"Dünya Sağlık Örgütü, UNICEF ve Gavi, 24-30 Nisan tarihleri arasında düzenlenen Dünya Bağışıklama Haftası'nda, yanlış bilgilendirme, nüfus artışı, insani krizler ve fon kesintilerinin ilerlemeyi tehlikeye atması ve milyonlarca çocuk, ergen ve yetişkini riske atması nedeniyle aşılama çalışmalarının giderek artan bir tehdit altında olduğu konusunda uyarıyor."
Cenevre / New York / Ankara – Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), UNICEF ve Gavi, Dünya Aşılama Haftası kapsamında yayımladıkları ortak açıklamada, dünya genelinde artan aşıyla önlenebilir hastalık salgınlarının, yıllardır elde edilen sağlık kazanımlarını tehdit ettiğini duyurdu. Kızamık, menenjit ve sarı humma gibi hastalıklarda gözlenen hızlı artış, aşılama oranlarındaki düşüş, fon kesintileri ve aşı karşıtı kampanyaların doğrudan etkisi olarak öne çıkıyor.
TTB: Aşı Karşıtlığı Bilim Dışıdır, Çocuklar Risk Altında
Türkiye'de de zaman zaman yükselen aşı karşıtı söylemler, uzmanlar tarafından “bilim dışı ve tehlikeli” olarak değerlendiriliyor. Türk Tabipleri Birliği (TTB), konuya ilişkin yaptığı son açıklamada şu ifadeleri kullandı:
“Aşı karşıtlığı yalnızca bireyin değil, toplumun tamamının sağlığını tehdit etmektedir. Aşıyla önlenebilir hastalıkların yeniden görülmesi, çocuk ölümleri ve kalıcı sağlık sorunlarında artışa neden olmaktadır. Pandemi sürecinde toplumun bilime güven duyması gerektiğini açıkça gördük. Aşılar, hekimlik tarihinin en etkili koruyucu sağlık uygulamasıdır.”
— TTB Merkez Konseyi, Nisan 2025
TTB, özellikle son yıllarda aşılama oranlarının düştüğü bazı bölgelerde kızamık, suçiçeği ve boğmaca gibi hastalıkların tekrar görülmeye başladığına dikkat çekiyor. Bağışıklığı olmayan çocukların ağır hastalıklar geçirmesi, hastaneye yatışların ve komplikasyonların artması, sağlık sistemini de ek yük altına sokuyor.
Küresel Raporlar Ne Diyor?
DSÖ verilerine göre yalnızca 2023 yılında kızamık vakaları %20 artarak 10.3 milyona ulaştı. 2024 ve 2025 yıllarında bu artış devam etti. 138 ülke kızamık vakası bildirirken, 61 ülkede büyük ölçekli salgınlar yaşandı. Afrika’da ise yalnızca 2025’in ilk üç ayında menenjit nedeniyle bildirilen vaka sayısı 5500’ü, ölüm sayısı 300’ü geçti.
Fon kesintileri nedeniyle dünya genelinde 100’den fazla ülkede aşılama kampanyaları, tedarik zincirleri ve hastalık takibi sekteye uğradı. UNICEF, sadece 2023 yılında 14.5 milyon çocuğun hiçbir aşıya ulaşamadığını raporladı.
Türkiye’de Aşı Güvenliği Tartışmalarına Bilimsel Yanıt
Uzmanlara göre Türkiye'de de aşıya güvenin zedelenmesi durumunda, bulaşıcı hastalıklara karşı toplumsal bağışıklık seviyesi düşebilir. Bu, hem çocukları hem de bağışıklık sistemi zayıf olan yaşlı ve kronik hastaları risk altına sokar. TTB, Sağlık Bakanlığı’nın, bilimsel kuruluşlarla birlikte hareket ederek aşı güvenliğini ve etkinliğini şeffaf bir biçimde kamuoyuyla paylaşmasının önemine işaret ediyor.
Geleceğe Yatırım: Aşı
DSÖ Genel Direktörü Dr. Tedros Adhanom Ghebreyesus, “Aşılar son 50 yılda 150 milyondan fazla hayat kurtardı. Fon kesintileri, bu başarıları geri döndürme riski taşıyor” dedi. UNICEF İcra Direktörü Catherine Russell ise, “Aşılarla her yıl 4.2 milyon hayat kurtarılıyor. Bu kazanımları kaybedemeyiz” açıklamasında bulundu.
Topluma Çağrı
DSÖ, UNICEF, Gavi ve TTB; ebeveynlere, sağlık çalışanlarına, kamu otoritelerine ve medyaya, aşılamaya destek çağrısında bulunuyor. Aşılama, yalnızca hastalıklardan korunma aracı değil; aynı zamanda sağlık hizmetlerine erişimin, güvenin ve sosyal adaletin bir göstergesidir. Geleceğimizi korumak, çocuklarımızı yaşatmak ve sağlık sistemimizi güçlü tutmak için aşılama hizmetlerinin desteklenmesi hayati önem taşımaktadır.
Bilgi için:
DSÖ Türkiye Ofisi | www.who.int
UNICEF Türkiye | www.unicef.org/turkey
Türk Tabipleri Birliği | www.ttb.org.tr
Gavi, The Vaccine Alliance | www.gavi.org
