DEM Parti Mardin Milletvekili Beritan Güneş, TBMM Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmada, Türkiye’nin çok kültürlü yapılarına yönelik kültürel baskıların sistematikleştiğini ifade ederek Kültür ve Turizm Bakanlığı’nı sert sözlerle eleştirdi. Güneş, uygulanan politikaların “çok renkliliği karanlığa dönüştürdüğünü” savunarak yaşanan durumu “kültürel şiddet” olarak nitelendirdi.
Güneş, Norveçli barış araştırmacısı Johan Galtung’un kültürel şiddet teorisine atıf yaparak, kültürel şiddetin yapısal ve doğrudan şiddeti meşrulaştırıcı rol oynadığına dikkat çekti:
“Kültür politikalarınız şiddet gösterisine dönüşmüş durumda ve yaşam alanlarını kültürel şiddetin olay mahallerine çevirmiş bulunuyorsunuz.”
Güneş’in konuşmasında öne çıkan başlıklar:
Güneş, Türkiye’nin farklı bölgelerinden örnekler vererek kültürel mirasın baskı altında olduğunu belirtti:
🔹 Mardin Kitap Fuarı’nda tek bir Kürtçe yayınevine yer verilmediğini söyledi:
“47 yayınevi ve 67 stand arasında bir tane bile Kürtçe yayınevinin bulunmaması çok dilli bir kente ihanettir.”
🔹 Cizre Mala Dengbêjan’da kültürel faaliyetlerin engellendiğini belirtti:
“Milattan önceye dayanan bu hafıza mekânı kültürel kırıma uğratılmıştır.”
🔹 Bırça Belek’in kamu görevi yürüten bir bürokrat tarafından özel ofis olarak kullanıldığını ileri sürdü:
“Binlerce yıllık tarihi miras bir müze değil, özel büro olarak kullanılıyor. Yazıktır, günahtır, suçtur.”
🔹 Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın “ilk eser destek programında” yalnızca Türkçe eserleri kriter kabul etmesini eleştirdi:
“Belki ilk eserini Kürtçe, Süryanice, Ermenice yazacak. Bu açık bir ayrımcılıktır.”
🔹 Halk kütüphanelerindeki 25 milyon kitabın sadece %0,08’inin Kürtçe olduğunu ifade etti:
“Bu oran asimilasyon politikalarının itirafıdır.”
🔹 Barajlar nedeniyle sular altında kalan tarihi yerleşimlerin %90’ının Kürtlerin yaşadığı bölgelerde olduğunu savundu:
“Bu sadece bir yıkım değil, halkların tarihinden iz bırakmama çabasıdır.”
🔹 Kültür Yolu Festivallerini “yerel kültürü yok sayan pop kültür rotaları” olarak nitelendirdi:
“Toplumun kültürüne değer vermek yerine milyarlar pop konserlerine harcanıyor.”
“Bu politikalar tekliğe methiye, çokluğa reddiyedir”
Güneş konuşmasını şu sözlerle tamamladı:
“Bu örneklerin tamamı, tekliğe methiye, çokluğa reddiyedir. Bu coğrafya kültür çeşmesidir. Kültür yolu festivalleriyle değil, halkların dili ve hafızasıyla yaşatılır.”
Bakanlıktan yanıt bekleniyor
Beritan Güneş’in konuşmasının ardından Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan konuyla ilgili herhangi bir açıklama gelmedi. Bakanlığın, ilk eser destek programı, kütüphane envanterleri ve kültürel miras alanlarının kullanımına ilişkin iddialara ne yanıt vereceği merak ediliyor.
