Ukrayna’dan Derin Rusya’ya Sessiz ve Nokta Atışı Saldırı: ‘Operation Spiderweb’ Dünya Hava Güvenliği Algısını Sarstı
1 Haziran 2025’te Ukrayna’nın gerçekleştirdiği Operation Spiderweb (Örümcek Ağı Operasyonu), sadece Rusya için değil, tüm dünya ülkeleri için çarpıcı bir gerçeği gözler önüne serdi: Hiçbir hava sahası, içeriden yönlendirilen düşük irtifa drone saldırılarına karşı tam anlamıyla güvenli değil.
18 aylık gizli planlama, Rusya içine sızdırılmış yüzlerce insansız hava aracı (İHA), eş zamanlı saldırı senkronizasyonları ve mobil komuta merkezleriyle örülen bu operasyon; klasik hava savunma sistemlerinin sınırlarını açık biçimde teşhir etti.
Beş Üste Eş Zamanlı Saldırı: “Düşmanın Kalbine İniş”
Ukrayna kaynaklarına göre, Rusya içindeki beş stratejik hava üssüne düzenlenen saldırı sonucunda 40’tan fazla askeri uçak imha edildi ya da ciddi şekilde hasar gördü. Uydu görüntüleri, pistlerdeki kraterler, yangın izleri ve geniş çaplı tahribatı doğrularken; vurulan hedefler arasında stratejik bombardıman uçakları (Tu-95) ve erken uyarı sistemleri (A-50) bulunuyor.
117 drone’un kullanıldığı operasyonda araçlar, Rusya içinden ve çok alçak irtifadan yönlendirildi. Droneların her biri, mobil zemin istasyonlarından yönetildi; bu istasyonlar ise saldırı alanlarına yakın yük araçlarına gizlenmişti.
Asimetriyi Aşan Yeni Bir Savaş Biçimi
Kullanılan İHA’lar, Ukrayna cephesinde halihazırda yaygın biçimde kullanılan FPV (First Person View) çok rotorlu sistemlerdi. Ancak Spiderweb, bu sistemlerin potansiyelini çok daha ileri taşıyarak, onların düşük maliyetli ancak yüksek etkili birer stratejik silaha dönüşebileceğini gösterdi.
Bu operasyon; savaşta artık sadece teknoloji değil, esneklik, gizlilik ve zamanlamanın da belirleyici olduğunu ortaya koydu. Her bir drone’un bireysel kapasitesinden ziyade, operasyonun modüler ve dağınık yapısı etkili oldu.
Güvenlik Paradigması Değişiyor
Geleneksel hava savunmaları, tehditleri çoğunlukla yüksek irtifadan ve sınır ötesinden bekler. Ancak Operation Spiderweb, içeriden, alçaktan ve sessiz gelen bir tehdidin nasıl ölümcül sonuçlar doğurabileceğini gösterdi. Radarların kör kaldığı, sorumluluğun dağıldığı düşük irtifa hava sahaları artık çatışmanın yeni cephesi.
Kabloyla yönlendirilen (fiber optik) veya önceden programlanan drone sistemleri, radyo sinyali yaymadığı için tespit edilemiyor, müdahale edilemiyor. Bu da hava sahasını sadece askerî değil, aynı zamanda yönetsel bir zaafa dönüştürüyor.
Yeni Nesil Tehditler, Yeni Nesil Çözümler Gerektiriyor
Bugüne dek merkezi kontrolle yönetilen hava sahaları, artık sürekli ve dağıtık biçimde gözetim gerektiriyor. Akustik sensörler, pasif RF algılayıcılar, termal kameralar gibi teknolojilerin bir araya gelmesiyle daha etkili bir hava güvenliği kurulabilir. Fakat bu da yetmiyor. Müdahale araçları – avcı dronelar, ağ sistemleri, yönlendirilmiş enerji silahları – hâlâ hem maliyetli hem de mevzuat açısından sınırlı.
Spiderweb, sadece bir askeri başarı değil, küresel hava güvenliği sistemlerine yöneltilmiş bir meydan okuma olarak kayda geçti. Düşük irtifa hava sahasının, tıpkı açık bir ortak havuz gibi, kontrolsüz erişime açık ve savunmasız olduğu gerçeğiyle tüm devletler yüzleşmek zorunda.
Sonuç: Sadece Rusya Değil, Herkes Savunmasız
Ukrayna’nın gerçekleştirdiği bu sarsıcı operasyon, artık sadece savaşın değil, hava sahası yönetiminin de doğasının değiştiğini gösterdi. Bu yeni gerçeklik, ulusal güvenlik stratejilerinde köklü bir dönüşüm gerektiriyor. Operation Spiderweb, düşük maliyetli ama yüksek zekâ içeren saldırıların, merkezi sistemleri nasıl felce uğratabileceğini ispatladı.
Ve bu tehdit, artık sadece savaş meydanlarında değil; metropollerin, sivil altyapıların ve sıradan hava sahalarının üzerinde dolaşıyor.
Professor of Operations and Supply Management, University of Bath
