CHP Tekirdağ Milletvekili Cem Avşar, Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut projesi olarak tanıtılan ‘İlk Evim, İlk İş Yerim’ projesindeki gecikmeleri ve yaşanan mağduriyetleri Meclis gündemine taşıdı.
Avşar, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’a verdiği yazılı soru önergesinde, proje kapsamında vaat edilen 250 bin konut, 100 bin arsa ve 10 bin iş yerinin üzerinden 3 yıl geçmesine rağmen büyük ölçüde hayata geçmediğini belirtti. Avşar, “Ortada ne konut var, ne arsa ne de iş yeri” dedi.
Avşar, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum tarafından cevaplaması istemiyle konuya ilişkin yazılı soru önergesi verdi.
Avşar, önergede iktidarın yine büyük sosyal konut projelerinden bahsettiği bu günlerde Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut projesi olarak tanıtılan, 250 bin sosyal konut,100 bin konut arsası ve 10 bin iş yerinden oluşacağı öne sürülen ve 2 yıl içinde teslim edileceği kamuoyuna duyurulan ‘İlk Evim İlk İş Yerim Projesi’nin üzerinden geçen 3 yıllık süreçte yaşanan mağduriyetlere dikkat çekerek ‘ortada ne ev var ne arsa ne de iş yeri’ dedi.
İktidarın proje kapsamında vaat ettiği hiçbir sözü tutmadığını, halkın hayal kırıklığına uğradığını, geçen 3 yılın sonunda bütün enflasyon yükünü halka ödettirmek istendiğini belirten Avşar, resmi açıklamalara göre konutların henüz 3’te 1’inin ihalesinin yapıldığını, arsa ve işyerleriyle ilgili bir tahsisin olmadığını, arsa için 192 bin TL’den başlayan ödemelerin 1 milyon 100 bin TL’den başlatıldığını, ‘ön katılım bedeli’ diye bir ödeme kalemi çıkarıldığını, arsa m2 ‘sinin büyük oranda küçültüldüğü; ada, parsel, konum hiçbir şeyin belli olmadığını, ilgili kurumların da gerekli bilgilendirmeyi yapmadığını ifade etti.
Avşar sorularında; hangi illerde konut, arsa ve işyeri yapım, tahsis ve ihale işlemlerine başlandığını, ilk başvuru şartlarında (peşinat, ön katılım bedeli, arsa, konut ve işyeri m2 ‘si, toplam bedel vb.) oluşan değişikliklerin hukuki ve idari dayanağının ne olduğu, dar gelirli hak sahipleri yararına sübvansiyon, uygun kredi imkanları, hibe desteğinin olup olmayacağı, süreci şeffaf yürütmek adına başvuru sahiplerini bilgilendirme gibi konuya ilişkin birtakım soruyu Bakan Kurum’a sordu.
‘Ne konut var ne arsa’
13 Eylül 2022 tarihinde İlk Evim İlk İş Yerim Projesinin Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut hamlesi olarak kamuoyuna tanıtıldığını, proje kapsamında konut, konut arsası ve sanayi sitelerinin olacağını; gençler, emekliler, engelliler, şehit yakınları-gaziler için özel kontenjan olacağı belirtildiğini ifade eden Avşar sözlerine şöyle devam etti; “Proje, 81 ilde yatay mimari, sıfır atık uyumlu, iklim dostu malzemeler ve yenilenebilir enerji sistemi gibi özelliklere sahip 250 bin sosyal konut,100 bin konut arsası ve 10 bin iş yerinden oluşacağı ve 2 yıl içinde teslim edileceği kamuoyuna duyurulmuştur. Bu duyuru sonrası 1,5 ayda 8 milyon vatandaşımız başvuruda bulunmuş ve geçerli başvurusu sayısı 5 milyon 135 bin 324 kişi olmuştur.”
‘Arsa ve iş yerinden bahseden yok’
Avşar, Bakan Kurum’un 2024 bütçe teklifi sunumunda; "61 bin 210 konutun ihalesi yapılmıştır, geri kalan konutlara yönelik çalışmalar devam etmektedir.", şeklinde konuştuğunu, 10.08.2023 ve 5.12.2023 tarihlerinde verdikleri yazılı soru önergelerine ise Bakanlığın; “1 Ekim 2023 tarihinde başlatılan Cumhuriyet tarihimizin en kapsamlı konut kampanyası olan 250 Bin Sosyal Konut Projesi kapsamında; 88 bin konutun inşasına başlanmıştır. …250 bin sosyal konut projesinin çalışmaları devam etmektedir. Noter huzurunda hak sahipliği kazanan tüm vatandaşlarımız yapımı tamamlandıkça konutlarını teslim alacaklardır.”, şeklinde cevap verdiğini belirtti.
‘Halk, hayal kırıklığı içinde’
Projenin geldiği noktaya değinin Avşar, proje ilanı üzerinden 3 yıl ve vaat edilen teslim tarihi üzerinden 1 yıl geçmesine karşın ihalesine başlanan konut sayısı, vaat edilen sayının 3’te 1’ine denk gelmediğini, arsa ve işyeri ile ilgili ise henüz bir çalışma dahi yapılmadığı görüldüğünü belirtti. Avşar, bu durumun gerek seçim bölgesi Tekirdağ’da gerekse Türkiye genelinde büyük hayal kırıklığına yol açtığını ve yargısal sonuçlara varan çeşitli şikayetlere konu olduğunu ifade etti.
Avşar, önergede konuya ilişkin tarafına ulaşan ve kamuoyunda sıkça dile getirilen şikâyet ve taleplere yer verdi.
