Felaketlerin Gerçek Bedeli Sanılandan 10 Kat Daha Fazla: UN Raporu Küresel Riskleri Gözler Önüne Seriyor
Birleşmiş Milletler Afet Risklerinin Azaltılması Ofisi (UNDRR), 28 Mayıs’ta yayımladığı çarpıcı raporla, doğal afetlerin gerçek maliyetinin bugüne kadar tahmin edilenden en az 10 kat daha yüksek olduğunu ortaya koydu. Rapor, afetlerin sağlık, barınma, eğitim ve istihdam alanlarında uzun vadeli yıkıcı etkiler yarattığını vurguluyor.
UNDRR Küresel Risk Analizi Başkanı Jenty Kirsch-Wood, yıllık yaklaşık 200 milyar dolar olarak tahmin edilen afet kaynaklı ekonomik kayıpların yalnızca “görünen yüz” olduğunu belirterek, gerçek maliyetin 2,3 trilyon dolar seviyesine yaklaştığını söyledi. “Afetlerin sürdürülebilir kalkınma üzerindeki etkisini kronik biçimde küçümsedik ve eksik ölçtük,” ifadelerini kullandı.
İklim Krizi Derinleşiyor: Yeni Nesiller Daha Yüksek Risk Altında
UNDRR verilerine göre 1990 doğumlu bir bireyin yaşamı boyunca yıkıcı bir sel yaşama olasılığı %63 iken, 2025’te doğacak bir çocuk için bu oran %86’ya çıkıyor. Bu felaketlerin yalnızca fiziksel altyapıyı değil, aynı zamanda sağlık, eğitim ve fırsat eşitliğini de yok ettiğine dikkat çekiliyor.
Yardım Sistemleri Sürdürülemez Durumda
Afetlerin sıklığı ve şiddeti artarken, mevcut insani yardım sistemlerinin bu yükü taşıyamaz hale geldiği vurgulandı. Özellikle düşük gelirli ve kırılgan ülkeler, afet sonrası borçlanma ve toparlanma süreçlerinde daha ağır bedeller ödüyor. UNDRR’ye göre son 20 yılda afet kaynaklı ekonomik kayıplar ikiye katlandı.
Gelişmekte Olan Ülkeler En Fazla Etkilenenler
Rapora göre 2014-2023 yılları arasında yaklaşık 240 milyon kişi afetler nedeniyle yerinden edildi. Çin ve Filipinler her biri 40 milyonun üzerinde yerinden edilen nüfusa sahipken; Hindistan, Bangladeş ve Pakistan’da bu sayı 10 ila 30 milyon arasında değişiyor.
Kayıplar sadece sayı değil, oransal etkiler de alarm verici. 2023’te Kuzey Amerika 69,57 milyar dolar kayıp yaşarken bu sadece GSYH’nin %0,23’üne denk geliyor. Aynı yıl Mikronezya sadece 4,3 milyar dolar kayıp yaşadı ama bu, ülke GSYH’sinin %46,1’ini oluşturdu.
Çözüm: Risk Azaltımı ve Dayanıklılık Yatırımları
BM Genel Sekreteri António Guterres, “Bu rapor, felaketlerin yol açtığı akıl almaz kayıpları gözler önüne seriyor. Ancak aynı zamanda, afet risklerini azaltacak ve önleyecek yatırımları artırarak bu trendi tersine çevirebileceğimizi de gösteriyor,” dedi.
UNDRR Özel Temsilcisi Kamal Kishore, özellikle taşkın koruma altyapısı ve erken uyarı sistemleri gibi kanıtlanmış araçlarla toplumların hem zararları azaltabileceğini hem de sürdürülebilir kalkınma koşulları yaratabileceğini belirtti.
Özel Sektöre Çağrı: Koruma Açığını Kapatın
UNDRR raporu, afet risklerinin azaltılmasında özel sektörün de aktif rol oynaması gerektiğini vurguluyor. Kamu ve özel yatırımların uyum içinde çalışması, yalnızca hükümetlerin omuzlarındaki yükü azaltmakla kalmayacak; aynı zamanda toplumsal refahı ve dayanıklılığı da artıracaktır.
