Toplumsal barış ve demokratik çözüm yönünde faaliyet yürüten 166 sivil toplum kuruluşu, Meclis'te kurulması planlanan süreç komisyonuna sivil toplumun aktif biçimde dâhil edilmesini talep etti. Ortak yazılı açıklamada, barış ve demokratik toplum sürecine güçlü bir katkı sağlanabilmesi için katılımcı, adil ve temsiliyeti yüksek bir yapının oluşturulması gerektiği vurgulandı.
Toplumun Örgütlü Gücü Sürece Dahil Edilmeli
Emek ve demokrasiden yana kurumların yaptığı açıklamada, Kürt sorununun demokratik ve barışçıl yollarla çözümü hedeflenirken, bu sürecin yalnızca siyasi aktörlerle sınırlı tutulmaması gerektiğine dikkat çekildi. Açıklamada, toplumun örgütlü kesimlerinin de sürece dâhil edilmesi ve bu yönde mekanizmaların ivedilikle oluşturulması çağrısı yapıldı.
Hukuksuzluklar Sürecin Önünü Tıkamamalı
Komisyonun çalışmaları sırasında karşılaşılabilecek hukuk dışı uygulamalara son verilmesi gerektiği belirtilen açıklamada, demokratikleşmeyi destekleyecek yasal reformların da bu komisyon çatısı altında tartışılması gerektiği ifade edildi. Açıklamada ayrıca, komisyonun karar alma süreçlerinde nitelikli çoğunluk ilkesine dayanması gerektiği kaydedildi.
Katılımcı, Şeffaf ve Demokratik Bir Komisyon Vurgusu
Sivil toplum örgütleri, komisyonun gündemlerinin, amaçlarının ve hedeflerinin demokratik yöntemlerle belirlenmesini, çalışmalarda şeffaflığın esas alınmasını istedi. Açıklamanın sonunda, toplumsal uzlaşıyı güçlendirecek, adaletli bir temsil yapısıyla oluşturulacak bir komisyonun barış sürecine gerçek anlamda katkı sunabileceği vurgulandı.
Ayşegül Doğan: “Barış Komisyonu Olağandır, Çoğulcu Olmalıdır”
DEM Parti Sözcüsü Ayşegül Doğan, Meclis’te kurulması planlanan barış ve demokratik toplum komisyonuna dair yürütülen tartışmaları değerlendirdi. Komisyonun yalnızca Türkiye açısından değil, küresel deneyimlere bakıldığında da benzer süreçlerde işlevsel roller üstlendiğini belirten Doğan, “Bu komisyon yeni bir tartışma değil. Olağan bir süreçten söz ediyoruz” dedi.
“Çoğulculuk, Temsiliyet ve Hukuki Zemin Esas Alınmalı”
Doğan, Meclis çatısı altında kurulacak bu komisyonun çoğulcu bir yapıya sahip olması gerektiğini vurgulayarak, tüm siyasi görüşlerin temsil edilmesinin doğal ve gerekli olduğunu ifade etti. Komisyonun, silahsızlanma ve demokratikleşme konusunda gerekli yasal düzenlemelerin tartışılacağı bir zemin olarak görülmesi gerektiğine işaret eden Doğan, “İlk toplantı yaklaşıyor. Komisyonun nasıl çalışacağı, şeffaflığı ve yöntemine dair daha net bilgilere sahip olacağız” ifadelerini kullandı.
“Tartışmaların Arkasındaki Algı Yönetimi Makul Değil”
Komisyona dair yürütülen bazı tartışmaların amacını sorgulayan Doğan, henüz üyeleri dahi netleşmemiş bir yapı üzerinden algı yaratılmaya çalışıldığını belirterek şöyle konuştu:
“Sanki bu komisyon bambaşka nedenlerle kuruluyormuş gibi bir hava yaratılmak isteniyor. Kimse bu tartışmaların maksatlı olmadığını bize söyleyemez. Türkiye’de yıllardır biriken kutuplaşma ve öfke siyasetinin nelere yol açtığını bu vesileyle tekrar görüyoruz.”
“Barış İçin Ciddiyet, Sorumluluk ve Cesaret Gerekir”
Silahsızlanma meselesine yönelik çekinceleri de eleştiren Doğan, bunun Türkiye’nin demokratikleşmesinden ayrı düşünülemeyeceğini vurguladı:
“Bir örgütün özgür iradesiyle silahlarını yakarak devre dışı bırakmak istediği, demokratik siyasete geçiş için hukuki düzenleme beklediği bir süreç neden tartışılmaktan bile kaçınılıyor? Bu tarihsel fırsatı kalıcı hale getirmenin yolu ciddiyet, sorumluluk ve cesaretten geçiyor.”
