Pek çok şeye o kadar alıştık ki. Orman yangınlarının ve yakılan hayvanların resimlerine, okyanusu buz tutan buz tabakalarına, dünya liderlerinin bilim adamlarının “son şans” uyarısını dikkate alacaklarına dair vaatlerine.
40 yaşın altındaki birinin, ister "sera etkisi", ister "küresel ısınma" veya "iklim değişikliği" veya şimdi "iklim krizi" olsun, karbondioksit birikiminin olmadığı bir zamanı hatırlaması zordur.
1988'in uzun sıcak yazı -35 yıl önce- dünya liderlerinin doğru inançları dile getirmeye başladığı an olarak kutlanır.
Başkan adayı (ve yakında başkan olacak) George HW Bush, Sera Etkisini düzeltmek için “Beyaz Saray etkisini” kullanacağını söyledi ( kullanmadı ). İngiltere başbakanı Margaret Thatcher, "bu gezegenin kendi sistemiyle" yürütülen dev bir deney konusunda uyarıda bulundu.
Otuz beş yıl. Ama aslında bundan 35 yıl önceydi - tam olarak bu ay 70 yıl önce - atmosferde karbondioksit birikmesi tehlikesi tüm dünyada ilk kez yayıldı.
Karbondioksitin ısıyı hapsettiği tartışma götürmez bir gerçekti. İrlandalı bilim adamı John Tyndall (muhtemelen Amerikalı Eunice Foote'un çalışmasından yararlanarak ) bunun 1800'lerin ortalarında olduğunu göstermişti.
1895'te İsveçli Nobel ödüllü Svante Arrhenius, -yüzlerce yıl boyunca- insanların petrol, kömür ve gaz yaktığında salınan karbondioksit birikiminin, tundrayı eritecek ve dondurucu kışları bir şeye dönüştürecek kadar fazla ısı tutabileceğini öne sürmüştü.
Çalışmasına itiraz edildi, ancak fikir ara sıra popüler dergilerde ortaya çıktı. 1938'de İngiliz buhar mühendisi Guy Callendar, Londra'daki Kraliyet Meteoroloji Derneği'ne ısınmanın başladığını öne sürdü.
Ancak, Mayıs 1953'ün başlarında, Amerikan Jeofizik Birliği'nin bir toplantısında, Callendar'la yazışmış olan Kanadalı fizikçi Gilbert Plass, toplanan bilim adamlarına belanın yaklaşmakta olduğunu söyledi.
Plas dedi ki:
İçinde bulunduğumuz yüzyılda endüstriyel faaliyetlerdeki büyük artış, atmosfere o kadar çok karbondioksit salıyor ki, ortalama sıcaklık her yüzyılda 1,5 derece artıyor.
Bu, Associated Press ve diğer haber servisleri tarafından yakalandı ve dünyanın her yerindeki gazetelerde yayınlandı (Sydney Morning Herald kadar uzak yerlerde bile). Plass'ın uyarısı ayrıca 18 Mayıs'ta Newsweek'te ve 25 Mayıs'ta Time'da çıktı.
Dünyanın ısınmakta olduğu gerçeği, bilim adamları arasında zaten tartışmasızdı. Ancak, yörünge yalpalamaları veya güneş lekesi aktivitesi gibi rakip teorilerin aksine, Plass tarafından karbondioksit ile yapılan empatik bağlantı haber değeri taşıyordu.
Plass, Ford Motor Company için çalışırken karbondioksit oluşumu sorunuyla ilgilenmeye başladı. Karbondioksitin sadece deniz seviyesinde değil, gerçek dünyada nasıl işlediğine baktı (fazla teknik detaya girmeden. Birçok bilim adamı, karbondioksitin orada stratosferde olduğu gibi çalıştığına dair yanlış bir güvene dayanarak Arrhenius'un daha önceki çalışmasını reddetmişti).
Plass, 1950'lerin geri kalanında teknik ve popüler yayınlarla konu üzerinde çalışmaya devam etti. 1956'da İsveç bilim dergisi Tellus'ta " iklim değişikliğinin karbondioksit teorisi " üzerine akademik bir makalesi ve ayrıca American Scientist'te popüler bir makalesi yayınlandı . Ve karbondioksit oluşumunu tartışmak için ilk büyük toplantılarda hazır bulundu.
Bu arada, karbondioksit teorisi bilim gazetecileri arasında daha fazla yer almaya başladı. Biri, George Wendt, bulguları o zamanlar saygın olan UNESCO Courier'de yazdı ve bu, İngiliz gazetecilerin bundan bahsetmeye başladığı 1954'te Irish Times'da alıntılandı.
1957'de o zamanlar yeni olan New Scientist dergisi bundan bahsetti. 1950'lerin sonunda, gazete okuyan herkes temel fikrin farkında olabilirdi.
50'li ve 60'lı yıllar boyunca ABD, İsveç, Alman ve Sovyet bilim adamları konuyu inceliyorlardı. 1965'te Başkan Lyndon Johnson, Kongre'ye hitaben yaptığı bir konuşmada karbondioksit oluşumunun adını bile kontrol etti.
1960'ların sonunda uluslararası işbirliği başlıyordu, ancak yine de ihtiyatlıydı. Örneğin, Nisan 1969'da Hawaii'deki bir gözlemevinde atmosferik karbondioksit konsantrasyonlarını ölçen Amerikalı bilim adamı Charles Keeling, kendisinden bir dersin başlığını "Fosil yakıtlardan kaynaklanan karbondioksit insanın yaşam tarzını değiştiriyorsa" şeklinde değiştirmesinin istendiğini açıkladı. çevre, bu konuda ne yapacağız?” “Fosil yakıttan çıkan karbondioksit insanın çevresini değiştiriyor mu?”
Benim gibi iklim tarihçileri için 1970'ler, on yılın sonunda önlerinde ciddi sorunlar olduğuna dair çalışan bir fikir birliğine varan, yoğun ölçüm, modelleme, gözlem ve düşünmenin büyüleyici bir dönemidir. Aslında, Plass bunu başarmıştı.
Plass konuştuğunda, atmosferik karbondioksit konsantrasyonu milyonda yaklaşık 310 parçaydı. Bugün, 423 kadar. Her yıl daha fazla petrol, kömür ve gaz yaktıkça konsantrasyon artıyor ve daha fazla ısı hapsediliyor.
Plass'ın uyarısı 100 yaşına geldiğinde, konsantrasyonlar çok daha yüksek olacak. Eskiden “güvenli” olarak kabul edilen 2°C'lik ısınma seviyesinin üzerine çıkma ihtimalimiz çok yüksek.
Visiting Fellow, Science Policy, University of Sussex
Bu hikaye 15 Mayıs 2023'te güncellendi. 1938'de Callendar, çalışmasını başlangıçta belirtildiği gibi Royal Society'ye değil, Royal Meteorological Society'ye sundu.
