DEM Parti Diyarbakır Milletvekili Sevilay Çelenk, İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne yönelik sürdürülen gözaltı işlemlerinde kişilerin kamuoyu önünde “suçlu” gibi gösterilmesine tepki göstererek, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç ve İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’nın yanıtlaması istemiyle Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) soru önergesi sundu.
“Hukukun Temel Güvenceleri Ayaklar Altında”
Çelenk, soru önergesinde Anayasa’nın 38. maddesi ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6. maddesi doğrultusunda, masumiyet karinesinin ihlal edildiğini belirtti. “Masumiyet karinesi yalnızca bir hukuk normu değil; kişilik haklarının, insan onurunun ve toplumsal barışın da temel güvencelerindendir. Bu hak, olağanüstü hallerde dahi sınırlandırılamaz,” diyen Çelenk, gözaltı süreçlerinin sistematik biçimde itibarsızlaştırma aracına dönüştüğünü söyledi.
KCK Operasyonlarını Hatırlattı
Çelenk, geçmişte KCK soruşturmaları kapsamında yürütülen operasyonlarda da benzer yöntemlerin kullanıldığını hatırlatarak, “Henüz iddianame hazırlanmadan kelepçeli şekilde medyaya servis edilen görüntüler, kişileri daha yargı önüne çıkmadan suçlu ilan etmişti. Bugün İBB’ye yönelik soruşturmalarda da aynı yöntemler uygulanıyor” dedi.
“Perp Walk” Uygulaması İnsan Haklarına Aykırı
Çelenk, gözaltı görüntülerinin medya organlarına ve sosyal medya mecralarına servis edilmesini, ABD’de “perp walk” olarak bilinen ve insan hakları çevrelerince eleştirilen uygulamaya benzetti. “Bu yöntem Türkiye’de özellikle muhalif kimliklere karşı sistematik biçimde kullanılmakta, kamuoyunda suçlu algısı yaratılmaktadır,” diye konuştu.
“Darbe Dönemlerini Hatırlatıyor”
Kolluk kuvvetlerinin kelepçeli görüntülerle kişileri teşhir etmesinin darbe dönemlerini hatırlattığını söyleyen Sevilay Çelenk, bu uygulamaların yalnızca bireyleri değil, ailelerini ve sosyal çevrelerini de derinden etkilediğini vurguladı. “Psikolojik ve toplumsal zararlar göz ardı ediliyor. Bu teşhir politikaları toplumda travmatik etkiler yaratıyor” ifadelerini kullandı.
Bakanlara Beş Kritik Soru
Milletvekili Çelenk, Adalet Bakanı Yılmaz Tunç ve İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya’nın yanıtlaması talebiyle şu soruları yöneltti:
-
Gözaltı işlemleri sırasında kişilerin elleri kelepçeli şekilde kamuoyuna açık alanlarda teşhir edilmesine dair yürürlükte olan bir yönerge veya yasal dayanak var mıdır?
-
Henüz hakkında yargı kararı bulunmayan kişilerin gözaltı görüntülerinin medyaya yansımasına dair bakanlıklara ulaşan şikayet sayısı nedir ve bu şikayetlerin kaçı hakkında işlem yapılmıştır?
-
Geçmişteki KCK operasyonları ve son dönemde İBB’ye yönelik benzer uygulamalara ilişkin herhangi bir denetim ya da soruşturma başlatılmış mıdır?
-
Masumiyet karinesinin korunması amacıyla gözaltı işlemleri sırasında kişilerin teşhirinin önlenmesine yönelik iki bakanlık arasında herhangi bir koordinasyon veya protokol mevcut mudur?
-
Gözaltı sırasında “suçlu” algısı yaratılması sonucu ortaya çıkan psikolojik ve sosyal zararları önlemeye yönelik telafi edici adımlar atılmış mıdır?
“Adalet Duygusu Zedeleniyor”
DEM Parti’li vekil, bu tür uygulamaların sadece yargı bağımsızlığını değil, halkın adalet duygusunu da derinden sarstığını belirterek, kamu otoritelerinin bu uygulamalara son vermesi gerektiğini vurguladı.
