İsrail donanması, Gazze’ye insani yardım koridoru açmak ve İsrail’in uyguladığı ambargoyu kırmak hedefiyle yola çıkan Küresel Sumud Filosu’na (GSF) saldırarak filoda yer alan çok sayıda gemiyi durdurdu. Müdahale sonucunda gemilerdeki aralarında en az 20 Türk vatandaşının da bulunduğu çok sayıda aktivist gözaltına alındı. İsrail kaynaklarına göre, durdurulan gemilerdeki yolcular İsrail limanına naklediliyor.
İsrail Donanmasının Müdahalesi ve Gemilere El Konulması
İsrail donanması, 20’den fazla savaş gemisiyle filoyu kuşattı ve çok sayıda gemiye baskın düzenledi. Müdahale, filonun Gazze’ye yaklaşık 69 ila 70 deniz mili kala (deniz mili) başladığı belirtildi.
İsrail askerlerinin bazı gemilere çıktığı ve şu ana kadar aralarında Sirus, Alma, Spectra/Spectre, Huga, Adra, Deir Yassin, Yulara ve Grande Blue’nun da bulunduğu 8 büyük gemiye "yasadışı olarak el konulduğu" bildirildi. İsrail ordusunun ilk önce Adara ve Sirius adlı gemilere asker çıkararak durdurduğu gelen bilgiler arasındaydı.
İsrail güçlerinin müdahale taktikleri arasında şunlar yer aldı:
- Filodaki bazı gemilere tazyikli suyla saldırmak.
- Adara gemisine sıvı bir sprey sıkılması ve kör edici ışıklar saçılması.
- İsrail gemilerinin yaklaştıkları filo gemilerinin iletişimini kesmesi ve onları karanlıkta bırakarak durmaya zorlaması.
- İsrail Dışişleri Bakanlığı, gemilerin "güvenli bir şekilde durdurulduğunu" belirtti.
- İsrail donanması, aktivistlere, "aktif bir çatışma bölgesine yaklaştıkları" gerekçesiyle rotalarını Aşdod Limanı’na çevirmeleri talimatını verdi.
Müdahale anında aktivistler, İsrail askerlerinin talebi üzerine güvertede ortaya toplanarak ellerini kaldırdılar. Ayrıca aktivistlerin, baskın öncesinde talimat gereği telefonlarını denize attığı kaydedildi.
Gözaltına Alınan Aktivistler ve Türk Vatandaşları
Gözaltına alınanlar arasında İsveçli iklim aktivisti Greta Thunberg'in de bulunduğu açıklandı. İsrail Dışişleri Bakanlığı, gözaltı görüntülerini yayınlayarak "Greta ve arkadaşları sağ salim ve iyiler" dedi.
Ayrıca, aralarında Sinn Fein senatörü Chris Andrews’un da bulunduğu en az yedi İrlanda vatandaşının ve gemideki yaklaşık 500 kişi arasında Fransız ve İtalyan politikacıların da bulunduğu bildirildi.
En az 20 Türk vatandaşı da İsrail askerleri tarafından alıkonulanlar arasındaydı. Kayıt altına alınan Türk vatandaşlarının isimleri ve bulundukları gemiler şunlardı:
- Sirius gemisinden: Ayçin Kantoğlu, Abdulaziz Yalçın, Davut Daşkıran ve Zeynep Tekocak.
- Alma gemisinden: Metehan Sarı, Hüseyin Şuayb Ordu, Onur Murat Kolgu, Semih Fener, Osman Çetinkaya ve Sümeyra Akdeniz Ordu.
- Spectre gemisinden: Bekir Turunç, Abdulmecid Bagcivan, Mustafa Muhammed Çakmakcı, Mesut Çakar ve Muslim Ziyali.
- Huga_A gemisinden: Mehmet Sait Direkçi, Fatih Özsöz ve Tevhit Yıldız.
- Deir Yassine_A gemisinden: Sümeyye Sena Polat.
- Grande Blue gemisinden: Halil Rıfat Çanakçı.
Filo'nun Misyonu ve İsrail'in İddiaları
Küresel Sumud Filosu, 44 farklı ülkeden sivil toplum kuruluşu temsilcileri, doktor, avukat, gazeteci, sanatçı, siyasetçi ve aktivistlerden oluşuyordu. Filo, özellikle tıbbi yardım malzemeleri olmak üzere çok miktarda insani yardım taşıyordu. Bugüne kadar Gazze'ye doğru toplu şekilde çıkan en büyük filo olma özelliğini taşıyordu.
Filo, misyonlarının "uluslararası yasalara uygun, barışçıl, şiddet içermeyen, insani bir dayanışma misyonu" olduğunu vurguladı. Arapça'da "kararlılık" veya "sarsılmaz azim" anlamına gelen Sumud kavramı, Filistinlilerin topraklarında kalma ve şiddet içermeyen yollarla işgale direnme felsefesini ifade etmektedir.
İsrail’in Karşılığı ve İddiaları
İsrail hükümeti, GSF'nin insani yardım ulaştırma girişimini "provokasyon" ve "selfie yatı" olarak nitelendirdi. İsrail, donanmanın gemilere "yasal bir deniz ablukasını ihlal ettiği" gerekçesiyle rotalarını değiştirmeleri talimatını verdiğini belirtti. İsrail, bu yardımların Hamas'ın eline geçmesini engellemeye çalıştığını iddia etmektedir.
Filo ise müdahaleyi "yasadışı" ve "umutsuzluğun küstahça bir eylemi" olarak nitelendirdi. Ayrıca, İsrail gemilerine yapılan anonsta, misyonu engelleme girişimlerinin uluslararası yasalara aykırı olduğu ve filoya yönelik her türlü düşmanca eylemden İsrail'in sorumlu tutulacağı belirtildi.
Uluslararası Tepkiler ve Acil Serbest Bırakma Çağrıları
Küresel Sumud Filosu, iletişimin kesilmesi nedeniyle gemide bulunanların durumunun bilinmediğini belirterek, onların güvenliği ve serbest bırakılması için acil uluslararası müdahale çağrısında bulundu.
Müdahalenin ardından uluslararası alanda sert tepkiler geldi:
- Türkiye Dışişleri Bakanlığı, müdahaleyi "terör eylemi" olarak kınadı ve bu saldırının faillerinin hesap vermesini talep etti.
- Kolombiya Devlet Başkanı Gustavo Petro, tepki olarak ülkedeki tüm İsrailli diplomatları sınır dışı etti ve müdahaleyi "Netanyahu tarafından işlenen uluslararası bir suç" olarak kınadı. Petro, ayrıca İsrail ile 2020'den beri yürürlükte olan serbest ticaret anlaşmasını sonlandırdı.
- İrlanda Başbakan Yardımcısı Simon Harris, haberleri "endişe verici" olarak nitelendirerek, İsrail'in uluslararası hukuka uymasını beklediğini söyledi.
- İtalya Dışişleri Bakanı, İsrail'in gemideki 500 kişiye karşı silahlı kuvvetlerinin şiddet kullanmayacağı konusunda kendisine güvence verdiğini belirtti.
İsrail'in filoyu durdurmasını protesto etmek amacıyla Yunanistan, İtalya, Almanya, Tunus ve Türkiye'de halk bir araya geldi. İtalyan sendikaları da protesto amacıyla genel grev çağrısında bulundu.