“Cumhuriyetin Yeni Yüzyılında Herkes Temsil Edilmeli”
Doğan, masa metaforu üzerinden sürdürülen tartışmalara da değinerek, konunun yüzeysel değil, derinlikli ele alınması gerektiğini söyledi. “Bu yalnızca bugünün değil, geleceğin meselesidir” diyen Doğan, Cumhuriyet’in ikinci yüzyılında tüm toplumsal kesimlerin kendi özgünlükleriyle temsil edilmesini hedeflediklerini belirtti:
“Barış, demokratik çözüm ve bu yönde verilen mücadele tam olarak budur. Biz ayrıştırmak için değil, birleştirmek için mücadele ediyoruz. Kalıcı ve adil bir barış için elimizi taşın altına koyuyoruz.”
Toplumsal barış ve demokratik çözüm yönünde faaliyet yürüten 166 sivil toplum kuruluşu, Meclis'te kurulması planlanan süreç komisyonuna sivil toplumun aktif biçimde dâhil edilmesini talep etti.
Açıklamanın tamamı şöyle:
"Ülkemiz, kırk yılı aşkındır devam eden çatışma ortamında büyük acılar yaşadı, büyük kayıplara uğradı. İmralı Adası’nda tutulan liderleri Abdullah Öcalan’ın çağrısına uyarak örgütün kendini feshetmesi ve ardından 11 Temmuz’da otuz kişilik bir grubun silahlarını yakması, 2024 Ekim’inde başlayan ve toplumda umut yaratan barış sürecinin ilk somut adımı oldu.
Şimdi TBMM çatısı altında kurulmakta olan Komisyonla, Kürt sorununun barışçıl çözümüyle birlikte, demokratikleşme için atılacak adımların ve yasal düzenlemelerin konuşulması aşamasına gelindi.
TBMM Komisyonu’nda barıştan yana verimli bir çalışma yapılabilmesi ve sonuca gidilebilmesi için ülkemizin, araçsallaştırılan yargı eliyle içine sokulduğu siyasal operasyonlardan da acilen çıkarılması gerekir.
Ülkemiz için bu denli hayati ve toplumsal uzlaşıya ihtiyaç duyulan bir konuda kararlar alacak olan Komisyonun, oluşum ve çalışma esasları açısından da toplumsal meşruiyeti sağlayacak katılımcı bir yapıda olması ve çalışmalarını bu eksende yürütmesi elzemdir.
"Hedefleri demokratik bir biçimde saptanmalı"
Bu doğrultuda, Komisyon çalışmalarının önünde engel teşkil edecek hukuk dışı uygulamalara derhal son verilmelidir. Komisyon yasal güvence altına alınmalı, toplumsal uzlaşıyı sağlayacak güçlü ve adaletli bir temsile sahip olmalı, oluşum ve kararlarda kadınların eşit temsili gözetilmeli, Komisyon kararları nitelikli çoğunlukla alınmalı, Komisyonun çalışma esasları, gündemleri, amaç ve hedefleri demokratik bir biçimde saptanmalıdır.
"Temel ilkeler üzerinde bir anlaşma sağlanmalı"
Komisyon, silah bırakan örgüt mensuplarının siyasi faaliyetlere ve günlük hayata dönüşlerinin hukuki altyapısını sağlamakla sınırlı kalmayıp, herkesin kendi kimliğiyle eşit olarak birlikte yaşayabileceği demokratik bir Türkiye’nin kapısını aralamalı, bu çerçevede Kürt sorununu bütün yönleriyle ele alarak, çözümle ilgili temel ilkeler üzerinde bir anlaşma sağlamayı amaçlamalıdır.
Çeşitli toplumsal kesimleri temsil eden barış ve demokrasiden yana kurumlar, platformlar, örgütler olarak; Toplumsal uzlaşı ve barış talebinin bütün toplum kesimlerinde yerleşmesi, toplumun bilgilendirilmesi, güvenin sağlanması, sürecin toplumsallaşması ve demokratik meşruiyetinin sağlanması için toplumun örgütlü kesimlerinin komisyona katılmasını sağlayacak mekanizmaların ivedilikle yaratılmasını talep ettiğimizi kamuoyuna duyuruyoruz."
