Yanık, derinin üst katmanlarının hasar görmesi sonucu oluşur. Yanık derecesi, yanığın derinin hangi katmanlarını etkilediğine bağlı olarak belirlenir. Birinci derece yanıklar sadece ciltte kızarıklık oluştururken, ikinci derece yanıklarda kabarcıklar ve ağrı gibi semptomlar görülür. Üçüncü derece yanıklar ise cildin tamamen hasar gördüğü ve sinir uçlarının da zarar gördüğü durumlardır. Bu yazımızda yanığa ne iyi gelir, yanıklara nasıl müdahale edilir gibi yanığa dair birçok detayı bulabilirsiniz.
Yanık Nedir?
Yanık, cildin bir kaynak tarafından aşırı ısınması veya teması sonucu meydana gelir. Bu kaynaklar arasında sıcak su, buhar, ateş, kimyasal maddeler veya elektrik gibi faktörler yer alabilir. Yanığın şiddeti, cildin hangi deri katmanlarına zarar verildiği ile ilgilidir. Bu nedenle, yanık derecesi, tedavi yöntemleri ve iyileşme süreci için belirleyici bir faktördür.
Yanık Dereceleri Nelerdir?
Yanıkların dereceleri, yanığın derinin hangi katmanını etkilediğine göre belirlenir. Birinci derece yanıklarda ciltte kızarıklık ve hafif ağrı oluşurken, ikinci derece yanıklarda kabarcıklar, ağrı ve cildin soyulması görülür. Üçüncü derece yanıklar ise cildin tamamen hasar gördüğü ve sinir uçlarının da zarar gördüğü durumlardır. Tedavi gerektiren yanıklar için Memorial gibi sağlık kuruluşlarına başvurmak önemlidir.
Yanık Derecelerine Göre Yanık Tedavisi Nasıl Yapılır?
Birinci derece yanıklarda, soğuk su ile bölgenin hemen soğutulması, ağrıyı gidermek için panolara sarılmış buz kullanılması gerekmektedir. İkinci derece olan yanıklardaysa kabarcıkların patlatılmaması çok önemlidir. Yanık bölgenin soğuk suyla yıkanması ve temiz bir bezle sarılması önerilir. Üçüncü derece yanıklardaysa mutlaka acil tıbbi müdahale yapılmalıdır.
Yanığa Ne İyi Gelir?
Yanık tedavisinde doğal yöntemler de kullanılabilir. Aloe vera jelini yanık bölgesine uygulamak, ciltteki iltihabı azaltarak iyileşmeyi hızlandırır. Ballı pansuman da yanık iyileştirici özellikleri sayesinde tercih edilebilir. Bununla birlikte, herhangi bir tedavi yöntemi öncesinde mutlaka Memorial gibi sağlık kuruluşlarında bir doktora danışılmalıdır.
Yanıklarda Ne Zaman Doktora Gidilmesi Gerekir?
Yanıkların derecesine göre basit yanıkların sıklıkla evde tedavi edilebilir. Ancak, üçüncü derece yanıklar gibi ciddi yanıklar durumunda mutlaka bir doktora başvurulmalıdır. Ayrıca, yanık bölgesi enfekte olursa veya ağrı gitgide artarsa derhal Memorial gibi bir sağlık kuruluşuna başvurulmalıdır.
Yanık Çeşitleri Nelerdir?
Yanık çeşitleri, nedenine göre farklılık gösterir. Sıcak su veya buharın neden olduğu yanıklar yaygın bir sorundur. Kimyasal yanıklar da, cilt ile temas eden kimyasal maddelerin neden olduğu yanıklardır. Elektrik yanıkları ise elektrik akımının vücutta yol açtığı hasarlardır.
Kimyasal Yanıklarda İlkyardım Nasıl Olmalıdır?
Kimyasal yanıklar, cildin kimyasallarla teması sonucu oluşan bir cilt yaralanmasıdır. Kimyasal yanıklar acil tıbbi müdahale gerektiren ciddi bir durumdur. Kimyasal yanığa maruz kaldığınızda, aşağıdaki adımları izleyebilirsiniz:
- Hemen temiz su ile yanığı 20-30 dakika boyunca yıkayın. Bunu yaparken koruyucu eldiven veya gözlük kullanabilirsiniz.
- Kimyasal maddeyi cildinizden çıkarın ve giysilerinizi çıkarın.
- Yanığın ne kadar derin olduğunu belirlemek için yanık bölgesini kontrol edin. Yanık bölgesi kızarırsa veya kabarırsa, o zaman yanık yüzeyel olabilir. Ancak derin veya büyük bir yanık varsa, hemen tıbbi yardım almalısınız.
- Yanık bölgesini steril gazlı bezle kaplayarak enfeksiyon riskini azaltın.
- Ağrıyı azaltmak için, yanık bölgesine soğuk kompres uygulayabilirsiniz. Ancak bu kompresi doğrudan cilde koymamaya dikkat edin. Soğuk kompresi, bir havlu veya bez gibi yumuşak bir malzeme aracılığıyla uygulayın.
- Yanık bölgesindeki ağrıyı hafifletmek için ağrı kesici ilaçlar alabilirsiniz.
- Yanık ciddiyetine bağlı olarak, tıbbi yardım almalısınız. Kimyasal yanıklar ciddi bir durumdur ve hemen tıbbi müdahale gerektirir.
Lütfen unutmayın, yanık malzemesinin türüne bağlı olarak, suyla temas etmesi tehlikeli olabilir. Bu nedenle, kimyasal yanığa maruz kaldığınızda, doğru ilkyardım tedbirlerini almak için her zaman Memorial gibi sağlık kuruluşlarından profesyonel tıbbi yardım almanız önerilir.
Yanıkta Yapılmaması Gerekenler Nelerdir?
Yanık bölgesine diş macunu veya tereyağı gibi ürünler uygulamak, yanığın iyileşmesini engelleyebilir ve enfeksiyon riskini artırabilir. Ayrıca, kabarcıkları patlatmak veya soyulmuş cildi kesmek, yanık bölgesinin daha fazla hasar görmesine neden olabilir. Bu nedenle, yanık bölgesine dokunmaktan kaçınılmalı ve gerektiğinde bir doktora danışılmalıdır.
Evde Yanmalara Karşı Alınacak Tedbirler
Alınacak bazı basit önemlerle evde yanıklar olması kolaylıkla önlenebilir. Sıcak su veya buhar kullanırken, sıcaklığı kontrol etmek ve çocukların erişemeyeceği yerlerde tutmak önemlidir. Ateş yakarken dikkatli olunmalı ve pişirme sırasında ateşin kontrol edilmesi sağlanmalıdır. Kimyasal maddeler de güvenli bir şekilde saklanmalı ve kullanmadan önce talimatları okunmalıdır.
Referanslar ve Yararlanılan Kaynaklar:
https://evdesaglik.memorial.com.tr/
