanıklı ayakkabı tercih edilmelidir. Asfalt gibi çok yüksek sıcaklıklara sahip yapılarla birlikte çalışmak, bu iş ayakkabısına sahip olmayı gerektirmektedir.
Gıda sektörü özelinde düşünüldüğünde, ürünlere zararlı bakteri ve virüslerin taşınmasını engelleyen ayakkabılar tercih edilir. Sektörde genellikle 02 tip olarak adlandırılan hijyenik iş ayakkabıları kullanılmaktadır.
Elektrik ve elektronik sektöründe, elektrik akımına karşı yalıtım malzemesi içeren ESD ayakkabıların kullanımı önemlidir. Elektrik sektöründeki ayakkabıların materyalleri içinde demir ve çeliğe asla yer verilmemelidir.
İş ayakkabısı seçmeden önce bu soruların yanıtları önemli
İş güvenliği ayakkabısı almadan evvel, sorulması gereken önemli sorular en uygun ayakkabıyı almak için önemlidir. Her işletmenin, sektörün, farklı gereksinimleri olabilir. Bununla birlikte sektörden bağımsız olarak her tesiste farklı ihtiyaçlar da söz konusu olabilir. İş ayakkabısı satın alırken ilk dikkat edilecek konu, tesiste personeller için taban korumasına ihtiyaç olup olmadığıdır. Bunun dışında, zeminin kayma riski incelenmelidir. Ayaklar zemine her an temas eden organlar olduğu için, kayma riski çeşitli iş kazalarına neden olabilir. Tesiste elektrik akımı riski olup olmadığı da önemli bir konudur. Elektrik akımı olan zeminlerde ESD özellikli yalıtkan ayakkabılar tercih edilmelidir. Kimyasal riski ve sıcaklık seviyesinin de uygun aralıkta olması önemlidir. Fabrikalarda ya da diğer tesislerde, bu riskler söz konusu varsa, uygun bir iş ayakkabısı tercih edilebilir.
Temizlik ve bakım
İş ayakkabılarında uzun süreli bir kullanım için, en iyi verimi alabilmek için temizlik ve bakım önemlidir. İş ayakkabılarının her biri farklı özellikler sağladığı için, bakım ve diğer işlemler klasik ayakkabılardan farklıdır. İş ayakkabılarının bakımsız olması çeşitli iş kazası risklerini doğurabilir. Bu nedenle bakım ve temizlik önemli konular içinde yer alıyor. Her şeyden önce dikkat edilecek konu, iş sona erdiğinde ayakkabıların havalandırılmasıdır. Bu durum temizlik ve ferahlığın yanı sıra, ayakkabının eskimesini engeller. Temizlik sürecinde yalnızca yumuşak bakım ürünleri tercih edilmelidir. Ayakkabının zarar görmesini engellemek için uygun bakım ürünleri kullanılmalıdır. İş ayakkabılarının suya temas etmesi durumunda kurumaya bırakılması önemlidir. Yüksek sıcaklığa dayanıklı olmayan ayakkabıların ise, yüksek sıcaklığa asla maruz kalmaması gerekir.
İş ayakkabılarının tüm risklere karşı en iyi sonucu vermesi için, ağır bir cisime maruz kalmaması, koruyucu özelliklerini kaybetmemeleri adına önemlidir. İş ayakkabısı seçiminde farklı sektörlere ve iş alanlarına hitap eden bu ürünlerde ortalama 2 yılda bir yeni ayakkabı alınması önerilir. Zira zaman içinde deforme olabilen iş ayakkabılarında, koruyucu özelliğin kaybolmaması, iş kazalarına karşı önemlidir.