İmzacılar
10 Ekim Barış Derneği, 2021 Tüm Emekliler Sendikası Mersin Şubesi, 78’liler Hareketi, Adalet Dayanışması, Adıyaman Tabip Odası, Ağrı Konfederasyonu, Alevi Bektaşi Federasyonu, Ari-Der Batman Şubesi, Aryen Huner, Askeri Darbelerin Asker Muhalifleri Derneği (ADAM-DER), Barış için Toplumsal Girişim, Barış Vakfı, Demokrasi İçin Birlik (DİB), Demokratik Alevi Dernekleri, Demokratik Çerkez Kongresi Girişimi, DİSK Emekli Sen Van Şubesi, DİSK Genel-İş Ağrı Şubesi, DİSK Genel-İş Batman Şubesi, DİSK Genel-İş Diyarbakır 1 Nolu Şube, Disk Genel-İş Diyarbakır 2 Nolu Şube, DİSK Genel-İş Mersin Şubesi, DİSK Genel-İş Van Şubesi, DİSK Petrol İş Batman Şubesi, Diyarbakır Diş Hekimleri Odası, Diyarbakır Ekoloji Derneği, Doğu Güneydoğu Dernekler Platformu, Engelliler Federasyonu, Fikri Sönmez Yerel Yönetimler ve Demokrasi Derneği, Gaziantep Özgür Düşünce Derneği, Hak İnisiyatifi Derneği, Hakkari Emek ve Demokrasi Platformu, Hakkari Tabip Odası, Halkların Demokratik Kongresi (HDK), Halkların Demokratik Kongresi İzmir Meclisleri, Halkların Demokratik Kongresi Mersin, Halkların Köprüsü Derneği, İklim Adaleti Koalisyonu, İnsan Hakları Derneği (İHD) Adıyaman Şubesi, İnsan Hakları Derneği (İHD) Ağrı şubesi, İnsan Hakları Derneği (İHD) Batman Şubesi, İnsan Hakları Derneği (İHD) Mersin Şubesi, İnsan Hakları Derneği (İHD) Van Şubesi, İnsan Hakları Gündemi Derneği, Jineps Gazetesi, Karaburun Bilim Kongresi Düzenleme Kurulu, KESK Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası (BTS) Amed Şubesi, KESK Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası (BTS) Batman Temsilciliği, KESK Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası (BTS) Havacılık Şube, KESK Birleşik Taşımacılık Çalışanları Sendikası (BTS) Van Temsilciliği, KESK Büro Emekçileri Sendikası (BES) Batman Temsilciliği, KESK Büro Emekçileri Sendikası (BES) Mardin Şubesi, KESK Büro Emekçileri Sendikası (BES) Mersin Şubesi, KESK Büro Emekçileri Şubesi (BES) Van Şubesi, KESK Diyanet ve Vakıf Çalışanları Sendikası (DİVES) Batman Temsilciliği, KESK Diyanet ve Vakıf Çalışanları Sendikası (DİVES) Van Temsilciliği, KESK Eğitim-Sen Adıyaman Şubesi, KESK Eğitim-Sen Ağrı Şubesi, KESK Eğitim-Sen Batman Şubesi, KESK Eğitim-Sen Cizre Temsilciliği, KESK Eğitim-Sen Elazığ İl Temsilciliği, KESK Eğitim-Sen Gaziantep Şubesi, KESK Eğitim-Sen İdil Temsilciliği, KESK Eğitim-Sen İzmir 6 Nolu Şube, KESK Eğitim-Sen Mersin Şubesi, KESK Eğitim-Sen Silopi Temsilciliği, KESK Eğitim-Sen Şırnak Temsilciliği, KESK Eğitim-Sen Van Şubesi, KESK Enerji Sanayi ve Maden Kamu Emekçileri Sendikası (ESM) Batman Temsilciliği, KESK Haber-Sen, KESK Kültür Sanat-Sen Batman Temsilciliği, KESK Kültür Sanat-Sen Van Temsilciliği, KESK Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikası (SES), KESK Tarım ve Ormancılık Hizmet Kolu Kamu Emekçileri Sendikası (TARIM ORKAM-SEN), KESK Tüm Bel-Sen Ağrı Şubesi, KESK Tüm Bel-Sen Batman Temsilciliği, KESK Tüm Bel-Sen Siirt Şubesi, KESK Tüm Bel-Sen Van Şubesi, KESK Urfa Şubeler Platformu, KESK Van Şubeler Platformu, KESK Yapı -Yol Sen, KHK Platformları Birliği, Kıvılcımlı Enstitüsü Derneği, Kocaeli Dayanışma Akademisi (KODA), Komeleya Lêkolînên Kurdî Kürt Araştırmaları