AYM: Kişisel Sağlık Verilerinin İzinsiz Paylaşımı Etkili Şekilde Soruşturulmadı
Anayasa Mahkemesi (AYM) Genel Kurulu, Cem Özberk (B. No: 2020/15944) başvurusunda, kişisel veri niteliğindeki sağlık bilgilerinin hukuka aykırı şekilde ele geçirilmesine yönelik yapılan ceza kovuşturmasının etkili yürütülmediğine hükmetti. Yüksek Mahkeme, başvurucunun özel hayata saygı hakkı kapsamında kişisel verilerin korunmasını isteme hakkının ihlal edildiğine karar verdi.
Olayın Geçmişi
Başvurucu Cem Özberk, 2010 yılında Ruh ve Sinir Hastalıkları Uzmanı H.C. tarafından tedavi edildi. 2016 yılında H.C., başvurucunun tedavi sürecine ilişkin bilgileri içeren raporu, başvurucunun annesine verdi.
Başvurucu, annesiyle çıkar çatışması yaşadığını, belgelerin kendisine zarar vermek amacıyla kullanıldığını ve bu nedenle iki yıl boyunca anayasal haklarından mahrum kaldığını belirterek Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulundu. H.C. ise verdiği ifadede, başvurucunun annesinin “oğlunun kaybolduğunu ve hayatından endişe ettiğini” söylediğini, bu nedenle belge düzenleyerek verdiğini ifade etti.
Savcılık, H.C. hakkında “kişisel verileri hukuka aykırı olarak ele geçirme veya yayma” suçundan iddianame düzenledi ancak mahkeme sanığın beraatine karar verdi. İstinaf başvurusu ise bölge adliye mahkemesi tarafından reddedildi.
AYM’nin Değerlendirmesi
AYM, sağlık verilerinin hassas nitelikte olduğunu vurgulayarak şu tespitlerde bulundu:
-
Belgenin, başvurucunun rızası olmadan annesine verilmesi özel hayatın ihlalidir.
-
Başvurucunun annesi ile arasında husumet iddiası varken, mahkemeler bu çıkar çatışmasını dikkate almadı.
-
Tedavi 2010’da gerçekleşmesine rağmen belgeler 2016’da verilmiştir; mahkemeler bu gecikmenin nedenini sorgulamadı.
-
Belgelerin verilmesini gerektirecek acil bir durum araştırılmadı, alternatif yollar değerlendirilmedi.
Mahkeme, ilk derece mahkemesi ve istinafın, Anayasa’nın 20. maddesi kapsamında gerekli incelemeleri yapmadığını ve etkili bir gerekçe ortaya koymadığını belirtti.
Karar
Anayasa Mahkemesi, kişisel verilerin korunması hakkının ihlal edildiğine karar vererek devletin bu alandaki pozitif yükümlülüklerini yerine getirmediğine hükmetti.
AYM, kararın bağlayıcı olmadığını, basın duyurusunun yalnızca kamuoyunu bilgilendirme amacı taşıdığını bildirdi.