‘Dar gelirliler için umut olacaktı’
“Yaklaşık 3 yıl önce büyük bir umutla, dar gelirli vatandaşlar için devrim niteliğinde olarak tanıtılan (250 Bin Sosyal Konut) İlk Evim Arsa Projesi’nde ismimiz çekilişte çıktı ve hak sahibi olduk. Dönemin Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Sayın Murat Kurum’un, Sayın Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan ile birlikte televizyon ekranlarından canlı yayında verdikleri sözler hâlâ hafızalarımızda.”
‘192 bin TL’den başlayan fiyatlar vaat edildi’
“Açıklamalarda denildi ki; arsalar altyapılı olacak, belediyelerde tüm planlar hazır olacak, ücretsiz teknik destek sağlanacak, TOKİ talebe bağlı olarak yapımı üstlenecek, vatandaş müşterek arsalarda müteahhit aramak zorunda kalmayacak ve en önemlisi, 192.000 TL’den başlayan fiyatlarla asgari 350m²-500 m² arası arsalar verilecek ve 2022 Aralık ayı itibariyle tapuların teslim edilmesi taahhüt edildi. Bu açıklamalara güvenerek, dar gelirli olma şartını taşıyan bizler umutlandık, başvurduk.”
‘Verilen sözler unutuldu’
“Bugün geldiğimiz noktada ise tablo şöyle; Açıklamanın üzerinden 3 yıl geçmesine rağmen 1 kişi dahi arsasını alamadı. Başvuru döneminde müstakil arsalarda asgari 350m² denilmesine rağmen gelinen noktada artık 200-300m² müstakil arsaların verileceği aktarıldı. Arsa teslim süreci sürekli ertelendi: Mayıs, Haziran, Temmuz, yılsonu derken şimdi 2026 deniliyor. Kaldı ki 11.10.25 itibariyle hak sahiplerine proje başında söylenmeyen ve birdenbire ortaya çıkarılan ön katılım sürecini başlatacak sms’leri beklenmeleri söylendi. Bunun akabinde ön katılım bedeli ile peşinat arasında %15 ila 40’a varan farklarla istendi.”
‘200 bin TL ön kayıt bedeli icat edildi’
“Ön Katılım Bedeli” adı altında 200.000 TL ve üzeri paralar talep edilmektedir. Ama neye karşılık olduğunu, arsanın yeri, metrekaresi, parseli mi gibi hiçbir bilgi verilmeden “ödeme yapmazsan hakkın yanar” denilmektedir. Yani ilk çekilişte hak sahibi olduk ama sanki ikinci defa hak kazanıyormuşuz gibi tekrar para isteniyor.
‘192 bin TL, 1 milyon 100 bin TL oldu’
Bizler 350m²-500m² müstakil arsalarımızı 192.000 TL’den başlayan fiyatlarla alacağımız ümidiyle girdik bu projeye. Şimdi ise 300m² arsaya yaklaşık 1 milyon 100 TL’den başlayan fiyatlar istenmektedir.
‘Parsel, m2, konum bilgisi hiçbir şey yok’
Hem ilk hak sahipliği parası hem ön katılım bedeli hem de bazı hak sahiplerinden hazır denilen arsa bedelleri talep ediliyor. Ve bu kadar ödemeye rağmen ortada hâlâ parsel, metrekare, konum bilgisi bile yok. CİMER başvuruma ilişkin TOKİ’den tarafıma arama sağlayan yetkili …., Tekirdağ/Kumbağ bölgesi için ÇED raporuna ret verildiğini ve başka yerler bakacaklarını söyledi. Bu şekilde, arsaya ilişkin hiçbir emare yokken ilgililere sorduğumuzda yeni şartlar ve külfetler öne sürülmekte ve ikna edici cevaplar alamamaktayız.”
Konuya ilişkin Bakan Kurum’a bir dizi soru sordu.
13 Eylül 2022 tarihinde Cumhuriyet tarihinin en büyük sosyal konut hamlesi olarak kamuoyuna tanıtılan ve 2 yıl içinde tamamlama sözü verilen proje, 13 Eylül 2025 tarihinde, lansmandan sonra 3 yılını doldurmuştur. Proje kapsamında hangi ilde konut, arsa ve işyeri yapım, tahsis ve ihale işlemlerine başlanmıştır? Söz konusu projenin yüzde kaçı tamamlanmıştır?
Başvuru sahipleri tarafından ifade edilen ve kamuoyunda da sıkça tartışıldığı üzere projeye ilk başvuru ve hak sahipliği şartlarında (peşinat, ön katılım bedeli, arsa, konut ve işyeri m2 ‘si, toplam bedel vb.) oluşan değişikliklerin hukuki ve idari dayanağı nedir? Söz konusu şartlar belirlenirken dar gelirlilerin alım gücü dikkate alınmış mıdır?
Ülkemizin ekonomik şartları ve dar gelirlilerin alım gücünün enflasyon karşısındaki durumu ve bekleme sürecinde yaşanan ekonomik kayıplar dikkate alınarak konut, işyeri ve arsaların; piyasa değerine göre belirli oranda sübvanse edilmesi ve TOKİ’nin uygun kredi imkanları ile hibe desteği gibi imkanların sağlanması planlanmakta mıdır? Bu hususta bir yol haritası var mıdır?
4982 sayılı Bilgi Edinme Hakkı Kanunu kapsamında konut, arsa ve işyeri; teslim tarihi, yer bilgisi, metrekaresi, ödeme planı ve toplam bedel gibi hususlarda Tekirdağ başta olmak üzere ülke genelinde oluşan mağduriyeti ve bilgi kirliliğini gidermek ve süreci şeffaf yürütmek adına başvuru sahiplerini ve kamuoyunu bilgilendirmeyi planlıyor musunuz?
