Türkiye, Cumhuriyet'in 100. yılında, 13. Cumhurbaşkanı'nı ve TBMM 28. Dönem Milletvekillerini belirlemek için bugün (14 Mayıs 2023 Pazar) sandık başına gidiyor.
Türkiye genelinde sabah 08.00'de başlayacak oy verme işlemi 17.00'de sona erecek. Yurt içinde toplam 60 milyon 697 bin 843 seçmen, 191 bin 910 sandıkta tercihini yapacak. Yüzde 53 düzeyinde katılımın sağlandığı yurt dışı seçmen kütüğüne kayıtlı 3 milyon 416 bin 98 seçmen, 73 ülke ve 156 yerdeki yurt dışı temsilciliklerinde oylarını kullandı.
Türkiye tarihinin en önemli demokrasi sınavlarından biri olan 14 Mayıs seçimlerine siyasi partilerin oluşturduğu 5 ittifak ve 3 cumhurbaşkanı adayı ile gidecek. Cumhurbaşkanlığı için Millet İttifakı adayı Kemal Kılıçdaroğlu, Cumhur İttifakı adayı Recep Tayyip Erdoğan ve Ata İttifakı adayı Sinan Oğan yarışacak. Ancak 11 Mayıs'ta adaylıktan çekildiğini açıklayan Memleket Partisi Genel Başkanı Muharrem İnce de, daha önce seçim bölgelerine gönderilen oy pusulalarında yer alacak. Yüksek Seçim Kurulu, İnce'ye verilen oyların geçerli sayılacağını açıkladı. Aday olmadığı halde İnce'ye çıkacak oylar, yeterli çoğunluğun hesaplanması için temel alınacak geçerli oy toplamının büyüklüğü açısından önem taşıyor.
Cumhurbaşkanlığı seçiminde oyların en az yüzde 50 +1 oy alacak aday, Türkiye'nin 13. Cumhurbaşkanı olacak. İlk turda yeterli yeterli çoğunluk sağlanamadığı takdirde ikinci tur seçim için, iki, hafta sonra, 28 Mayıs 2023 Pazar günü bir kez daha sandık başına gidilecek. İkinci tura, ilk turda en çok oyu alan iki aday katılabilecek. Nitelikli çoğunluğun aranmadığı ikinci turda, en çok oyu alan aday Cumhurbaşkanı olacak.
İlk kez 4 milyon 904 bin 672 bin seçmen bugün ilk kez oy kullanacak. Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin ikinci tura kalması halinde ise 47 bin 523 seçmen 28 Mayıs'ta ilk kez oy kullanacak.
TBMM seçimine katılacak partiler ve ittifaklar
Yüksek Seçim Kurulu (YSK), bugün yapılacak 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimi'ne, 36 siyasi partinin katılma yeterliliğine sahip olduğunu tespit etti, bunlardan 24'ü aday listelerini YSK'ya sundu.
YSK'ya aday listesini sunan partiler şunlar:
Adalet Partisi, Adalet ve Kalkınma Partisi, Anavatan Partisi, Büyük Birlik Partisi, Büyük Türkiye Partisi, Cumhuriyet Halk Partisi, Genç Parti, Güç Birliği Partisi, Hak ve Özgürlükler Partisi, Halkın Kurtuluşu Partisi, İYİ Parti, Memleket Partisi, Millet Partisi, Milliyetçi Hareket Partisi, Milli Yol Partisi, Sol Parti, Türkiye İşçi Partisi, Türkiye Komünist Hareketi, Türkiye Komünist Partisi, Vatan Partisi, Yeniden Refah Partisi, Yenilik Partisi, Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi, Zafer Partisi.
İttifaklar hangi partilerden oluşuyor?
Bazı siyasi partiler, "Cumhur", "Millet", "Ata", "Emek ve Özgürlük" ve "Sosyalist Güç Birliği" ittifakları adı altında 5 ayrı ittifakla seçime girme kararı aldı.
Bu kapsamda, AKP, MHP, BBP ve Yeniden Refah Partisi, "Cumhur İttifakı" adıyla seçime katılıyor. İttifaka mensup 4 parti kendi logolarıyla seçime girecek. Ancak Cumhur İttifakı'na destek veren DSP ve HÜDA PAR'ın adayları, seçimde AKP listelerinde yer aldı. Bu iki parti oy pusulasında bulunmayacak.
Millet İttifakı bölümünde iki parti
"Millet İttifakı"nı, CHP, İYİ Parti, Saadet Partisi, Gelecek Partisi, Demokrasi ve Atılım Partisi (DEVA Partisi) ve Demokrat Parti oluşturdu.
