COVID Salgının bıraktığı hasar, klinik araştırmalarla tespit ediliyor
Prof. Dr. Şevket Özkaya: “Damar tıkanıklıkları, genç yaşlara indi.”
Pandemi sonrası en çok akıllarda kalan soru bu virüsün toplumda kalıcı bir hasar bırakıp bırakmadığı konusu oldu. Altınbaş Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğretim Üyesi, Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Şevket Özkaya, “Ülkemizde ve Dünyada "vasküler trombozlar" denilen damar tıkanıklığına bağlı hastalıkların özellikle genç yaşlarda görülmeye başlandığına dikkat çekti. Özellikle pandemi ile damar hasarı ve tıkanıklıkların genç yaşlara inmesinin COVID salgını mı yoksa aşıların mı neden olduğu sorusunun hem tıp camiasında hem de toplumda tartışmaları devam ettiğini söyledi.
Prof. Dr. Şevket Özkaya, Altınbaş Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları Anabilim Dalı öğretim üyelerinin dahil olduğu 12.000’e yakın COVID 19 hastasının incelendiği önemli klinik çalışma yapıldığını belirtti. Bu araştırmanın sonuçlarına göre COVID 19 virüsü ile enfekte kişilerde ve özellikle akciğer tutulumu olanlarda endotel hasarının görüldüğünün saptandığına işaret etti.
Prof. Dr. Şevket Özkaya bilimsel araştırmalara göre bir insanda damar tıkanıklığı olması için 3 faktörün etkili olduğunu anlattı. “En önemli faktör, endotel hasar dediğimiz damarlarımızın en içteki katmanında hasar oluşması. İki, hiperkoagulabilire dediğimiz aileden gelen kalıtsal ve sonradan gelişen pıhtılaşmaya yatkınlık. Ve son olarak da Tıpta "staz" dediğimiz ve halk diliyle hareketsiz kalmak olarak tabir edilen faktörler etkili” bilgilerini paylaştı.
“Virus hala aramızda ve yeniden ağır ve kritik hastalar görmeye başladık”
Prof. Dr. Şevket Özkaya buna göre, uzun süren hareketsizlik yani 2-3 saatten fazla oturarak hareketsiz yapılan yolculuklar, hastalıkların neden olduğu uzun süre yatakta olmak gibi kan akışının yavaşladığı durumlarda, ailesinde damar tıkanıklığı öyküsü olanlarda artık damar tıkanıklıklarının genç yaşlara indiğini vurguladı. Bunun birincil sebebinin COVID 19 virüsünün vücutta yerleştiğinde kanı oluşturan plazmayı, tahrip edici hale getirerek endotel denilen damarların en içteki katmanını tahrip ederek damar tıkanıklığının ilk basamağını ortaya çıkardığını anlattı. Bunun tetikleyici faktör olduğunun altını çizen Özkaya, “Aşılar bu hastalıkta bizi koruyan bir faktör idi. Genç yaşlarda damar tıkanıklıklarının görülmesi, aşılardan bağımsız ve öncelikle COVID 19 virüsünün etkileri ve bireysel faktörlere bağlıdır. Şunu unutmamak lazım; salgın bitti ama virus hala aramızda ve yeniden ağır ve kritik hastalar görmeye başladık.” diyerek uyarılarda bulundu.
ARAŞTIRMA BULGUSUNDAKİ FOTOGRAF DETAYLARI:
* III resimde COVID 19 ile enfekte olan bir hastada damardaki hasar gözleniyor.
* IV resimde COVID 19 virusunun akciğerde ilk başlangıcını ve XI ve diğer resimlerde akciğerleri ilerlemiş hasarı görüyoruz.
* IX resimde COVID 19 virüsünün beyindeki tutulumu ve XII resimde COVID 19 ciltte COVID 19 tutulumunu görüyoruz. Hem damar tutulumun patolojik görünümü hem de organ tutulumunun görüntüleri birbiri ile aynı olduğunu görüyoruz.
* Dünyada daha önce böyle bir tespit olmadığını ifade eden Prof. Dr. Özkaya, "Hem mikroskobik damar tutulumu hem de cilt beyin akciger gibi organ tutulumlarinin görüntüleri aynı" değerlendirmesini yaptı.
