Ceyhan PDH/PP ve SASA Yumurtalık projeleri kapsamında Akdeniz kıyı şeridinde deniz suyu çekimi, atık su deşarjı, mikropelet kayıpları ve hava kirleticilerinin kümülatif etkisi için bir taşıma kapasitesi çalışması yapılmış mıdır?
DEM Parti İzmir Milletvekili İbrahim Akın, Avrupa ülkelerinden Türkiye’ye yönlendirilen plastik, kâğıt, tekstil ve elektronik atıkların çevresel etkilerini Meclis gündemine taşıdı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un yanıtlaması istemiyle soru önergesi veren Akın, Türkiye’nin Avrupa’nın “çöplüğü” hâline getirildiğini belirtti, özellikle Adana başta olmak üzere birçok şehirde ithal atıkların yakılması ve depolanması nedeniyle halk sağlığının tehlikeye atıldığını vurguladı.
Akın, önergesinde Çin’in 2018’de uygulamaya koyduğu “National Sword (Ulusal Kılıç)” politikasıyla Avrupa Birliği ülkelerinin plastik ve kimyasal atıkları başka ülkelere yönlendirdiğini, en büyük varış noktasının ise Türkiye olduğunu hatırlattı.
“Kendi topraklarını kimyasal ve plastik atıkla kirletmek istemeyen Avrupa ülkeleri, ekonomik zorluk içindeki Türkiye’ye çöplerini gönderiyor” diyen Akın, Adana Küçükdikili’de Eylül 2025’te yaşanan büyük plastik yangınını da hatırlatarak, “50 bin tonluk yığın 36 saat boyunca yandı ve kimse bunun hava ve toprak üzerindeki etkilerini açıklamadı” ifadelerini kullandı.
Bakanlık verileri ile uluslararası kayıtlar arasındaki 200 bin tonluk farkın açıklanmadığını belirten Akın, “Bu atıkların kime ve hangi tesise gönderildiği, nasıl bertaraf edildiği ve çevreye etkisi konusunda kimse bilgi sahibi değil” dedi.
Ayrıca Ceyhan PDH/PP ve SASA Yumurtalık petrokimya projelerinin Akdeniz kıyı hattında pelet saçılımı, mikroplastik artışı, deniz kirliliği ve hava kirleticileri açısından ciddi risk oluşturduğunu belirterek taşıma kapasitesi değerlendirmesi yapılıp yapılmadığını sordu.
İbrahim Akın’ın Bakan Murat Kurum’dan yanıt istediği sorular şunlar:
-
2018 yılından bu yana Avrupa Birliği ülkelerinden Türkiye’ye ithal edilen plastik, kâğıt, tekstil ve elektronik atık miktarları yıllara göre ne kadardır?
-
Bakanlığınızın verileri ile AB Komisyonu’nun Türkiye’ye gönderilen atık miktarları arasındaki 200 bin ton olan farkın nedeni nedir? Bu farkın hangi firmalar üzerinden nasıl ortaya çıktığı tespit edilmiş midir?
-
İthal edilen plastik atıkların depolandığı, yakıldığı veya geri dönüştürüldüğü tesislerin illere göre güncel listesi ve kapasite oranları nedir? Bu tesislerin kaçında çevresel etki değerlendirmesi süreci tamamlanmıştır?
-
Son beş yılda plastik ve atık geri dönüşüm tesislerinde meydana gelen yaklaşık 200 yangına ilişkin Bakanlığınızın denetim ve yaptırım sonuçları nelerdir? Bu tesislerin kaçında yangın sonrası faaliyet izni askıya alınmıştır?
-
Adana Küçükdikili’de Eylül 2025’te yaşanan yangının çevresel etkilerine ilişkin yapılan ölçüm sonuçları kamuoyuyla neden paylaşılmamıştır? Bu bölgede toksik kalıntı ve ağır metal analizi yapılmış mıdır?
-
Ceyhan PDH/PP ve SASA Yumurtalık projeleri kapsamında Akdeniz kıyı şeridinde deniz suyu çekimi, atık su deşarjı, mikropelet kayıpları ve hava kirleticilerinin kümülatif etkisi için bir taşıma kapasitesi çalışması yapılmış mıdır?
-
Geri dönüştürülmüş plastiklerin gıda ambalajlarında kullanımına dair hazırlanan yönetmelik taslağı kimler ve hangi kurumlar tarafından hazırlanmıştır? Bağımsız bilim insanlarının görüşleri alınmadan mı hazırlanmıştır? Bu taslakta insan sağlığı açısından risk değerlendirmesi yapılmış mıdır?
-
Türkiye’nin plastik atık ithalatına tamamen son verilmesi yönünde bir planınız var mıdır? Varsa bu planlar nelerdir? Yoksa neden yoktur?
-
Atık ithalatı yoluyla ülkenin ekosisteminin zarara uğraması, halk sağlığının tehlikeye atılması ve ekolojik tahribatın derinleşmesi karşısında Bakanlığınız bu politikayı ekokırım olarak tanımlamayı düşünmekte midir?
Akın, Türkiye’nin çevresel kapasitesinin aşılması, geri dönüşüm adı altında yakma faaliyetleri yapılması ve kontrolsüz atık ithalatıyla hem halk sağlığının hem de ekosistemin ciddi biçimde zarar gördüğünü belirterek Bakanlığı göreve çağırdı.
