Stj Av. Emine Karabulut & Av. Gizem Gül Uzun
İbadethanelere ve Mezarlıklara Zarar Verme Suçu TCK Madde 153'te düzenlenmiştir. Buna göre,
"(1) İbadethanelere, bunların eklentilerine, buralardaki eşyaya, mezarlara, bunların üzerindeki yapılara, mezarlıklardaki tesislere, mezarlıkların korunmasına yönelik olarak yapılan yapılara yıkmak, bozmak veya kırmak suretiyle zarar veren kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır."
Madde metninde, ibadethanelere, bunların eklentilerine, buralardaki eşyaya, mezarlara, bunların üzerindeki yapılara, mezarlıklardaki tesislere, mezarlıkların korunmasına yönelik olarak yapılan yapılara zarar verme fiilleri bağımsız bir suç olarak tanımlanmıştır. Söz konusu suçun oluşması için, bu bina ve tesisleri yıkmak, bozmak veya kırmak suretiyle zarar verilmesi gerekir.
"(2) Birinci fıkrada belirtilen yerleri ve yapıları kirleten kişi, üç aydan bir yıla kadar hapis veya adlî para cezası ile cezalandırılır."
Maddenin ikinci fıkrasında, ibadethaneleri, bunların eklentilerini, buralardaki eşyayı, mezarları, bunların üzerindeki yapıları, mezarlıklardaki tesisleri, mezarlıkların korunmasına yönelik olarak yapılan yapıları kirletmek, suç olarak tanımlanmıştır. Mezarlıklara atık ve artık bırakmak, ibadethanelerin duvarına yazı yazmak, afiş veya ilan yapıştırmak, resim yapmak, kirletme fiilinin örneklerini oluşturmaktadır.
"(3) Birinci ve ikinci fıkralardaki fiillerin, ilgili dini inanışı benimseyen toplum kesimini tahkir maksadıyla işlenmesi halinde, verilecek ceza üçte biri oranında artırılır."
Üçüncü fıkraya göre, birinci ve ikinci fıkralardaki fiillerin, ilgili dinî inanışı benimseyen toplum kesimini tahkir maksadıyla işlenmesi, bu fıkralara göre verilecek cezanın artırılmasını gerektirmektedir.
Yıkma: Yalnızca taşınmazlar için söz konusudur. Taşınmazın önceki kullanış biçimine uygun olarak bir daha kullanılamaz duruma getirilmesini ifade eder.
Yok etme: Suça konu şeyin maddî varlığını ortadan kaldırmaktır.
Bozma: Suça konu şeyin, amacına uygun olarak kullanılması olanağını ortadan kaldırmaktır.
Kirletme: Başkasının binasının duvarına yazı yazmak, resim yapmak, afiş ve ilân yapıştırmak şeklinde gerçekleştirilmektedir.
İbadethanelere ve mezarlıklara zarar verme suçunda görevli mahkeme asliye ceza mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise suçun işlendiği yer mahkemesidir.
Suç, Türk Ceza Kanunu'nda sayılan şikayete tabi suçlardan olmayıp, soruşturma ve kovuşturma re'sen yapılır. Şikayet için bir süre öngörülmemiştir. Zamanaşımı ise 8 yıldır. Şikayete tabi olmadığından şikayetten vazgeçilse dahi yargılama aşamasına herhangi bir etkisi olmayacak, dava devam edecektir. Suç, uzlaşmaya tabi suçlar arasında değildir. Taraflar uzlaşmış olsa dahi yargılamaya herhangi bir etkisi olmayacaktır.
İbadethanelere ve Mezarlıklara Zarar Verme Yargıtay Kararları
"Sanıkların Bornova Atatürk Mahallesinde bulunan ... ... Camiine girip caminin mescit olarak kullanılan yerin kapısının demir kilit göbeğini kırmaları şeklinde gerçekleşen somut olayda, ibadethanelere ve mezarlıklara zarar verme suçunun oluştuğuna yönelik kabulde bir isabetsizlik görülmemiştir." (15. Ceza Dairesi 2014/16038 E., 2014/15329 K.)
"Olay tarihinde suça sürüklenen çocuğun... Köyü caminin camlarını kırarak ibadethanelere ve mezarlıklara zarar verme suçunu işlediği tüm dosya kapsamından anlaşıldığından mahkemenin kabulünde bir isabetsizlik görülmemiştir." (23. Ceza Dairesi 2016/12139 E., 2016/9649 K.)
"2-31.03.2011 tarihli görgü tespit tutanağı ve olay yeri basit krokisinde suça konu şadırvanda 4 adet musluğun yerinde olmadığı, yerlerin ıslak olduğu, olay yerinde başkaca bir zarar ziyana rastlanılmadığının belirtilmesi, müştekinin aşamalardaki beyanlarında da şadırvana verilen bir zarardan bahsedilmemesi karşısında ibadethanelere ve mezarlıklara zarar verme suçunun unsurlarının oluşmadığı nazara alınarak sanığın atılı suçtan beraati yerine yasal ve yeterli olmayan gerekçe ile yazılı şekilde mahkumiyetine karar verilmesi" BOZMAYI GEREKTİRMİŞTİR. (2. Ceza Dairesi 2016/8315 E., 2018/12731 K.)
"Sanığın, caminin ve cami içerisinde bulunan imam odasının kapı camlarına zarar verme şeklinde gerçekleştirdiği eylem nedeniyle kamu malına zarar verme suçundan TCK'nun 152/1-a maddesi uyarınca bir yıl hapis cezası ile cezalandırılmasına ilişkin yerel mahkeme hükmünün, Özel Dairece, eylemin aynı kanunun 153/1. maddesinde düzenlenen ibadethanelere zarar verme suçuna uyduğunun kabulü ile suç vasfının saptanmasında hataya düşüldüğünden bahisle bozulmasına karar verilmesinde bir isabetsizlik bulunmamaktadır." (Ceza Genel Kurulu 2012/9-1450 E., 2013/232 K.)
"Sanığın .... köyü köy camisini çevreleyen avlu duvarının demir kapısının beton kolonlarını ve demir kapıyı yıktığı olayda, TCK'nın 153. maddesine göre ibadethanelere ve mezarlıklara zarar verme suçunu oluşturduğuna yönelik kabulde bir isabetsizlik görülmemiş, sanığın suç ile ortaya çıkan zararı yıkılan kapıyı olması gerektiği gibi eski yerinde eski haline koymayarak bütünüyle gidermediğinden tegliğnamedeki bozma düşüncesine iştirak edilmemiştir." (15. Ceza Dairesi 2014/22263 E., 2015/26968 K.)
"Sanığın, eşinin vefatı nedeniyle alkol alarak sarhoş olduğu; olay günü Söğütlü Beldesi Merkez Mahallesinde bulunan Merkez caminin giriş katındaki taziye evinin 23 adet camını elindeki sopalarla kırdığı olayda, eyleminin ibadethanelere ve mezarlıklara zarar verme suçunu oluşturduğuna yönelik kabulde bir isabetsizlik görülmemiştir." (15. Ceza Dairesi 2013/28103 E., 2014/18480 K.)
Stj Av. Emine Karabulut & Av. Gizem Gül Uzun
