Nepal’de gençlik öncülüğünde başlayan ve onlarca kişinin hayatını kaybetmesine neden olan kitlesel protestoların ardından istifa eden başbakanın yerine Sushila Karki geçici başbakan olarak atandı. Karki, ülkenin tarihinde bu göreve gelen ilk kadın oldu.
Cumhurbaşkanı Ram Chandra Poudel tarafından atanan Karki, Cuma günü düzenlenen törenle yemin ederek göreve başladı. Törene gençlik temsilcileri, devlet yetkilileri ve yabancı diplomatlar katıldı. Basında yer alan haberlere göre, Karki’nin en önemli görevi önümüzdeki altı ay içinde yeni seçimleri organize etmek olacak.
2016-2017 yılları arasında Yüksek Mahkeme başkanlığı yaparak ülkenin ilk kadın başkanı olan Karki, hukuk alanındaki geçmişiyle de tanınıyor.
BM’den destek ve mesajlar
BM Nepal Mukim Koordinatörü Hanna Singer Hamdy, yaptığı açıklamada, “Birleşmiş Milletler bu kritik dönemde Nepal halkının barış, adalet, şeffaflık, hesap verebilirlik ve ilerleme yönündeki umutlarının yanında olacaktır” dedi. Hamdy, geçiş sürecinde cumhurbaşkanı, ordu komutanı ve “Z kuşağı” genç liderlerinin katkılarına dikkat çekti.
UNICEF, Karki’nin göreve gelmesinin “kız çocukları ve kadınlar için ilham verici” olduğunu vurgularken; UNDP, UN Women ve UNFPA da kapsayıcı yönetişim, toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadın ile gençlerin korunması konusunda destek açıklamalarında bulundu.
Zorlu koşullarda göreve başladı
Karki’nin göreve gelişi, ülkenin büyük bir kaos ve güvenlik krizi yaşadığı bir döneme denk geldi. Pazartesi günü yolsuzluk, kayırmacılık ve sosyal medya kısıtlamalarına karşı “Z kuşağı protestoları” olarak başlayan eylemler kısa sürede ülke genelinde yayıldı.
Güvenlik güçlerinin kalabalığa ateş açması sonucu 50’den fazla kişi hayatını kaybetti, yüzlerce kişi yaralandı. Göstericiler, parlamento, Yüksek Mahkeme, hükümet binaları, siyasi parti ofisleri, medya kuruluşları, okullar, işyerleri ve evler dâhil olmak üzere birçok yeri ateşe verdi.
Birçok bölgede cezaevlerinden toplu firarlar yaşandı. Protestolara dışarıdan grupların sızdığına dair iddialar, güvenlik ortamını daha da karmaşık hale getirdi. Bunun üzerine ordu Salı gecesi ülke genelinde güvenliği devraldı, askerler başkent Katmandu Vadisi’ne konuşlandırıldı ve hareket kısıtlamaları uygulamaya konuldu.
Gençlik hareketinin sosyolojik boyutu
Nepal’deki son gösteriler, yalnızca hükümet karşıtı bir öfkenin değil, aynı zamanda yeni bir kuşağın siyasal özne olma talebinin de dışavurumu olarak görülüyor. “Z kuşağı protestoları” olarak anılan hareket, sosyal medyanın yoğun kullanımını ve dijital ağlar üzerinden örgütlenmeyi öne çıkarıyor. Uzmanlara göre bu kuşak, geleneksel siyaset elitlerinden farklı olarak yolsuzluk, kayırmacılık ve ifade özgürlüğü konularını merkeze alıyor.
Gençlerin öncülüğünde gelişen bu dalga, Nepal toplumunda kadınların ve dezavantajlı grupların daha görünür olmasına da zemin hazırladı. Karki’nin göreve gelmesi, bu dönüşümün siyasal bir yansıması olarak değerlendiriliyor.
Karki’nin hukuk mücadelesi
Sushila Karki, hukuk kariyerinde bağımsızlığı ve tarafsızlığıyla tanındı. Yüksek Mahkeme başkanlığı döneminde yolsuzluk davaları, basın özgürlüğü ve insan hakları konularında verdiği kararlarla dikkat çekti. Özellikle yolsuzlukla mücadelede izlediği sert tutum, kamuoyunda güven kazandı.
Karki, kadınların adalet sisteminde temsiliyetinin sembol isimlerinden biri olarak görülüyor. Hukuk alanındaki tecrübesi, onu yalnızca kriz koşullarında bir geçiş figürü değil, aynı zamanda yeni bir siyasal dönemin potansiyel mimarı haline getirdi.
Süreç nasıl gelişti?
-
Pazartesi: Yolsuzluk, kayırmacılık ve sosyal medya kısıtlamalarına karşı gençlik öncülüğünde protestolar başladı.
-
Salı: Güvenlik güçleri eylemcilere ateş açtı; ölü ve yaralılar oldu. Göstericiler devlet kurumlarını ve siyasi parti binalarını hedef aldı. Cezaevlerinde firarlar yaşandı. Akşam saatlerinde ordu güvenliği devraldı.
-
Çarşamba-Perşembe: Şiddet olayları ve yıkımın ardından ülke genelinde olağanüstü koşullar oluştu. Başbakan istifa etmek zorunda kaldı.
-
Cuma: Cumhurbaşkanı Poudel, Sushila Karki’yi geçici başbakan olarak atadı. Karki yemin ederek göreve başladı ve altı ay içinde seçim düzenleme görevi verildi.
