Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ve Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu (UNICEF) tarafından bugün yayınlanan rapora göre, sosyal korumadan yoksun çocuk sayısı her yıl artıyor ve çocukları yoksulluk, açlık ve ayrımcılık riski altına sokuyor.
Milyarı Aşkın Gerekçe: Çocuklar İçin Evrensel Sosyal Korumayı Acilen Oluşturma Gereği başlıklı rapor, 2016-2020 döneminde başta çocuk yardımı (nakit ödenen veya vergi indirimine tabi tutulan) dahil olmak üzere kritik sosyal koruma olanaklarından yoksun kalan 0-15 yaş aralığındaki çocuk sayısına 50 milyon çocuğun daha katıldığını ve küresel toplamın 1,46 milyara yükseldiğini bildiriyor.
ILO Sosyal Koruma Direktörü Shahra Razavi, “İdeal olarak aileye evrensel çocuk yardımları sağlamak şeklinde olmak üzere, çocuklar için evrensel korumaya yeterli yatırım yapılmasına yönelik çabaların güçlendirilmesi hem ahlaki hem rasyonel hem de sürdürülebilir kalkınma ve sosyal adalete giden yolu açacak olan seçenektir” diyor.
Rapora göre, 2016 ile 2020 yılları arasında dünyanın her bölgesinde, çocuk ve aile yardımlarının kapsayıcılığı ya geriledi ya da aynı kaldı; böylece hiçbir ülke 2030 yılına kadar sosyal koruma kapsayıcılığının büyük ölçüde sağlanmasına ilişkin Sürdürülebilir Kalkınma Amacı’nı başaracak yolda ilerleyemedi. Örneğin, Latin Amerika ve Karayipler’de kapsayıcılık yaklaşık %51’den %42’ye büyük bir düşüş kaydetti. Başka birçok ülkede, kapsayıcılığın genişlemesi durdu ve düşük kalmaya devam etti. Kapsama oranları 2016 yılından bu yana Orta ve Güney Asya’da %21; Doğu ve Güneydoğu Asya’da %14; Sahraaltı Afrika’da %11 ve Batı Asya ve Kuzey Afrika’da %28 dolaylarında seyretti.
Çocuklara yeterli sosyal koruma sağlanmaması, çocukları yoksulluk, hastalık, eğitimsiz kalma ve kötü beslenmeye karşı korunmasız bırakıyor, çocuk evliliği ve çocuk işçiliği riskini artırıyor.
Dünya genelinde çocukların, günde 1,90 ABD Dolarından (SGP ) daha düşük gelirle geçinmeye çalışmak olarak ifade edilen aşırı yoksulluk içinde yaşama olasılığı, yetişkinlere göre iki kat yüksektir; ve bu durumda olan çocuk sayısı 356 milyondur. Ayrıca, 1 milyar çocuk da, eğitim, sağlık, konut-barınma, beslenme, sanitasyon veya sudan yoksunluğu içeren “çok boyutlu yoksulluk” içinde yaşıyor. Çok boyutlu yoksulluk içinde olan çocuk sayısı, COVID-19 küresel salgını esnasında %15 arttı, çocuk yoksulluğunun azaltılmasında daha önceki yıllarda kaydedilen ilerlemeyi tersine çevirdi ve sosyal korumaya duyulan acil ihtiyacı gözler önüne serdi.
Bunlara ek olarak küresel salgın, sosyal korumanın kriz dönemlerinde kritik önemde bir yardım aracı olduğunu da gösterdi. Dünyada hemen hemen her hükümet çocukları ve aileleri desteklemek amacıyla ya mevcut sosyal koruma programlarını hızla uyarladılar ya da yeni programlar oluşturdular; ancak bunların çoğu gelecekteki şoklara karşı koruma sağlayacak kalıcı reformlar getir(e)medi.
“Aileler gittikçe artan şiddette ekonomik zorluk, gıda güvensizliği, çatışma, iklimle bağlantılı afetler ile karşı karşıya kaldığından, çocuk yardımları can kurtarıcı olabilir” diyen UNICEF Sosyal Politika ve Sosyal Koruma Direktörü Natalia Winder-Rossi sözlerini şöyle sürdürdü: “Çocuk dostu ve şoklara duyarlı sosyal koruma sistemlerini güçlendirme, genişletme ve yatırım yapmaya acil ihtiyaç var. Çocukların yoksulluğa karşı korumak ve özellikle en yoksul hanelerde dayanıklılığı artırmak için bu zorunludur.”
Rapor, gelişmişlik düzeyinden bağımsız olarak tüm ülkelerin bir seçeneği olduğunu vurguluyor: Ya sosyal koruma sistemlerini güçlendirecek yatırım stratejisini kapsayan “yüksek etkili yol” da ya da gerekli yatırımları dışlayan ve milyonlarca çocuğu geride bırakan “düşük etkili yol”da ilerlemek.
Bu olumsuz trendi tersine çevirmek amacıyla ILO ve UNICEF, politika belirleyicileri, aşağıdakileri de içerecek biçimde, tüm çocuklar için evrensel sosyal korumayı sağlayacak kararlı adımları atmaya çağırıyor:
- Çocuk yoksulluğuyla mücadele etme ve çocukların gelişmesini sağlama bakımından yararı kanıtlanmış maliyet-etkin bir yol sağlayan çocuk yardımlarına yatırım yapmak
- Bedelsiz veya karşılanabilir yüksek kaliteli çocuk bakım hizmetleri gibi, ailelerin kritik sağlık ve sosyal hizmetlere erişimini sağlayan ulusal sosyal koruma sistemleri yoluyla kapsamlı bir çocuk yardımları yelpazesi sunmak
- Eşitsizlikleri gidermek ve kadınlar ve kız çocukları, göçmen çocuklar, çocuk işçiliğindeki çocuklar gibi kesimler için daha iyi sonuçlar yaratmak üzere hak temelli, toplumsal cinsiyete duyarlı, kapsayıcı, şoklara duyarlı sosyal koruma sistemleri oluşturmak
- Ulusal (yurtiçi) kaynakları seferber etmek ve çocuklara yönelik bütçe tahsisini artırmak suretiyle, sosyal koruma sistemleri için sürdürülebilir finansmanı güvence altına almak
- İnsana yakışır işleri ve işsizlik, hastalık, analık, engellilik ve emekli aylıklarını içeren yeterli yardımlara erişimi güvence altına almak suretiyle anne-babalar ve bakım verenler için sosyal korumayı güçlendirmek.
