Adana’da Gerçekleştirilen Panelde Çocuk İşçiliğinin Karanlık Gerçekleri Ortaya Kondu
Eğitim Sen Adana Şubesi’nin ev sahipliğinde gerçekleştirilen “Çocuk İşçiliğine Karşı Ortak Mücadele” başlıklı panelde, çocuk işçiliğinin görünmeyen boyutları, yapısal eşitsizlikler ve ihmaller zinciri tartışıldı. Panelde konuşan Çocuk İşçiliğini İzleme ve Önleme Derneği’nden (ÇİÖD) Mehmet Bayram, özellikle mevsimlik gezici tarımda yoğunlaşan çocuk emeği sömürüsüne dikkat çekerek, derneğin 2018’den bu yana yürüttüğü hak temelli mücadeleyi kapsamlı verilerle aktardı.
Çocuk İşçiliği Bir Hak İhlali Değil, Bir Cinayet
ÇİÖD temsilcisi Mehmet Bayram, çocuk işçiliğini “dikey bir hak ihlali” olarak tanımlayarak, bu durumun yalnızca bir yoksulluk sonucu değil, aynı zamanda yapısal eşitsizliklerin sistematik bir sonucu olduğunu vurguladı. Bayram, çocukların yalnızca emek sömürüsüne değil, aynı zamanda fiziksel, psikolojik ve sosyal risklere de maruz kaldığını belirtti.
Çocuk İş Kazası Verileri Korkutuyor
ÇİÖD’ün Ocak 2018 – Mayıs 2025 dönemini kapsayan çocuk iş kazaları raporuna göre:
-
Toplam 423 çocuk iş kazasına maruz kaldı.
-
Bu çocukların %54,8’i 15-18 yaş arası, %29,9’u ise 12-14 yaş arası gruplarda yer aldı.
-
Uyruk bakımından %87,9’u Türkiye vatandaşı, %10,9’u Suriyeli.
-
Cinsiyet dağılımı ise %75,6 oğlan, %24,4 kız çocuk şeklinde.
-
Eğitim düzeyi bakımından %38,7’si lise, %33,5’i ortaokul öğrencisi.
Kazaların sebeplerine göre dağılımda çarpma (%26,1), yüksekten düşme (%19,7) ve sıkışma (%15,4) ilk sıralarda yer aldı. Olayların %73,1’i ölüm (cinayet) ile sonuçlandı.
En Çok Tarımda, En Çok Makine ve Ekipmanlarla
Çocukların maruz kaldığı iş kazalarının %51,4’ü tarım, %18,1’i inşaat, %14,3’ü üretim sektörlerinde yaşanırken, en yaygın tehlike kaynağı olarak makine ve ekipmanlar (%45,3) öne çıktı. Bayram, “Tarımda kullanılan basit görünen bir makine, bir çocuğun yaşamını saniyeler içinde karartabiliyor” ifadelerini kullandı.
Adana Özelinde Mevsimlik Tarım Alanları: 9.350 Çocuk Risk Altında
Dernek tarafından 2024 Aralık ayında yapılan ihtiyaç analizi çalışmasında Adana'daki mevsimlik gezici tarım işçiliği çadır yerleşim alanlarının güncel verileri paylaşıldı. Buna göre:
-
Toplam 51 çadır yerleşim alanı bulunduğu tespit edildi.
-
Bu alanlarda kurulan 1.878 çadırda yaklaşık 9.350 çocuk yaşıyor.
-
En yoğun ilçeler Karataş (707 çadır), Yüreğir (634), Seyhan (288), Yumurtalık (216) ve Sarıçam (33) olarak sıralandı.
Bu alanlarda yaşayan çocuklar hem eğitimden kopuk, hem de doğrudan çalışma yaşamına dahil olmuş durumda.
Hak Sahibi: Çocuklar | Görev Sahibi: Tüm Kurumlar
Bayram, çocuk işçiliğiyle mücadelede yaklaşımı net şekilde ifade etti: “Çocuklar ve aileleri hak sahibidir. Devlet kurumları, STK’lar, eğitim ve sağlık hizmeti sunucuları ise görev sahibidir. Bu sorumluluğun ertelenmesi çocukların yaşamına mal olmaktadır.”
ÇİÖD’ün Yaklaşımı: Hak Temelli, Çocuk Katılımlı
Çocuk İşçiliğini İzleme ve Önleme Derneği, çalışmalarını Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi ve Uluslararası Çalışma Örgütü’nün 182 sayılı “Çocuk İşçiliğinin En Kötü Biçimlerinin Yasaklanması” sözleşmesine dayandırıyor. Türkiye'nin taraf olduğu bu sözleşmeler uyarınca dernek;
-
Veri temelli savunuculuk,
-
Vaka yönetimi,
-
Ağ kurma ve kapasite geliştirme,
-
Çocuk katılımı odaklı çalışma modelleri ile çocuk işçiliğini görünür kılmayı ve önlemeyi amaçlıyor.
Panel Çağrısı: Sessizliği Boz, Sorumluluğu Al
Eğitim Sen Adana Şubesi’nin düzenlediği panel, çocuk işçiliğinin sadece sayılardan ibaret olmadığını; her bir istatistiğin ardında bastırılmış bir çocuk sesi, yitirilmiş bir yaşam ve ihmal edilmiş bir sorumluluk olduğunu bir kez daha ortaya koydu. Katılımcılar, çocukların sesini duyurmanın ve bu yapısal sömürü düzenine karşı ortak mücadeleyi büyütmenin gerekliliği konusunda hemfikir kaldı.