Derneği, Kurdîgeh, Mardin Ekoloji Derneği, Mardin Tabip Odası, Mersin 68’liler Derneği, Mersin Dayanışma Platformu, Mersin Kadın Gazeteciler Derneği, Mezopotamya Dil ve Kültür Derneği (MEDDER), Mezopotamya Ekoloji Hareketi, Mezopotamya Göç İzleme ve Araştırma Derneği, Muğla Su İnisiyatifi, Özgürlükçü Hukukçular Derneği Genel Merkez, ÖHD Adana Temsilciliği, ÖHD Adıyaman Temsilciliği, ÖHD Amed Şubesi, ÖHD Ankara Şubesi, ÖHD Antalya Temsilciliği, ÖHD Antep Şubesi, ÖHD Batman Şubesi, ÖHD Bursa Şubesi, ÖHD Hakkari Şubesi, ÖHD İstanbul Şubesi, ÖHD İzmir Şubesi, ÖHD Mardin Şubesi, ÖHD Mersin Şubesi, ÖHD Şırnak Şubesi, ÖHD Urfa Şubesi, ÖHD Van Şubesi, Patnos Dernekleri Federasyonu, Pir Sultan Abdal Kültür Derneği Genel Merkezi, Sosyal Demokrasi Derneği Mersin, Sözlü Kültür Tarih Araştırmaları Derneği (SÖZ-DER), STAR Kadın Derneği, Süryani Dernekleri Federasyonu, ŞanoWan Tiyatrosu, Şırnak Ekoloji Platformu, Şırnak Tabip Odası, Tevgera Jinên Azad Özgür Kadın Hareketi (TJA), TJA Van, TMMOB Adıyaman İKK Sekreterliği, TMMOB Çevre Mühendisleri Odası Batman Temsilciliği, TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Batman Temsilciliği, TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Diyarbakır Şubesi, TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası Mardin İl Temsilciliği, TMMOB Gıda Mühendisleri Odası Van İl Temsilciliği, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Odası Batman Temsilciliği, TMMOB Harita ve kadastro Mühendisleri Odası Mardin İl Temsilciliği, TMMOB Harita ve Kadastro Mühendisleri Van Bölge Temsilciliği, TMMOB İç Mimarlar Odası Van İl Temsilciliği, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Adıyaman Temsilciliği, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Van Şubesi, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Batman Temsilciliği, TMMOB Jeofizik Mühendisleri Odası Batman Temsilciliği, TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Batman Temsilciliği, TMMOB Jeoloji Mühendisleri Odası Van İl Temsilciliği, TMMOB Kimya Mühendisleri Odası Van İl Temsilciliği, TMMOB Maden Mühendisleri Odası Mardin İl Temsilciği, TMMOB Maden Mühendisleri Odası Van İl Temsilciliği, TMMOB Makina Mühendisleri Odası Batman Temsilciliği, TMMOB Makine Mühendisleri Odası Van İl Temsilciliği, TMMOB Makine Mühendisleri Odası Mardin Temsilciliği, TMMOB Mimarlar Odası Batman Şubesi, TMMOB Mimarlar Odası Mardin Temsilciliği, TMMOB Mimarlar Odası Van Şubesi, TMMOB Peyzaj Mimarları Odası Batman Temsilciliği, TMMOB Peyzaj Mimarları Odası Van İl Temsilciliği, TMMOB Şehir Plancıları Odası Batman Temsilciliği, TMMOB Şehir Plancıları Odası Mardin İl Temsilciliği, TMMOB Şehir Plancıları Odası Van İl Temsilciliği, TMMOB Van İl Koordinasyon Kurulu, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Van Şubesi, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Batman Temsilciliği, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Diyarbakır Şubesi, Toplumsal Barış ve Diyalog Derneği (TÖD-DER), TÜRK-İŞ Teksif Batman Şubesi, Türkiye Mali Müşavirler Meclisi Mersin, Urfa Tabip Odası, Van Barosu, Van Diş Hekimleri Odası, Van Ekoloji Derneği, Van MEBYA-DER, Van Şoförler ve Otomobilciler Odası, Van Tabip Odası, Yurttaş Girişimi.
