Guterres: “Tarihi Fırsatı Değerlendirin, Temiz Enerjiye Geçişi Hızlandırın”
Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri, fosil yakıtlardan temiz enerjiye geçişin hız kazanmasıyla birlikte hükümetlere çağrısını yineledi.
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri António Guterres, yenilenebilir enerji kullanımının küresel ölçekte hızla arttığını belirterek ülkeleri “bu tarihi fırsatı değerlendirmeye” çağırdı. Guterres, fosil yakıtların neden olduğu küresel ısınmaya karşı mücadelede temiz enerjiye geçişin artık “kaçınılmaz ve gerekli” bir dönüm noktasına geldiğini vurguladı.
Yenilenebilir Enerji Kömürü Geride Bıraktı
Salı günü yayımlanan iki ayrı rapor, temiz enerji devriminin eşi benzeri görülmemiş bir hızla ilerlediğini ortaya koydu. Küresel enerji düşünce kuruluşu Ember’in analizine göre, tarihte ilk kez yenilenebilir enerji kaynakları kömürden daha fazla elektrik üretti.
Ember Elektrik Analisti Małgorzata Wiatros-Motyka, “Güneş ve rüzgâr artık küresel elektrik talebindeki artışı karşılayabilecek hızda büyüyor. Bu, temiz enerjinin talep artışıyla yarışmaya başladığı yeni bir dönemin başlangıcı” dedi.
2030’a Kadar Yenilenebilir Kapasite İkiye Katlanacak
Uluslararası Enerji Ajansı (IEA)’nın yayımladığı ikinci raporda ise, kurulu yenilenebilir enerji kapasitesinin 2030 yılına kadar iki katına çıkacağı belirtildi. Rapora göre, küresel yenilenebilir enerji üretimi 4.600 gigawatt (GW) artarak Çin, Avrupa Birliği ve Japonya’nın toplam elektrik üretim kapasitesine eşdeğer bir seviyeye ulaşacak.
Bu büyümenin yaklaşık yüzde 80’inin güneş enerjisi teknolojilerinden (fotovoltaik) geleceği, rüzgâr, hidroelektrik, biyoenerji ve jeotermalin de önemli paylar üstleneceği kaydedildi.
“Temiz Enerji Geleceği Artık Burada”
BM Genel Sekreteri Guterres, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Temiz enerji geleceği artık uzak bir vaat değil — burada, bugün,” ifadelerini kullandı. Guterres, uluslararası toplumu “bu tarihi fırsatı yakalamaya ve herkes için daha iyi bir gelecek adına küresel dönüşümü hızlandırmaya” çağırdı.
COP30 Öncesi Küresel Harekete Geçiş
Guterres’in bu çağrısı, Temmuz ayında yayımlanan “Fırsat Anı” raporundaki bulgularla da örtüşüyor. Ayrıca, geçtiğimiz ay BM Genel Kurulu’nun yüksek düzeyli haftasında düzenlenen İklim Zirvesinde, 100’e yakın ülkenin liderleri yeni ulusal iklim eylem planlarını duyurdu.
Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva ile birlikte düzenlenen zirve, Kasım ayında Amazon kenti Belém’de başlayacak olan COP30 Konferansı öncesinde önemli bir hazırlık niteliği taşıyor.
Çin ve Nijerya dahil olmak üzere büyük ekonomiler, tüm sera gazlarını ve sektörleri kapsayan emisyon azaltım hedefleri açıkladı. Diğer ülkeler ise yenilenebilir enerjiyi büyütme, metan salımını azaltma, ormanları koruma ve fosil yakıt kullanımını hızla sonlandırma taahhütlerinde bulundu.
1,5 Derece Hedefi İçin Uyarı
Guterres, ilerleme sağlanmış olsa da enerji dönüşümünün hâlâ yeterince “hızlı ve adil” olmadığını belirtti. Dünya liderlerine, Paris İklim Anlaşması’nda öngörülen küresel sıcaklık artışını sanayi öncesi seviyelerin 1,5°C üzerinde tutma hedefini gerçekleştirmek için çabalarını artırma çağrısında bulundu.
Bilim insanları Johan Rockström ve Katharine Hayhoe da zirvede yaptıkları değerlendirmede, Paris Anlaşması hedeflerine ulaşmak için mevcut çabaların “yetersiz” olduğunu ve önümüzdeki on yılın “karar verici bir dönem” olacağını vurguladı.