İttifak içindeki Demokrat Parti, DEVA, Gelecek Partisi ve Saadet Partisi'nin milletvekili adayları, CHP listelerinde yer buldu. Bu nedenle 4 parti YSK'ya milletvekili adayı listesi sunmadı.
Milletvekili aday listesi vermeyenlerin oy pusulasından çıkarılacak olması nedeniyle, Millet İttifakı içinde yalnızca CHP ve İYİ Parti'nin logoları yer alacak.
Emek ve Özgürlük İttifakı
Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi (Yeşil Sol Parti), Türkiye İşçi Partisi (TİP) ve Emek Partisi (EMEP) de "Emek ve Özgürlük İttifakı" adıyla seçime katılma kararını içeren protokolü YSK'ye sundu.
Ancak 1 Nisan tarihli dilekçesiyle EMEP, YSP aday listesine dahil olarak, pusulada ayrıca yer almamak üzere, YSK'ya ittifaktan çekilme başvurusu yaptı. Böylece Emek ve Özgürlük İttifakı, oy pusulalarında Yeşil Sol Parti ile TİP ile görünecek.
Ata ittifakı 2 parti
Zafer Partisi Genel Başkanı Ümit Özdağ ile Adalet Partisi Genel Başkanı Vecdet Öz'ün imzalarını taşıyan ve "Ata" adı verilen ittifaka ilişkin protokol ile bu protokolün milletvekili aday listeleri de YSK'ye ayrı ayrı teslim edildi.
"Sosyalist Güç Birliği İttifakı" adı altında seçime girme kararı alan Türkiye Komünist Partisi, Türkiye Komünist Hareketi ve Sol Parti de listelerini ayrı ayrı YSK'ya sundu.
Sayılarla 14 Mayıs seçimleri
11 milyon 350 bin 969 kişinin oy kullanacağı İstanbul'da 3 seçim bölgesi için toplam 30 bin 803 sandık kuruldu. En fazla sayıda seçmenin bulunduğu İstanbul'dan 98 milletvekili Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin yolunu tutmak için yarışacak.
İstanbul'un ardından 36 milletvekili çıkaracak olan Ankara'da da 3 seçim bölgesi bulunuyor. 12 bin 251 sandığın kurulacağı Ankara'da 4 milyon 280 bin 941 seçmen bulunuyor.
2 seçim bölgesi bulunan İzmir TBMM'ye 28 milletvekili gönderecek. 9 bin 877 sandığın kurulacağı İzmir'in seçmen sayısı 3 milyon 441 bin 36.
İzmir gibi 2 seçim bölgesi bulunan Bursa'da 6 bin 862 sandıkta 2 milyon 367 bin 628 seçmen Meclis'e 20 milletvekili gönderecek.
Kadın seçmen daha fazla
Yüksek Seçim Kurulu verilerine göre 64 milyon 113 bin 963 seçmenin yüzde 50,4'ü kadın, yüzde 49,6'sı ise erkek seçmenden oluşuyor. Yurt içinde engelli seçmen sayısı 989 bini bulurken, seçmenlerin 3 milyon 180 bini 75 yaş ve üzerinde.
Cezaevinde tutukluluğu bulunan seçmen sayısı ise 53 bin 172 bin olacak. Tüm yurtta oy verme saat 08.00’de başlayacak ve 17.00’de sona erecek.
Hangi il kaç milletvekili çıkaracak?
Seçim günü uygulanacak yasaklar
Seçim günü saat 06.00'dan gece 24.00'a kadar alkollü içki satışı yasak olacak.
Emniyet ve asayişi korumakla görevli olanlar dışında yerleşim yerlerinde kimse silah taşıyamayacak.
Seçim günü kahvehane, kıraathane ve internet kafe gibi bütün umumi eğlence yerleri kapalı olacak.
Eğlence yeri niteliğindeki lokantalarda yalnızca yemek verilebilecek.
Seçim günü saat 18.00'dan sonra düğünler yapılabilecek.
YSK'nın kararlarına göre, saat 18.00'e kadar basın yayın organlarında seçimler ve sonuçlarına ilişkin haber tahmini ve yorum yapılması yasak olacak. YSK yayın yasağı saatini -daha önceki çok bazı seçimlerde yaptığı gibi- öne çekebilecek.
Saat 18.00 ile 21.00 arasında ise YSK tarafından seçime ilişkin verilecek haber ve tebliğler yayımlanabilecek.
Saat 21.00'den sonra ise bütün yayınlar serbest olacak, YSK bu saati daha erkene alabilecek.
Cumhurbaşkanı seçiminin ikinci tura kalması halinde aynı hükümler 28 Mayıs'ta da uygulanacak.
