Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Dünya Adalet Projesi’nin (WJP) yayımladığı Hukukun Üstünlüğü Endeksi'nde Türkiye'nin 142 ülke arasında 117. sırada yer almasına tepki gösterdi. Ankara Hakimevi’nde düzenlenen İdari Yargı Değerlendirme Toplantısı'nda konuşan Bakan Tunç, endeksin güvenilirliğini sorgularken, "Bağış yapanlar üst sıralarda gösteriliyor" dedi.
"Bu listelemenin hukuki bir değeri yok"
Tunç, endeksin kurucusunun eski ABD Barolar Birliği Başkanı olduğunu hatırlatarak, şu ifadeleri kullandı:
“Amerika Birleşik Devletleri eski barolar birliği başkanının kurduğu bir dernek vasıtasıyla yapılan bir listeleme ve o derneğe bağış yapanların önde gösterildiği bir hukuk güvenliği endeksinin bize hiçbir hukuki anlamı yok.”
Endeksin destekçileri arasında devletler ve dev şirketler var
WJP’nin destekçileri arasında Açık Toplum Vakfı, Avrupa Komisyonu, ABD Dışişleri Bakanlığı, Microsoft, Uber, Shell ve LexisNexis gibi çok sayıda kamu kurumu, özel şirket ve bireysel bağışçılar bulunuyor. Bu durum, endeksin “bağımsızlığı” üzerine çeşitli ülkeler tarafından zaman zaman eleştiriler yöneltilmesine neden oluyor.
Türkiye’de örneklem sınırlı, uzman sayısı belirsiz
Türkiye’nin bu endekste düşük puan almasının nedenlerinden biri olarak, ankette kullanılan örneklem ve veri toplama yöntemleri gösteriliyor. 2023 yılında Türkiye’de yalnızca İstanbul, Ankara ve İzmir’de toplam 1039 kişiyle yüz yüze görüşüldü. Ayrıca, nitelikli uzman görüşlerinin kim olduğu açıklanmazken, sayılarının da belirsiz olması metodolojik eleştirilerin başında geliyor.
"Objektif değil, diğer raporlarla çelişiyor"
Bakan Tunç, endeksin yalnızca negatif verileri yansıttığını, OECD ve Avrupa Konseyi gibi kuruluşların raporlarında Türkiye’ye dair daha olumlu göstergeler bulunduğunu belirtti. Örneğin:
-
OECD 2023 Raporu: Türkiye, yargı alanında kadınların temsilinde 2014’e göre %13 artışla en fazla gelişme gösteren ülke.
-
CEPEJ 2024 Raporu: Türkiye, dava süreleri bakımından İtalya gibi ülkelerden daha iyi durumda. Ancak WJP Endeksi’nde İtalya 32. sıradayken Türkiye 117. sırada.
Sonuç: “Çelişkili, önyargılı ve bağlamdan kopuk”
Bakan Tunç ve yargı çevreleri, WJP Endeksi’nin metodolojisi ve kapsamı itibarıyla ciddi çelişkiler içerdiğini, bağış ilişkileriyle güvenilirliğinin zedelendiğini ve tek başına bir referans olarak kullanılmasının Türkiye’ye yönelik adil bir değerlendirme oluşturmadığını ifade ediyor.
