AKP ve Adalet Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 9. Yargı Paketi adıyla bilinen yasa değişikliği, gazeteciler, basın mensupları ve vatandaşlar üzerinde önemli olumsuz etkiler yaratacak. Yasa tasarısının 22. maddesi ile 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nun 339. maddesine "etki ajanlığı" adı altında yeni bir suç ekleniyor. Bu düzenleme, ANKA Ajansı tarafından ilk kez haberleştirildi ve Dezenformasyon Yasası'ndaki sorunlara benzer ciddi endişeler doğuruyor.
Haber-Sen'den Tepki ve Uyarılar
Haber-Sen Merkez Yönetim Kurulu, yaptığı açıklamada yeni yasa tasarısına sert tepki gösterdi. Açıklamada, "Yasa tasarısı ile pek çok faaliyet 'Devletin iç veya dış siyasal yararları aleyhine' faaliyet olarak değerlendirilip cezalandırılacaktır. Sınırları açıkça belirtilmemiş, muğlak ifadeler taşıyan, 'suçta ve cezada kanunilik' ilkesine aykırı olan bu düzenleme basın özgürlüğü, haber verme ve alma hakkı, ifade özgürlüğü, toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkı gibi birçok hakkı ortadan kaldıracak niteliktedir," denildi.
Yasa Neleri Getiriyor?
TCK'ya eklenecek 339/A maddesi, "Devletin güvenliği veya iç veya dış siyasal yararları aleyhine yabancı bir devlet veya organizasyonun stratejik çıkarları veya talimatı doğrultusunda" hareket eden kişilere üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası öngörüyor. Bu kapsama giren eylemler arasında Türk vatandaşları, kurumları veya yabancılar hakkında araştırma yapmak veya yaptırmak ve Türkiye'de suç işlemek yer alıyor.
AKP ve MHP'den Destek
Tasarı henüz Meclis'e gelmemiş olsa da, AKP ve MHP kurmaylarının 22. maddeyi sahiplenmesi, yasanın yasalaşma ihtimalini artırıyor. Bu destek, sosyal medyada yapılan açıklamalardan da anlaşılabiliyor.
Uluslararası Tepkiler ve Benzer Uygulamalar
Rusya, Sırbistan, Kırgızistan ve Gürcistan gibi ülkelerde benzer uygulamalar görülmekte. Venedik Komisyonu, Gürcistan'ın "Yabancı Etkinin Şeffaflığı Kanunu" hakkında hazırladığı acil görüşte, bu tür yasaların örgütlenme, ifade özgürlüğü, özel yaşam hakkı ve ayrımcılık yasağı gibi haklar açısından ihlal kaynağı olabileceğini belirtmişti.
Kimler Etkilenecek?
Yasa, özellikle araştırmacı gazeteciler, diplomasi gibi uzman gazetecilik alanlarında çalışanlar, AB veya diğer dış finansman kaynakları kullanan dernekler ve sendikalar ile yabancı medya mensuplarını hedef alacak. Ayrıca sendikalar, kadın hareketi, LGBTİ hareketi, çevre ve ekoloji hareketleri de bu yasadan olumsuz etkilenecek. Haber-Sen, "Aşı halk sağlığıdır", "Kamu hastaneleri verimsiz yatırımdır" diyen sağlık çalışanlarının da bu yasa kapsamında değerlendirilip cezalandırılabileceğini belirtti.
Haber-Sen'in Eylem Planı
Haber-Sen, Medya Dayanışma Grubu ile birlikte yasa tasarısına karşı çalışmalara başladığını duyurdu. Sosyal medya çalışmaları, Meclis oturumlarına katılma, parti ziyaretleri ve basın açıklamaları ile vatandaşları bilgilendirmeyi planlıyor. Açıklamada, "Tüm demokrasilerde ve demokratikleşmeyi amaçlayan yönetim sistemlerinde ifade ve basın özgürlüğü, ekolojik mücadele, sendikal hareketlerin çalışmaları, sivil toplum örgütlerinin çalışmaları yaşamsal önemde görülmüş ve koruma altına alınmıştır. Ülkemizde özgürlüklerin sadece 'övme özgürlüğü' ile sınırlandırılması, her türlü yerginin ve eleştirinin şeytanlaştırılması otokratikleşmenin bir göstergesidir. Türkiye bu durumu asla hak etmemektedir," ifadelerine yer verildi.
Sonuç ve Çağrı
Haber-Sen Merkez Yönetim Kurulu, yarattıkları korku iklimi ile basının, aydınların ve toplum yararına çalışmalar yürütenlerin susturulmasının demokrasiyi sakatladığını belirterek, "Bu yasanın geçmemesi için toplumsal muhalefete çağrıda bulunuyoruz," dedi.
